Γράφει ο Βασίλης Ασημακόπολους
Στην εποχή μας -η οποία χαρακτηρίζεται από ραγδαίες αλλαγές και μεταβολές της οικονομικής, κοινωνικής πραγματικότητας – η επιστήμη και η παραγόμενη τεχνολογία έχουν υπέρμετρα ξεφύγει της κατανόησης του μέσου ανθρώπου.
Ο ρυθμός ανάπτυξης και ενσωμάτωσης της νέας τεχνολογίας στην καθημερινότητα μας όλο ένα και περισσότερο μεγενθύνεται. Δίχως να μπορεί ο άνθρωπος να αντιληφθεί τις δυνατότητες αυτής. Η άγνοια μπροστά στην νέα τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης προκαλεί βαθειά πόλωση πέριξ του τρόπου αντιμετώπισης και κριτικής της.
Από ανθρώπους όπου ανυπομονούν για την άνεση όπου αυτή θα προσφέρει δίχως ίχνος φόβου μέχρι τις θεωρίες καταστροφής του κόσμου από την άνοδο μιας ανώτερης ανοργανικής μορφής ζωής.
Ο Yuval noah harari έχει υποστηρίξει πως σε περίπτωση όπου καταλήξει η τεχνητή νοημοσύνη να μας γνωρίζει και να μας χειρίζεται καλύτερα από τον εαυτό μας ,ενδέχεται να επέλθει το τέλος του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο Elon Musk θεωρεί ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι πιο επικίνδυνη από τα πυρηνικά όπλα. Ακόμα και ο μεγάλος εκλιπών φυσικός Stephen hawking ανέφερε πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος της ανθρωπότητας είναι η τεχνητή νοημοσύνη.
Από την αντίπερα όχθη, αν ανατρέξουμε στην ιστορία της τεχνολογικής εξέλιξης, θα δούμε ότι κάθε μεγάλη ανακάλυψη και πρόοδος δημιουργούσε καταστροφολογικούς κινδύνους. Ακόμα και όταν δημιουργήθηκε η τυπογραφία ( αλλοτρίωση του προφορικού λόγου) ή όταν δημιουργήθηκε το ηλεκτρικό ρεύμα και τα αεροπλάνα.
Κάθε μεγάλο τεχνολογικό επίτευγμα δημιουργεί φόβους καθώς αποτελεί κάτι άγνωστο. Αποτελεί κάτι όπου φοβάται ο άνθρωπος ότι θα διαταράξει τα μέχρι ως σήμερα δεδομένα του. Οι αλλαγές είναι κάτι όπου δεν αγαπά. Είναι μέρος της φύσης του να αισθάνεται καχύποπτα και αμήχανα απέναντι σε κάτι όπου δεν γνωρίζει καθώς αυτό φοβάται ότι θα αμφισβητήσει την ασφάλεια του. Είμαστε προγραμματισμένοι να σκεφτόμαστε το χείριστο σενάριο και να κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να το αποτρέψουμε.
Αυτό ομως σημαίνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη παρομοιάζεται με τα προγενέστερα τεχνολογικά επιτεύγματα του ανθρώπου;
Η αλήθεια είναι ότι διαφέρει δομικά σε κάποιους σημαντικούς παραμέτρους. Οι οποίοι πρέπει να γίνουν γνωστοί και να ασκηθεί κριτική στο πώς θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τον ανθρώπινο πολιτισμό. Ώστε να παρθούν τα αναγκαία μέτρα πρόληψης και ανάσχεσης.
Η τεχνητή νοημοσύνη αφαιρεί δύναμη από τον άνθρωπο.
Η τεχνητή νοημοσύνη σε αντίθεση με οποιαδήποτε τεχνολογία είχε αναπτύξει ο άνθρωπος στο παρελθόν, μπορεί να παίρνει αποφάσεις για ζητήματα όπου μονάχα εκείνος είχε την ικανότητα.
Σε μια τράπεζα για παράδειγμα όπου κάποιος θα θελήσει να πάρει ένα στεγαστικό δάνειο, δεν θα είναι ο άνθρωπος όπου θα κρίνει την έκδοση του δανείου αλλά η τεχνητή νοημοσύνη. Το αν κάποιος δηλαδή θα μπορεί να διαθέτει ρευστότητα ώστε να κατασκευάσει ένα σπίτι θα είναι αρμοδιότητα της τεχνητής νοημοσύνης να το αποφασίσει και όχι του ανθρώπου.
Ακομα και οσό αφορά τα πυρηνικά όπλα, ο άνθρωπος ήταν αυτός όπου αποφάσιζε πότε και πώς θα τα χρησιμοποιήσει. Δεν θα μπορούσε να χτυπηθεί μια πόλη από πυρηνική κεφαλή παρά μόνο αν το αποφάσιζε ο άνθρωπος. Η τεχνητή νοημοσύνη και σε αυτή την περίπτωση θα έπαιρνε δύναμη από τον άνθρωπο καθώς πια εκείνη θα είναι η αρμόδια να αποφασίσει για την ορθότητα των πολεμικών τακτικών όπου θα πραγματοποιηθούν.
Η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί ιδέες.
Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί την μοναδική εφεύρεση του ανθρώπου όπου μπορεί να σκέφτεται για τον εαυτό της. Δηλαδή έχει την δυνατότητα να δημιουργεί ιδέες χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπου.
Όταν ο Γουτεμβέργιος εφηύρε την τυπογραφία στα μέσα του 15ου αιώνα , το μηχάνημα μπορούσε να παράγει όσα αντίγραφα της Βίβλου είχε αρχικώς αυτός υποδείξει. Χωρίς να μπορεί να δημιουργεί μια καινούργια σελίδα στη Βίβλο ή να ερμηνεύσει με κάποιον τρόπο τη Βίβλο. Αντιθέτως η τεχνητή νοημοσύνη έχοντας την δυνατότητα να σκέφτεται από μόνη της και να αποφασίζει, θα μπορούσε να δημιουργήσει εκ νέου σελίδες στη Βίβλο και να την ερμηνεύσει κατά το δοκούν της. Προσδίδοντας της νέο περιεχόμενο και νόημα.
Δηλαδή, θα διαθέτουμε για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία ιδέες και σκέψεις από έναν οργανισμό πέραν του ανθρώπου. Σκεφτείτε τις θρησκείες πανταχού γης όπου μια αιωνιότητα προσπαθούν να πείσουν ότι ο Λογος τους προέρχεται από μια υπερβατική μορφή ύπαρξης. Από μια ύπαρξη δηλαδή υπερδιανοητική σε έναν υπερκείμενο χώρο. Πόσο μακρυά είμαστε από το να δημιουργηθούν νέες θρησκείες ή νέα δόγματα βασισμένα στον Λόγο αυτής της υπερδιανοητικής μορφής ζωής; Νέα δόγματα και νέες ιδέες όπου δεν θα προέρχονται από το στόμα του ανθρώπου αλλά από εκείνη.
Για αιώνες φιλόσοφοι, ποιητές και προφήτες μέσω του Λογου τους έπειθαν τους λαούς να ασπαστούν μια ιστορία, μια αντίληψη για τον κόσμο. Είτε συμφωνούσαμε μαζί τους ειτε όχι, ο Λόγος ήταν ανθρωπίνος. Η τεχνητή νοημοσύνη – η οποία βρίσκεται πρός το παρόν σε εξελικτικό επίπεδο αμοιβάδας – , έχει τη δυναμική να αποτελέσει το νέο υπερδιανοητικό και υπερβατικό Λόγο όπου θα δομήσει εκ νέου τον ανθρώπινο πολιτισμό .
III) Η φυσική ανισότητα ως κανόνας.
Στην διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας μέχρι και σήμερα, άτομα, έθνη ,φυλές, κοινωνικές τάξεις έχουν θεωρηθεί ως κατώτερα/ες εξαιτίας των χαρακτηριστικών όπου τα/τις διέπουν.
Δηλαδή είτε σε νομικό – θεσμικό επίπεδο είτε ρητορικα, συλλογικότητες και άτομα έχουν δεχθεί ενέργειες οι οποίες υπονόμευσαν την υπόσταση τους και τους κατέστησαν πολιτικά-ατομικά-κοινωνικά κατώτερους. Αυτή η πράξη βασιζόταν μονάχα στο φαντασιακό των ανθρώπων. Δηλαδή σε ανυπόστατες πεποιθήσεις περί δικής τους φυσικής ανωτερώτητας έναντι της οποιασδήποτε ετερότητας.
Αυτό όμως είναι κάτι όπου ενδέχεται με την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης να καταστεί κανόνας.
Η πιθανή ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης με τον άνθρωπο θα ήταν ικανή να προσδώσει χαρακτηριστικά υπεράνθρωπα στους ανθρώπους. Θα ήταν δυνατή να δημιουργήσει ικανότητες στον άνθρωπο πέραν από κάθε φυσική του υπόσταση. Από την ικανότητα υπερφυσικής δύναμης, μέχρι την δυνατότητα να επεξεργαστεί γρηγορότερα δεδομένα και ενίσχυση μνήμης. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και στην δημιουργία μιας εκ γενετής κάστας ανθρώπων με ανεπτυγμένες ικανότητες.
Άρα, σε αυτή τη περίπτωση θα ήταν αδύνατο να μιλήσουμε για ισότητα μεταξύ των ανθρώπων. Θα ήταν φανερό ότι υπάρχουν άνθρωποι όπου διαθέτουν σωματικά και νοητικά πολλές περισσότερες δυνατότητες από τον Homo Sapien. Θα μιλάμε ενδεχομένως για ένα νέο είδος ύπαρξης. Το οποίο θα μπορούσε να υπερέχει έναντι των καθυστερημένων ανθρώπων. Μια ελίτ οντοτήτων όπου εξαιτίας της οικονομικής είτε πολιτικής της δύναμης θα ενώσει των άνθρωπο με την τεχνητή νοημοσύνη με σκοπό να συντηρεί και να διογκώνει την ισχύ της.
Ο ίδιος ο Harari έχει υποστηρίξει ότι η ανθρώπινη φυλή πρόκειται να εκλείψει στα επόμενα 100-200 χρόνια. Έχοντας ήδη αντικατασταθεί από ένα ανώτερο ημι-οργανικό είδος ζωής.
Θα μπορούσαν οι θέσεις όπου διατυπώθηκαν να γίνουν πραγματικότητα;
Αυτό εξαρτάται μονάχα από το πως ο άνθρωπος θα ρυθμίσει και θα διαχειριστεί την τεχνητή νοημοσύνη.
Θα πρέπει να εφαρμοστούν ρυθμίσεις υπερεθνινές και διακρατικές όπου θα έχουν στόχο την ανάσχεση τέτοιων κακώς κειμένων. Ρυθμίσεις όχι με σκοπό την παρεμπόδιση ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης αλλά στο μέτρο όπου εκείνη εφαρμόζεται στην καθημερινότητα και γίνεται αντιληπτή από τον μέσο άνθρωπο.
Θα πρέπει η κοινωνία να έρθει κοντινότερα σε αυτή. Να τη γνωρίσει. Να κατανοήσει το πως λειτουργεί. Ποιά είναι τα οφέλη όπου δύναται να προσδώσει. Ποίοι είναι οι κίνδυνοι όπου εγκυμονούν.
Θα πρέπει να μεγιστοποιηθεί η πολική ελευθερία των κοινωνιών. Κατά αυτόν τον τρόπο θα είναι συμμέτοχες και συνυπεύθυνες στις αποφάσεις όπου θα ορίζουν και θα καθορίζουν την καθημερινότητα.
Θα πρέπει ο άνθρωπος να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του ώστε να μην μπορέσει να μετατραπεί σε ένα υποχείριο της τεχνητής νοημοσύνης ( ή του προγραμματιστή της).
Η ίδια η έννοια της ελευθερίας ή της δημοκρατίας διακυβεύεται. Η “δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία ” θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια “έξυπνη δικτατορία ” αν δεν μπορέσουν οι κοινωνίες και τα πολιτικά συστήματα να ελέγξουν και να δαμάσουν την νέα τεχνολογία. Προτού αυτή τις / τα καθυποτάξει.
