Γράφει η Άλκηστις-Μαρία Νίκα δικαίωμα

Ένα κοινό σημείο όλων των ιστορικών είναι ότι η ανακάλυψη της γραφής πριν χιλιάδες χρόνια στάθηκε ως η αφετηρία της ανάπτυξης και του πολιτισμού ολόκληρης της ανθρωπότητας. Η γραφή έδωσε στον άνθρωπο την δυνατότητα να κερδίσει την μάχη με την λήθη, αφού ακόμα και σήμερα έχει την δυνατότητα να διαβάζει κείμενα 2.500 χιλιάδων ετών, φέρνοντας τον εαυτό του σε επαφή με τις ιδέες και τον τρόπο σκέψεις των προγόνων του. Όμως, δεν αρκεί μόνο η γραφή για αυτό το μαγικό ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο, αλλά και η ικανότητα ανάγνωσης της, καθώς και της πραγματικής κατανόησης της.

Τι γίνεται όμως όταν κάποιος δεν διαθέτει κάποια από τις δύο, ή ακόμα χειρότερα και τις δυο αυτές ικανότητες;

Η κλασσική απάντηση είναι ότι απλά είναι αναλφάβητος, όμως μια ακόμα πιο σύγχρονη απάντηση θα μπορούσε να είναι ότι είναι ανελεύθερος.

Για χιλιάδες χρόνια η γνώση της γραφής και της ανάγνωσης ήταν περιορισμένη στην συντριπτική μειοψηφία του πληθυσμού, δηλαδή στους ανθρώπους των υψηλών κοινωνικών στρωμάτων. Κατά συνέπεια, οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά τον προφορικό λόγο για να επικοινωνήσουν μεταξύ τους καθώς και με τον έξω κόσμο, το οποίο αυτόματα λειτούργησε ως κατασταλτικός παράγοντας για την πνευματική τους ανάπτυξη. Με τον προφορικό λόγο, η επικοινωνία περιορίζεται στους φίλους, στους γνωστούς και στην οικογένεια.

Αντιθέτως, με τον γραπτό λόγο ο άνθρωπος μπορεί να «επικοινωνήσει» με το παρελθόν του, το παρόν του, την επιστήμη, την λογοτεχνία και την φιλοσοφία, διασταυρώνοντας ταυτόχρονα απόψεις από ανθρώπους όλου του κόσμου που έζησαν μάλιστα και σε διαφορετικές εποχές.

 
Ο Αφροαμερικανός Frederick Douglas, ο οποίος ξεκίνησε την ζωή του ως σκλάβος αλλά εξελίχθηκε σε σπουδαίο κοινωνικό μεταρρυθμιστή, είπε το εξής: «Μόλις μάθεις να διαβάζεις, θα είσαι για πάντα ελεύθερος» . Παρατηρώντας την ιστορία καθώς και την σύγχρονη επικαιρότητα είναι σίγουρα εύκολο ο Douglas να επιβεβαιωθεί. Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά αναλφαβητισμού είναι παράλληλα και οι χώρες με τις χειρότερες οικονομίες, στις οποίες οι άνθρωποι ζούνε σε άθλιες κοινωνικές συνθήκες. Σίγουρα αυτό δεν αποτελεί σύμπτωση, καθώς οι άνθρωποι οι οποίοι δεν γνωρίζουν καν τα δικαιώματα τους δεν μπορούν και ποτέ να πολεμήσουν για αυτά. Βέβαια, το πρόβλημα επεκτείνεται σε όλους τους τομείς της ζωής τους. δικαίωμα δικαίωμα δικαίωμα δικαίωμα δικαίωμα δικαίωμα δικαίωμα δικαίωμα

Από τη μια πλευρά οι άνθρωποι αυτοί αδυνατούν να συμπληρώσουν επίσημα έγγραφα, δεν μπορούν να διαβάσουν μια πινακίδα στον δρόμο, έναν χάρτη, τα συστατικά των τροφίμων που αγοράζουν, μια συνταγή, ένα φάρμακο. Έτσι λοιπόν η καθημερινότητα τους είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Από την άλλη πλευρά, πώς γίνεται όταν δεν έχουν διαβάσει ένα ποίημα για την αγάπη και για την φιλία να έχουν μια υγιή σχέση με την οικογένεια τους, τους φίλους τους, ακόμα και τον ίδιο τους τον εαυτό; Ο αναλφαβητισμός λοιπόν, εκτός από ένα μέσο καταπίεσης των λαών και διατήρησης των αυταρχικών καθεστώτων αποτελεί και ένα μέσο πνευματικού εγκλωβισμού του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά.

Το σημαντικότερο αναφορικά με το πρόβλημα του αναλφαβητισμού το οποίο δυσκολεύει ιδιαίτερα την επίλυση του είναι ότι είναι ένα πρόβλημα το οποίο συνεχώς εξελίσσεται, παράλληλα με την εξέλιξη της ίδιας της κοινωνίας. Σήμερα, ένας άνθρωπος μπορεί να κατέχει βασικές γνώσεις γραφής, ανάγνωσης και αριθμητικής αλλά λειτουργικά να θεωρείται ακόμα αναλφάβητος. Στην χώρα μας, η ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ) το 2019 παρουσιάζοντας την ετήσια έκθεση της ανέδειξε τις επιδόσεις των μαθητών σε όλες τις σχολικές τάξεις.

Το συμπέρασμα στο οποίο προέκυψε είναι ότι οι μαθητές που τοποθετούνται στις χαμηλές βαθμίδες της βαθμολογικής κλίμακας έχουν αυξημένες πιθανότητες να παραμείνουν λειτουργικά αναλφάβητοι για το υπόλοιπο της ζωής τους. Στην πράξη, τα ποσοστά δηλώνουν ότι το πρόβλημα αυτό αφορά περίπου 1 στους 2 μαθητές της χώρας, ποσοστό δηλαδή πολύ μεγάλο για να αγνοηθεί. 

Για να έχουμε μια κοινωνία λοιπόν η οποία θα είναι συνεχώς εξελισσόμενη και πάνω από όλα ανθρωπιστική, οφείλουμε να έχουμε ως βάση της την οξεία κριτική ικανότητα όλου του κόσμου, αφού μόνο έτσι θα υπάρχει μια υγιής και ζωντανή δημοκρατία. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο χρειαζόμαστε πολίτες εγγραματισμένους, που θα πολεμάνε για τα δικαιώματα τους, την ελευθερία τους, και την πρόοδο τους. Αυτοί αποτελούν μια αναγκαία και ικανή συνθήκη για την κοινωνία που οραματιζόμαστε να κατασκευάσουμε.

Για αυτό λοιπόν όλα τα παιδιά στον κόσμο πρέπει να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, ανεξαρτήτου φύλου, εθνικότητας και κοινωνικού στρώματος. Έπειτα, για τις χώρες με μικρό ποσοστό οργανικά αναλφάβητων ανθρώπων, το εκπαιδευτικό σύστημα σε αυτές οφείλει να εστιάζει στο να καταφέρουν όλοι οι μαθητές να αποκτήσουν οξυμένη κριτική σκέψη, λογική, και αγάπη για την γνώση που θα τους συνοδεύει για το υπόλοιπο της ζωής τους.

Διαβάστε Περισσότερα: δικαίωμα