Γράφει η Μαίρη Μπάλλα
Πολλοί θα αναρωτηθούν τι πραγματικά είναι η ψηφιακή δικαιοσύνη και πού αποσκοπεί. Αρχικά, για να μπορέσουμε να ενταχθούμε στο κλίμα, θα πρέπει να αναπτύξουμε την έννοια της.
Ζούμε στην κοινωνία της πληροφορίας και του διαδικτύου που όλα γύρω μας μετατρέπονται σε ηλεκτρονική μορφή και έτσι η πρόσβαση σε δημόσια και ιδιωτικά έγγραφα είναι πλέον εφικτή οποτεδήποτε. Αναπόφευκτα, η δικαιoσύνη δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από τον κανόνα. Έτσι κάνουμε λόγο για την ψηφιακή δικαιοσύνη ή αλλιώς e-justice. Μ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η αναβάθμιση της δικηγορίας και η εξυπηρέτηση των δικηγόρων, των δικαστών και του συνόλου των πολιτών.
Σ’ αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ο σκοπός της ψηφιοποίησης της δικαιοσύνης δεν είναι η αντικατάσταση του ανθρώπινου παράγοντα με μηχανήματα αλλά η αποτελεσματικότερη λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης. Συγχρόνως, οι συνέπειες της πανδημίας ανέδειξαν ακόμα περισσότερο την ανάγκη για χρήση νέων τεχνολογιών στη δικαιoσύνη όπως για παράδειγμα η χορήγηση ψηφιακών υπογραφών στα μέλη,η λήψη αποφάσεων με ηλεκτρονικό μήνυμα,η ψηφιοποίηση αντιγράφων, η εγκατάσταση wi-fi στο δικαστικό μέγαρο κτλ.
Το θέμα της ψηφιακής δικαιoσύνης απασχόλησε ευρύτερα την κοινωνία και έφτασε μέχρι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ειδικότερα, πρόσφατα η Προεδρία και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήρθαν σε συμφωνία με δύο νομοθετικές πράξεις της ΕΕ με βάση τις οποίες δύναται η δυνατότητα να ψηφιοποιηθούν τα συστήματα απονομής της δικαιοσύνης της ΕΕ ώστε να γίνουν πιο προσβάσιμα και αποτελεσματικά. Πλέον, όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες θα έχουν το δικαίωμα για διασυνοριακές διαδικασίες στην ΕΕ μέσω ενός ευρωπαϊκού σημείου ηλεκτρονικής πρόσβασης, αποστέλλοντας τις αιτήσεις τους και λαμβάνοντας ηλεκτρονικά τις απαντήσεις. Παράλληλα, οι αρχές δύνανται να ανταλλάσσουν απόψεις και δεδομένα για υποθέσεις γρήγορα και με ασφάλεια.
Μόλις αποκτήσουν ισχύ οι νέοι θεσπιζόμενοι κανόνες, οι διάδικοι και άλλα ενδιαφερόμενα πρόσωπα θα μπορούν να συμμετέχουν στην ακροαματική διαδικασία εξ αποστάσεως με τη βοήθεια της βιντεοδιάσκεψης, θα είναι δυνατή η ηλεκτρονική υπογραφή καθώς και τα έγγραφα σε ψηφιακή μορφή. Η πρόταση κανονισμού σχετικά με την ψηφιοποίηση της δικαστικής συνεργασίας και την πρόσβαση στη δικαιoσύνη, καθώς και η πρόταση συνοδευτικής οδηγίας, εγκρίθηκαν από την Επιτροπή την 1η Δεκεμβρίου 2021. Το Συμβούλιο καθόρισε τη διαπραγματευτική του θέση κατά τη σύνοδό του στις 9 Δεκεμβρίου 2022. Ωστόσο, η συμφωνία θα πρέπει να προσυπογραφεί από τους αντιπροσώπους των κρατών μελών πριν εκδοθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Συμπερασματικά, καταλήγουμε στο γενικότερο συμπέρασμα ότι η ψηφιακή δικαιoσύνη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας τα τελευταία χρόνια καθώς μέσω αυτής η ελληνική δικαιoσύνη αναπτύσσει τις ικανότητες της και την αποτελεσματικότητά της και ταυτόχρονα διευκολύνει τη ζωή των Ελλήνων πολιτών. Παρόλ’ αυτά δεν θα πρέπει να επαναπαυόμαστε στην ψηφιοποίησή της διότι ο σημαντικότερος παράγοντας για τη δικαιοσύνη είναι η ανθρώπινη σκέψη.
