revenge porn

Αποδομώντας την έννοια του “Revenge Porn”

Γράφει η Ιωάννα Τσαγιούπη

Το «Revenge Porn» ή «Εκδικητική πορνογραφία» είναι ο όρος που έχει επικρατήσει στο ελληνικό κοινωνικό πεδίο, για να συνοψίσει το φαινόμενο της διάθεσης και αναπαραγωγής στο διαδικτυακό χώρο, σεξουαλικών στιγμιότυπων ενός θύματος, δίχως τη συγκατάθεση του. Αν και, αποτελεί όρο που συχνά μονοπωλεί τα ειδησεογραφικά πρωτοσέλιδα, δεν πρόκειται παρά για μία ανακριβή ορολογία που λειτουργεί σε βάρος του σκοπού που όφειλε να επιτελεί : τον σαφή προσδιορισμό μιας ειδεχθούς μορφής σεξουαλικής κακοποίησης της σύγχρονης τεχνολογικής πραγματικότητας. Ο όρος Revenge Porn συνιστά έναν λεκτικό συνδυασμό που αποπροσανατολίζει το κοινό από την ουσιαστική υπόσταση του εν λόγω εγκλήματος. Revenge Porn

Ειδικότερα, το επίθετο «εκδικητική» φαίνεται να στοιχειοθετεί ευθύνη του θύματος. Το θύμα φέρεται ως υπεύθυνο για όσα του συνέβησαν, καθώς δεν υφίσταται τίποτε άλλο, παρά την «εκδίκηση» για μια προηγούμενη πράξη του. Ο «εκδικητικός» δράστης δεν δρά αδικαιολόγητα, μα βρίσκει έρεισμα σε μια συμπεριφορά του θύματος και τον κάνει να πληρώσει ακριβά γι’αυτή. Φωτίζεται έτσι, η σημασία των κινήτρων του δράστη – τα οποία δεν είναι πάντοτε η εκδίκηση και η τιμωρία – και όχι, το ίδιο το θύμα και οι επιπτώσεις που υπέστη. Revenge Porn

Το ουσιαστικό «πορνογραφία» από την άλλη πλευρά, προσδίδει μία άλλη, λανθασμένη διάσταση στο φαινόμενο. Η νόμιμη πορνογραφία συνιστά μια μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας που προϋποθέτει την ρητή συναίνεση των συμμετεχόντων, καθώς και την χρηματική ικανοποίηση τους, ενώ συγχρόνως δημιουργείται για ψυχαγωγικούς σκοπούς. Στην προκειμένη περίπτωση, ο όρος Revenge Porn αναφέρεται στην κοινοποίηση στο διαδίκτυο σεξουαλικού περιεχομένου δίχως τη συγκατάθεση του εκτιθέμενου προσώπου και φυσικά, δίχως τη χρηματική του αποζημίωση. Αρα, πρόκειται για ένα εννοιολογικό ατόπημα που, διόλου δεν αποκαλύπτει την αληθινή διάσταση του φαινομένου, μα το ντύνει με τον μανδύα της νομιμότητας. Revenge Porn

Ταυτόχρονα, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί πως η ευρεία χρήση του συγκεκριμένου όρου στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης μόνο τυχαία δεν είναι. Η ηδονοβλεπτική τάση της μάζας, σε συνδυασμό με το γνωστό «σύνδρομο της κλειδαρότρυπας» που πλήττει ένα μέρος του μέσου, αναγνωστικού κοινού επιτάσσει την καθιέρωση βαρύγδουπων εννοιών με έντονα νοηματικά φορτία για την εξυπηρέτηση δημοσιογραφικών σκοπών. Revenge Porn

Ο πλέον ορθός όρος λοιπόν, για το εν λόγω φαινόμενο είναι αγγλιστί “image based sexual abuse”. Πρόκειται για μια ορολογία ακαδημαϊκών του εξωτερικού, που αποτυπώνει με ακρίβεια, το εγκληματικό φαινόμενο της διάθεσης στο Internet, σεξουαλικού περιεχομένου εικόνων και video, χωρίς τη συναίνεση του προσώπου που πρωταγωνιστεί σε αυτά. Συνιστά ένα εννοιολογικό σύνολο που εστιάζει στη σεξουαλική κακοποίηση του θύματος, της αποδίδει τη βαρύτητα που της αναλογεί και δεν επιρρίπτει ουδεμία ευθύνη στο πληγέν θύμα. Προσδιορίζει με σαφήνεια το μέσο πραγματοποίησης της κακοποίησης και δεν το περιβάλλει με καμία υπόνοια νομιμότητας. Revenge Porn

Η σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας αποτελεί μια μορφή προσβολής της γενετήσιας ελευθερίας που λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις, λόγω των πολλαπλών δυνατοτήτων που παρέχει ο κυβερνοχώρος. Ο συνεχής «βιασμός» των θυμάτων και η πλήρης γύμνωση τους στον αχανή χώρο του Διαδικτύου καθιστά αδήριτη ανάγκη, όχι μόνον την νομική προστασία των θυμάτων, αλλά και την καλλιέργεια της κοινωνικής ενσυναίσθησης. Φορείς, όπως τα ΜΜΕ που επεμβαίνουν αποφασιστικά στην κοινωνική συνείδηση, οφείλουν να εκφράζονται με ακρίβεια και να ελέγχουν με υπευθυνότητα το νοηματικό περιεχόμενο των εννοιών που επαναλαμβανόμενα διατρανώνουν. Revenge Porn

Η δυναμική των λέξεων διαμορφώνει την κοινή γνώμη, η οποία κρίνεται απαραίτητο να γνωρίζει πως στο έγκλημα της ηλεκτρονικής σεξουαλικής κακοποίησης, το θύμα φέρει ουδεμία ευθύνη. Το θύμα σεξουαλικής κακοποίησης μέσω εικόνας, δεν πληρώνει για κάποια προηγούμενη, αξιόμεμπτη πράξη του, μα υφίσταται πολύτροπα τις συνέπειες της διαστροφής του δράστη. Γι’αυτο και είναι σημαντική η απενοχοποίηση των θυμάτων μέσω των κοινωνικών φορέων, όπως τα ΜΜΕ, και όχι η καλλιέργεια μιας ρητορικής μίσους κατά των θυμάτων, η οποία κιόλας ξεκινά με τον αξιολογικά άτοπο προσδιορισμό του φαινομένου. Revenge Porn

Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν απηχούν την άποψη της συντακτικής ομάδας ούτε του Pnyka Org. 

Μάθετε περισσότερα εδώ

Διαβάστε περισσότερα: Revenge Porn

Avatar photo
Ιωάννα Τσαγιούπη

Η Ιωάννα Τσαγιούπη, γεννημένη στην Αθήνα, είναι προπτυχιακή φοιτήτρια στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ. Έχει ασχοληθεί ενεργά με προγράμματα ρητορικού λόγου και επιχειρηματολογίας, εθελοντικές δράσεις, ενώ υπήρξε και έφηβη Βουλευτής στην ΚΔ’ Σύνοδο της Βουλής των Εφήβων. Είναι λάτρης της τέχνης με ιδιαίτερη συμπάθεια στη λογοτεχνία και τον χορό, με τον οποίο ασχολείται και ερασιτεχνικά.
Συντονίστρια - Email: tsagioupi@pnykapress.gr

Άρθρα: 6