Πως η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την υγεία μας

Γράφει η Χρυσούλα Μαθιοπούλου Κλιματική αλλαγή

Από τις 14 Ιουνίου 2022, οι πλημμύρες στο Πακιστάν έχουν σκοτώσει 1.717 ανθρώπους. Οι πλημμύρες προκλήθηκαν από τις ισχυρότερες από το συνηθισμένο βροχές, των μουσώνων και το λιώσιμο των παγετώνων που ακολούθησαν ένα ισχυρό κύμα καύσωνα. Πρόκειται για τη φονικότερη πλημμύρα στον κόσμο μετά τις πλημμύρες της Νότιας Ασίας το 2020.1

Εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν στην Αφρική αντιμετωπίζουν οξεία πείνα καθώς η περιοχή αντιμετωπίζει μια από τις χειρότερες ξηρασίες των τελευταίων δεκαετιών.2 Με βάση τα στοιχεία των χωρών που έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής, εκτιμάται ότι τουλάχιστον 15.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ειδικά λόγω της ζέστης το 2022.3

Οι δύο πιο ευρέως αναφερόμενες εκτιμήσεις (από τον Π.Ο.Υ. και από το Institute for Health Metrics and Evaluation) αποδίδουν περίπου 7 εκατομμύρια θανάτους ετησίως στην ατμοσφαιρική ρύπανση.4
Όλα τα παραπάνω αποτελούν δεδομένα τα οποία συνηγορούν στο ότι η παγκόσμια κοινότητα απειλείται από την κλιματική αλλαγή. Όμως ας αναλύσουμε καθένα από τα παραπάνω δεδομένα ξεχωριστά.

Μόνο το 2022 στο Πακιστάν 1.717 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας των πλημμυρών. Ωστόσο το πλήγμα που προκαλεί μια τέτοια πλημμύρα δεν περιορίζεται στον θάνατο των ανθρώπων λόγω πνιγμού αλλά και στο θάνατο ανθρώπων λόγω θανατηφόρων ασθενειών που μεταδίδονται με το νερό, όπως η δυσεντερία και η χολέρα , από δηλητηρίαση, από ασθένειες που οφείλονται υδατογενείς μικροοργανισμούς που περιλαμβάνουν κυρίως πρωτόζωα και βακτήρια, πολλά από τα οποία είναι εντερικά παράσιτα ή εισβάλλουν στους ιστούς ή το κυκλοφορικό σύστημα μέσω τοιχωμάτων της πεπτικής οδού προκαλώντας κράμπες, ναυτίες, υψηλό πυρετό, ενώ όσοι επιζήσουν από τα παραπάνω κινδυνεύουν από τη λιμοκτονία όπως συνέβη στη πλημμύρα στη Κεντρική Κίνα το 1931.5

Όμως όπως οι πλημμύρες έτσι και η ξηρασία αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για τη ζωή του ανθρώπου. Πιο συγκεκριμένα, λόγω της μείωσης της παροχής του νερού παρουσιάζεται αύξηση σε ασθένειες όπως είναι η διάρροια , η επιπεφυκίτιδα και η ψώρα. Ακόμη, ασθένειες παρατηρείται να εξαπλώνονται ευκολότερα και γρηγορότερα κυρίως λόγω των μειωμένων ποσοτήτων νερού για πλύσιμο των χεριών και προσωπικής υγιεινής.

Η ξηρασία παίζει καταλυτικό ρόλο επίσης στην εξάπλωση επιβλαβών χημικών ουσιών που αποδίδονται στα λύματα, την επιφανειακή απορροή και τα περιττώματα των ζώων. Αυτά συσσωρεύονται σε ποτάμια, λίμνες και πηγές υπόγειων υδάτων και οι συγκεντρώσεις τους αυξάνονται καθώς μειώνονται οι όγκοι νερού. Αυτή η μειωμένη ποιότητα νερού έχει παρατηρηθεί σε εστίες ασθενειών που μεταδίδονται με το νερό, όπως η χολέρα και η διάρροια, μαζί με φουσκάλες, εμετό, δερματικά εξανθήματα και πονοκεφάλους, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.6

Η ξηρασία ωστόσο είναι εν μέρη απόρροια της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη η οποία είναι υπεύθυνη για κύματα καύσωνα σε πολλές χώρες. Οι ακραίες θερμοκρασίες επιδρούν αρνητικά στον ανθρώπινο οργανισμό μη επιτρέποντάς του να λειτουργήσει φυσιολογικά. Ειδικότερα, σημαντικές αλλαγές συμβαίνουν ως απάντηση στις υψηλές θερμοκρασίες και αυτές ενισχύονται από την παρουσία υγρασίας.

Για παράδειγμα, η ροή του αίματος ανακατανέμεται στο δέρμα, η εφίδρωση αυξάνεται αναγκάζοντας το κυκλοφορικό σύστημα να προσαρμοστεί στις αλλαγές αυτές (όπως με την αγγειοδιαστολή ώστε το αίμα να ψύχεται γρηγορότερα και να διατηρηθεί η θερμοκρασία του σώματος εσωτερικά σταθερή), αλλά και το νευρικό (καθώς αναγκάζεται να υπερλειτουργεί ώστε ο οργανισμός να αντισταθεί στην ακραία θερμοκρασία) και το αναπνευστικό σύστημα (αφού για τις παραπάνω διεργασίες χρειάζονται αυξημένες ποσότητες οξυγόνου) επηρεάζονται προκειμένου να διατηρηθεί στα κατάλληλα επίπεδα η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος. Αλλαγές συμβαίνουν επίσης στο νεφρικό σύστημα για τη διατήρηση της ισορροπίας υγρών και ηλεκτρολυτών και της αιμάτωσης οργάνων.7

Η υπερλειτουργία των θερμορυθμιστικών προσαρμογών του οργανισμού που περιγράφηκαν παραπάνω είναι πιθανό σε περιπτώσεις ακραίου καύσωνα να οδηγήσουν σε αύξηση της εσωτερικής θερμοκρασίας του σώματος (λόγω αυξημένης λειτουργίας του οργανισμού) με διάφορες δυσμενείς συνέπειες για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων καρδιοαναπνευστικών προβλημάτων σε ομάδες υψηλού κινδύνου (ηλικιωμένοι ενήλικες, μικρά παιδιά, άτομα με χρόνιες παθήσεις, αθλητές και εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους) και αυξημένη καρδιαγγειακή θνησιμότητα. Έχει επίσης παρατηρηθεί πως η τεράστια αύξηση της θερμοκρασίας του εξωτερικού περιβάλλοντος διαταράσσει τον ύπνο, μειώνει τη γνωστική απόδοση και σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας ή εισαγωγής στο νοσοκομείο για ψυχικές ασθένειες.8

Τέλος, αξίζει να γίνει αναφορά στην ατμοσφαιρική ρύπανση η οποία αφορά άμεσα τόσο τις αναπτυγμένες όσο και τις αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου καθώς είναι παντού γύρω μας. Η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται άμεσα με τη κλιματική αλλαγή καθώς η κύρια κινητήρια δύναμη της κλιματικής αλλαγής είναι η καύση ορυκτών καυσίμων, η οποία συμβάλλει επίσης σημαντικά στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι μικροσκοπικοί ρύποι στον αέρα μπορούν να γλιστρήσουν πέρα από την άμυνα του σώματος μας, διεισδύοντας βαθιά στο αναπνευστικό και κυκλοφορικό μας σύστημα , καταστρέφοντας τους πνεύμονες , την καρδιά και τον εγκέφαλό μας .9

Η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση σχετίζεται με το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή στα ανθρώπινα κύτταρα, τα οποία μπορεί να θέσουν τα θεμέλια για χρόνιες ασθένειες και καρκίνο. Το 2013, ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ταξινόμησε την ατμοσφαιρική ρύπανση ως καρκινογόνο για τον άνθρωπο. Η ανησυχία για τη δημόσια υγεία εξαιτίας την ατμοσφαιρικής ρύπανσης περιλαμβάνει πλέον τον καρκίνο, τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τις αναπνευστικές παθήσεις, τον σακχαρώδη διαβήτη, την παχυσαρκία και τις διαταραχές του αναπαραγωγικού, νευρολογικού και ανοσοποιητικού συστήματος. Κλιματική αλλαγή

Μάλιστα μια μεγάλη μελέτη που διεξήχθη σε περισσότερες από 57.000 γυναίκες που ζουν κοντά σε κεντρικούς δρόμους έδειξε ότι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μιας γυναίκας για καρκίνο του μαστού ενώ μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι άλλες αερομεταφερόμενες τοξικές ουσίες, ειδικά το χλωριούχο μεθυλένιο, το οποίο χρησιμοποιείται σε προϊόντα αφαίρεσης χρωμάτων, σχετίζονται επίσης με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Το 2000-2016 μια άλλη έρευνα διαπίστωσε μια συσχέτιση μεταξύ της εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα και της αυξημένης εξάρτησης από τον άνθρακα για την παραγωγή ενέργειας. Κλιματική αλλαγή Κλιματική αλλαγή Κλιματική αλλαγή Κλιματική αλλαγή

Η ατμοσφαιρική ρύπανση οφείλεται επίσης για μια πληθώρα καρδιαγγειακών νοσημάτων. Πιο συγκεκριμένα, τα λεπτά σωματίδια μπορούν να βλάψουν τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και να επιταχύνουν την ασβεστοποίηση στις αρτηρίες. Οι ερευνητές του NIEHS διαπίστωσαν συνδέσεις μεταξύ της βραχυπρόθεσμης καθημερινής έκθεσης των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών σε οξείδια του αζώτου και του αυξημένου κινδύνου αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου. Επιπλέον, σύμφωνα με μια έκθεση του Εθνικού Προγράμματος Τοξικολογίας (NTP), η έκθεση σε βλαβερά σωματίδια αυξάνει τον κίνδυνο μιας εγκύου γυναίκας για επικίνδυνες αλλαγές στην αρτηριακή πίεση, γνωστές ως υπερτασικές διαταραχές, οι οποίες αποτελούν κύρια αιτία πρόωρου τοκετού, χαμηλού βάρους γέννησης και μητρικής και εμβρυϊκής ασθένειας και θανάτου. Κλιματική αλλαγή Κλιματική αλλαγή

Βέβαια, όπως είναι φυσικό έχουν διεξαχθεί μελέτες και για την επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο αναπνευστικό σύστημα οι οποίες επιβεβαιώνουν πως μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των πνευμόνων και εμπλέκεται στην ανάπτυξη εμφυσήματος, άσθματος και άλλων αναπνευστικών ασθενειών, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).10

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό πως η απάντηση στην ερώτηση που έχει τεθεί στην αρχή είναι ότι ναι, η κλιματική αλλαγή είναι κάτι που μας αφορά και πρέπει να δράσουμε όσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά γίνεται καθώς συνεπάγεται με κρίση της υγεία μας. Η σωστή ενημέρωση και η παιδεία αναμφίβολα μπορούν να κινητοποιήσουν την ανθρωπότητα ώστε να παλέψει για τη ζωή της αλλά και για τη ποιότητα αυτής. Κλιματική αλλαγή Κλιματική αλλαγή Κλιματική αλλαγή

ΠΗΓΕΣ: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,

Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν απηχούν την άποψη της συντακτικής ομάδας ούτε του Pnyka Org. 

Μάθετε περισσότερα εδώ

Διαβάστε περισσότερα: κλιματική αλλαγή

«Παιδί» και «ίδρυμα»: Δύο αταίριαστες μεταξύ τους λέξεις

«Έχει παγώσει» η κοινωνία το τελευταίο διάστημα με τις καταιγιστικές εξελίξεις στην υπόθεση της «Κιβωτού του Κόσμου», με την κοινή γνώμη να «πέφτει από τα σύννεφα» για ακόμη μία φορά. 

Υποκλοπές: Άλλο ένα «φάουλ» της αντιπολίτευσης

Έχουν παρέλθει παραπάνω από δύο μήνες από τη μέρα που βγήκε στο φως η είδηση σχετικά με την παρακολούθηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Νίκου Ανδρουλάκη, από την ΕΥΠ.

H επιρροή της καραντίνας στην υγεία μας

Μετά από τη καραντίνα, συνάνθρωποι μας εμφάνισαν ψυχολογικά προβλήματα και χρειάστηκε να επισκεφτούν κάποιον ειδικό. 

καραντίνα


Ποιος μας κυβερνά;

Ποιος είναι εκείνος που τελικά έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας; Το κυβερνών κόμμα; Οι κατευθυντήριες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ή μήπως ο νόμος;


Brain drain Vs Brain gain

Το φαινόμενο της φυγής ανθρώπινου κεφαλαίου δεν είναι ξένο για τα ελληνικά δεδομένα, αλλά αντιθέτως γνωρίζει αυξητική τάση.

Το αιματοβαμμένο Μουντιάλ

Κυριακή απόγευμα. Για κάποιους οι λέξεις αυτές αποπνέουν μια αύρα ραστώνης. Οι τελευταίες πινελιές χαλάρωσης που πρέπει να τοποθετηθούν επιμελώς, πρώτου ο λευκός καμβάς της νέας εβδομάδας λάβει θέση. 

Κόκκινα δάνεια: Μια σκληρή Ελληνική πραγματικότητα

α κόκκινα δάνεια των τραπεζών αποτελούν ένα φλέγον ζήτημα, το οποίο ταλαιπωρεί την ελληνική κοινωνία έντονα, ιδίως την τελευταία δεκαετία. 

Avatar photo
Χρύσα Μαθιοπούλου

Η αρθρογράφος είναι φοιτήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Άρθρα: 1