Γράφει ο Επαμεινώνδας Ρεμουντάκης πολιτικές ιδεολογίες
Δομή πολιτικής πυξίδας
Οι πολιτικές πεποιθήσεις, ή αλλιώς πολιτική πυξίδα, είναι ο τρόπος με τον οποίο απεικονίζεται το σύνολο των πολιτικών πεποιθήσεων, μέσω της τοποθέτησης τους σε ένα διάγραμμα με έναν ή περισσότερους άξονες. Το διάγραμμα αυτό αντιπροσωπεύει ανεξάρτητες πολιτικές μεταβλητές. Η πιο συνηθισμένη προσέγγιση, είναι ο οριζόντιος άξονας (δεξιά – αριστερά), που υποκινήθηκε με τη βοήθεια του τρόπου με τον οποίο είχαν κατανεμηθεί οι έδρες, σε κάποιο στάδιο της Γαλλικής επανάστασης.
Σύμφωνα με αυτή τη μονοδιάστατη λογική, ο κουμμουνισμός και ο σοσιαλισμός τοποθετούνται παραδοσιακά κοντά στο αριστερό άκρο, σε αντίθεση με τον φασισμό και τον συντηρητισμό στο δεξιό. Η χρονική περίοδος φιλελευθερισμού, όπως έχει ιστορικά χρησιμοποιηθεί με ποικίλες σημασίες που αντιστοιχούν πότε σε αριστερές (ή/και προοδευτικές/ριζοσπαστικές) πεποιθήσεις, και πότε στις δεξιές (ή/και συντηρητικές) πεποιθήσεις.
Σημαντικό σημείωμα πολιτικές ιδεολογίες
Σε μελέτη του παρουσιάστηκε το 2011 από την Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, αναφέρει πως από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, η εξέταση της έρευνας του πολιτικού ανταγωνισμού δεν πρέπει να ξεχνά τους νέους άξονες των ιδεολογικών και πολιτικών διαφωνιών που εμφανίζονται στις κοινωνίες των επιχειρήσεων. Οι τεχνολογικές αλλαγές, οι ανακατατάξεις της οικονομικής δομής και η αντίστοιχη διεύρυνση της μεσαίας κομψότητας, έχουν σε μεγάλο βαθμό διαβρώσει τις διαχωριστικές γραμμές μεγαλοπρέπειας στο πλαίσιο της επιθετικής σχέσης κεφαλαίου – εργασίας.
Οι νέες διχαστικές τομές εξαρτώνται γύρω από δίπολα με ποικίλα ονόματα, τα οποία περιλαμβάνουν μεταξύ υλιστικών και εκδοτικών – υλιστικών αξιών. Αριστερού φιλελευθερισμού και ορθού αυταρχισμού ή διαφορετικά, Νέας Δεξιάς και Νέας Αριστεράς. Ο όγκος στον οποίο αυτά τα νέα δίπολα εδράζονται στις (νέες) αντικειμενικές κοινωνικές διαιρέσεις, δηλαδή αν αποτελούν ή όχι, πλήρεις διαιρετικές τομές, αποτελεί ακόμα θέμα συστηματικής διερεύνησης στη σχετική βιβλιογραφία.
Σκιαγράφηση ιδεολογικού χώρου πολιτικές ιδεολογίες
Παρακάτω γίνεται μία σύντομη παρουσίαση, μερικών κύριων Ιδεολογιών του Ελληνικού λαού, όπου σύμφωνα με την προηγούμενη μελέτη, ο ιδεολογικός χώρος στην Ελλάδα εντάχθηκε σε περίοδο σκιαγράφησης, μέσω των ευρωπαϊκών μανιφέστων, ως αυτή της δεκαετίας 1999-2009. Συγκεκριμένα τα πολιτικά κόμματα που μελετήθηκαν ανά ευρωπαϊκή αναμέτρηση ήταν:
- ΠΑΣΟΚ
- ΝΔ
- ΚΚΕ
- ΣΥΡΙΖΑ
- ΛΑΟΣ
- ΔΗΚΚΙ
- ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ
Ο πρώτος και θεμελιώδης εντοπισμός είναι ότι το μέσο του κοινωνικοπολιτισμικού άξονα διατηρείται με βάση τη συζήτηση “ενσωμάτωση – συγκράτηση”. Ο κοινωνικοπολιτισμικός άξονας συγκροτείται και πάλι μεταξύ της νομισματικής ολοκλήρωσης και των κατηγοριών της μεταναστευτικής/εθνικής κουλτούρας και του ευρωσκεπτικισμού. Ακόμα και αυτή τη φορά, δικαιολογείται από την εγγύτητα τόσο το ΚΚΕ, όσο και το ΛΑΟΣ, σε αυτές τις ιδεολογικές κατηγορίες.
Διαπιστώνεται επίσης ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μοναδικό κόμμα που υιοθετεί τάσεις που είναι εγγύτερες προς ένα οικονομικά αριστερόστροφο και κοινωνικό-πολιτισμικά φιλελεύθερο ιδεολογικό χώρο. Την ίδια στιγμή, η δυναμική ανάδυση ενός εθνικολαϊκιστικού κόμματος, δεν επιφέρει πλέον γιγαντιαίες μεταβολές στη δομή του ιδεολογικού χώρου.
Από την άλλη πλευρά, το ΠΑΣΟΚ, μαζί με την ΝΔ, που υιοθετούν ένα εξαιρετικά κεντρώο ιδεολογικό προφίλ, ενσωματωμένοι στα πιο οικονομικά φιλελεύθερα γεγονότα, επιβεβαιώνοντας για άλλη μια φορά το συνολικό αριστερό λόγο για τα οικονομικά προβλήματα του κομματικού μηχανισμού στην Ελλάδα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το παρακάτω γράφημα, του ιδεολογικού χώρου των ψηφοφόρων, στις Ευρωεκλογές του 2009.
Συμπέρασμα πολιτικές ιδεολογίες
Τα συμπεράσματα της μελέτης λοιπόν αυτής, είναι πως τελικά, μέσω της χαρτογράφησης του ελληνικού ιδεολογικού χώρου και πεποιθήσεων, διαπιστώνεται ως ένα βαθμό μια τάση σύγκλισης, με συνδυασμό ευρημάτων συγκριτικών μελετών, εστιάζοντας στα πολιτικά συστήματα της Δυτικής Ευρώπης. Ωστόσο, μπορούν να αναγνωριστούν μερικές ενδιαφέρουσες αποκλίσεις, οι οποίες αναδεικνύουν μερικούς συγκεκριμένους παράγοντες του πολιτικού και ιδεολογικού ανταγωνισμού στην Ελλάδα.
Ειδικότερα, στις εξεταζόμενες αναμετρήσεις, είναι εμφανείς η τριμερής μορφή της κομματικής αντιπολίτευσης. Αυτό το δείγμα οφείλεται ουσιαστικά στην επαλήθευση, και στην ελληνική περίπτωση, της επίδρασης του διπόλου “ενσωμάτωση-περιχαράκωση”. Αλλά η σημαντική διαφορά της αντίθετης διάρθρωσης αναγνωρίζεται το 1999 και το 2004. Ειδικότερα, η επίδραση του διπόλου “ενσωμάτωση – περιχαράκωση” οδηγεί στην κατάτμηση της αριστερής στάσης του ιδεολογικού φάσματος (αντί της κατάτμησης της δεξιάς στάσης).
Ένας προφανής λόγος για αυτή τη διαφοροποίηση είναι η εμφάνιση μιας συμβατικής κουμμουνιστικής ιδεολογίας που υιοθέτησε έναν εθνοκεντρικό προσανατολισμό στη δεκαετία του ’90. Όσον αφορά τη μελέτη των πολιτών, άλλη βασική διαπίστωση είναι αυτή της καλύτερης συσχέτισης μεταξύ της προτίμησης του κόμματος και των ιδεολογικών στάσεων, σε σύγκριση με τα κοινωνικό-δημογραφικά χαρακτηριστικά, και τις πεποιθήσεις.
αυτό το εύρημα μπορεί να ερμηνευθεί ως μια επιπλέον ένδειξη της απουσίας διαιρετικών τομών μέσα στην αίσθηση των “τελικών” κοινωνικών μελών της οικογένειας. Κατά την αξιολόγηση, στην Ελλάδα, οι ευθυγραμμίσεις μεταξύ των τριών επιπέδων (δομικό-ιδεολογικό-θεσμικό), στο βαθμό που υπάρχουν, παρατηρούνται κυρίως μεταξύ του ιδεολογικού και του θεσμικού επιπέδου, συλλογικά με μια σχετική αποδέσμευση κάθε ιδεολογικού προσανατολισμού και των κομματικών/παραταξιακών προτιμήσεων από το δομικό επίπεδο, τουλάχιστον όσο αφορά τις κλασικές κοινωνικές κατηγοριοποιήσεις.
