Είναι αρκετή η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης;

Γράφει η Ματίνα Οικονομοπούλου Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Τα περιστατικά κακοποίησης των γυναικών είναι μια καθημερινή συνθήκη και λαμβάνουν διάφορες μορφές. Είτε μιλάμε για ενδοοικογενειακή βία είτε για τη βία στην κοινωνία, όπως είναι το trafficking (= σωματεμπορία), τα ποσοστά που σημειώνονται είναι τεράστια και κανείς δεν θα έπρεπε να αμφισβητεί ότι είναι ένα φαινόμενο που πηγάζει από την έμφυλη ανισότητα και αφορά την επιβεβαιωμένη κυριαρχική στάση του άνδρα απέναντι στην γυναίκα. Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Αυτή η σχέση εξουσίας οδηγεί σε δυσάρεστα αποτελέσματα για την σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών και κοριτσιών. 1 στις 3 γυναίκες έχουν βιώσει σεξουαλική βία τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, με βάση έρευνα του ΟΗΕ. Η βία τις περισσότερες φορές προέρχεται από τον ερωτική σύντροφο. Μία λοιπόν, στις 3 γυναίκες θα βιασθεί, θα ξυλοκοπηθεί ή/και θα υποστεί οποιαδήποτε μορφή βίας από τον άνθρωπο που έχει επιλέξει να ζήσει τη ζωή της. Από έναν άνθρωπο που επέλεξε για να μοιραστεί όμορφες στιγμές και όχι για να καταλήξει κακοποιημένη ή δολοφονημένη.

Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία που προστατεύει τις γυναίκες σε διεθνές επίπεδο είναι η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Υιοθετήθηκε το 2011 από το Συμβούλιο της Ευρώπης, τέθηκε σε εφαρμογή το 2014 και αποτελεί το πρώτο νομικά δεσμευτικό κείμενο που αναγνωρίζει την υπαρκτή έμφυλη ανισότητα και αποσκοπεί στην πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών.

Στη Σύμβαση η «βία κατά των γυναικών νοείται η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και θα εννοούνται όλες οι πράξεις βίας με βάση το φύλο που έχει ή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα, σωματική, σεξουαλική ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο στις γυναίκες, περιλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες πράξεις, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, είτε στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό βίο» (Άρθρο 3α).

Ως «ενδοοικογενειακή βία θα νοούνται όλες οι πράξεις σωματικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας που συμβαίνουν εντός της οικογένειας ή της οικιακής μονάδας ή ανάμεσα σε πρώην ή νυν συζύγους ή συντρόφους, είτε ο αυτουργός διαμένει ή διέμενε στην ίδια κατοικία με το θύμα είτε όχι» (Άρθρο 3β).

Πρόκειται για ένα μεγάλο βήμα, σε συνδυασμό με τα ήδη ισχύοντα κείμενα, που προωθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και ορίζει ότι τα συμβαλλόμενα μέρη θα πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να ζουν οι γυναίκες ελεύθερες και χωρίς βία σε δημόσιο και ιδιωτικό επίπεδο. Η Σύμβαση αυτή έχει καταφέρει να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο πολλών χωρών και στοχεύει στην προώθηση της διεθνούς συνεργασίας προκειμένου να υπάρξει στήριξη και βοήθεια στις γυναίκες.

Παράλληλα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφέρει ότι μέσα από τη Σύμβαση «ποινικοποιείται η σκόπιμη επαναλαμβανόμενη ενασχόληση με απειλητική ενέργεια που απευθύνεται προς κάποιο άλλο άτομο, προκαλώντας του φόβο για την ασφάλειά του» (Άρθρο 34). Δηλαδή, το λεγόμενο stalking (παρενοχλητική συμπεριφορά). Για την εξασφάλιση μιας αποτελεσματικής εφαρμογής των άρθρων της από τα μέρη, θεσπίστηκε μέσα από τη Σύμβαση ειδικός μηχανισμός που τα επιτηρεί. Αυτή η ομάδα ειδικών αποκαλείται GREVIO (Άρθρο 66).

Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Το πρόβλημα, λοιπόν, το έχουμε αναγνωρίσει, όμως αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Χρειάζονται λύσεις, δράσεις και αυστηρότερα νομοθετικά πλαίσια για την εξάλειψη της έμφυλης βίας. Πρόσφατα, η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου ψήφισε με νόμο τη θέσπιση της γυναικοκτονίας ως ιδιώνυμου αδικήματος, ως προσθήκη στον ειδικό νόμο για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας. Αναμφίβολα, είναι ένα καθοριστικό βήμα για την κοινωνική πραγματικότητα που μαστίζεται από τέτοια φαινόμενα, τα οποία συνεχώς αυξάνονται τουλάχιστον τα τελευταία 2 χρόνια. Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Με σκοπό την περαιτέρω ευαισθητοποίηση σε αυτό το φλέγον ζήτημα το ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου αιτείται το Μνημείο Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας «ο χορός του Ζαλόγγου» να αναδειχθεί ως διεθνές τοπόσημο για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών στα πλαίσια της UNESCO. Το μνημείο αυτό κατασκευάστηκε το 1954 στο όρος Ζάλογγο για να αποδώσει τον ελάχιστο φόρο τιμής στις 63 Σουλιώτισσες που με αυτοθυσία έχασαν τη ζωή τους για να γλυτώσουν από την βία.

Διαβάστε περισσότερα: Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης