Γράφει η Κέλλυ Σταθοπούλου
23 Φεβρουαρίου: Άλλη μία φυσιολογική ημέρα όποτε οι φοιτητές αδημονούν για το πέρας της εξεταστικής, μαθητές βρίσκουν δικαιολογίες να αποφύγουν το σχολείο και εργαζόμενοι προβληματίζονται για την πληρωμή λογαριασμών και την αύξηση τιμών. Ο καθένας είναι απορροφημένος από τα προσωπικά του προβλήματα, όταν ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου η “ξαφνική’’ αεροπορική εισβολή της Ρωσίας στην επικράτεια της Ουκρανίας ταράζει την παγκόσμια κοινότητα. Αλήθεια όμως…πόσο ξαφνική;
Οι σταδιακές κινήσεις του Προέδρου της Ρωσίας Vladimir Putin όχι μόνο έδιναν την εντύπωση αλλά επιβεβαίωναν την κρίση όλων, ότι προετοιμάζεται στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία. Και σύσσωμη η παγκόσμια κοινότητα αγανακτά με την αυθαίρετη -καθόλα προβλέψιμη- στάση του Ρώσου Προέδρου και αναλαμβάνει δράση.
Ο Γενικός Γραμματέας του NATO Jens Stoltenberg καταδίκασε την πράξη του Ρώσου Προέδρου και τα μέλη του Οργανισμού Βορειο-ατλαντικού Συμφώνου (NATO) αποφάσισαν την ημέρα της επίθεσης να παρατάξουν επίγειες, αεροπορικές αλλά και ναυτικές δυνάμεις σε όμορες της Ουκρανίας χώρες, μέλη της συμμαχίας-προκειμένου να προστατευθεί η επικράτειά τους. Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Joe Biden με ξεκάθαρή του δήλωση επιβεβαίωσε ότι δεν θα αποστείλει στρατεύματα στην Ουκρανία. Παρ ́όλα αυτά, στην υπόλοιπη Ευρώπη, υπάρχουν περίπου 90.000 στρατεύματα -κυρίως στη Γερμανία- με επιγενόμενη προσθήκη άλλων 7.000 την επόμενη εβδομάδα.
Τώρα θα μπορούσε ο καθένας να διερωτηθεί πού είναι το πρόβλημα μη εμπλοκής του NATO στην υπόθεση, δεδομένου ότι η Ουκρανία δεν είναι κράτος μέλος… Αν ο πολιτισμός μας έχει απορροφηθεί τόσο από την τυπολατρία που προτιμά να μένει αδρανής λόγω μίας σύμβασης αντί να παράσχει βοήθεια σε περίοδο πολέμου, τότε ναι θα συμφωνήσω, κανένα πρόβλημα.
Ας ρίξουμε μία ματιά σε οργανισμούς που έχουν την τυπική -γιατί για ηθική δεν υπάρχουν περιθώρια- υποχρέωση επέμβασης. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών έσπευσε στις 25 Φεβρουαρίου -μία μέρα μετά την εισβολή και την απώλεια 57 ατόμων- να συνεδριάσει. Η συνεδρίαση αυτή στόχευε την ψήφιση απόφασης για τον τερματισμό της επίθεσης και της απόσυρσης των στρατιωτικών δυνάμεων από την ουκρανική επικράτεια.
Ωστόσο, η Ρωσία -ένα από τα 5 μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας- με το δικαίωμα της αρνησικυρίας (vetο) έθεσε φραγμό στα σχέδια του ΟΗΕ με αποτέλεσμα την αδράνεια του σπουδαιότερου για την επίλυση διαφορών διεθνούς οργανισμού. Παρ’όλα αυτά όλοι αφιέρωσαν ενός λεπτού σιγή προς σεβασμό στην Ουκρανία για τις κρίσιμες ώρες που περνά…
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen από την άλλη προέβη σε σειρά δηλώσεων καταδικάζοντας αφ’ ενός τη στάση του Ρώσου Προέδρου και αναγγέλλοντας αφ’ ετέρου το σχέδιο της επιτροπής για την επιβολή αυστηρών μέτρων και φραγμών που θα έχουν αντίκτυπο στην οικονομία της Ρωσίας. Στόχοι είναι σύμφωνα με δική της ανακοίνωση η παρεμπόδιση πρόσβασης της χώρας σε τεχνολογίες και αγορές μείζονος σημασίας για την ίδια, η αποδυνάμωση της οικονομικής της βάσης και της δυνατότητας εκσυγχρονισμού της. Θα τεθεί φραγμός στις εμπορικές συναλλαγές των ρωσικών τραπεζών με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ αντιθέτως προβλεπόταν οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία.
Το συμπέρασμα είναι ότι ο καθένας αποδοκιμάζει την επίθεση -άλλωστε ποιος πολιτισμένος άνθρωπος φανερά υποστηρίζει τον πόλεμο- άλλα κανείς δεν κινητοποιείται άμεσα για να αποφευχθεί το έσχατο κακό, που είναι η απώλεια έστω και μίας ανθρώπινης ζωής. Όπως προαναφέρθηκε, οι κινήσεις του Ρώσου Προέδρου διαμόρφωναν μία συγκεκριμένη στρατηγική και παρ’όλα αυτά επικράτησε για μία ακόμη φορά αδράνεια. H αδράνεια αυτή είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια 198 ανθρώπινων ζωών σύμφωνα με τον Ουκρανό Υπουργό Υγείας Victor Liashko, τον τραυματισμό 1115 ατόμων (δεν είναι σαφές αν πρόκειται μόνο για πολίτες ή περιλαμβάνονται και στρατιώτες), ενώ μελετητές των Ηνωμένων Εθνών πιστοποίησαν την διαφυγή από τη χώρα τουλάχιστον 150.000 προσώπων από την ημέρα εκκίνησης του πολέμου.
Έχουν παρέλθει τέσσερις ημέρες από την στρατιωτική επίθεση και μόλις το τελευταίο 24ωρο ξεκινά η κινητοποίηση των υπόλοιπων εθνών, με την Λιθουανία να παράσχει στρατιωτική υποστήριξη το πρωί της Κυριακής 27ης Φεβρουαρίου. Και σε αυτό το σημείο δεν είναι πλέον εφικτό να εθελοτυφλούμε παρά μόνο να συνειδητοποιήσουμε, ότι ο κόσμος μας από το πέρας του πλέον πιο καταστροφικού πολέμου του 20ου αιώνα, του Β’ Παγκόσμιου, έχει εδραιωθεί σε θεμέλια που καθιστούν την επέλευση νέου πολέμου αναπόφευκτη. Και αυτό διότι αντί να επιδιώκεται η πρόληψη, δίνεται έμφαση στην ανέκαθεν καθυστερημένη- καταστολή.
Ομολογουμένως, η βασική διαφορά του αιώνα μας σε σχέση με τους δύο προηγούμενους είναι η εντατικοποιημένη δραστηριότητα πληθώρας διεθνών φορέων που
ωθούν τα κράτη στην εφαρμογή ειρηνικών πρακτικών. Αυτοί οι διεθνείς φορείς μπορούν
όντως να κάνουν την διαφορά αν φυσικά δράσουν με μεγαλύτερη σοβαρότητα. Το Συμβούλιο
Ασφαλείας του ΟΗΕ αναλώνεται υπερβολικά πολύ σε ψηφίσματα τα οποία δεν υλοποιούνται
γιατί ανά πάσα στιγμή οποιοδήποτε από τα πέντε μόνιμα μέλη (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο.
ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα) μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα αρνησικυρίας και ανατρέπεται η
εφαρμογή της απόφασής τους.
Αντ’ αυτού είναι μείζονος σημασίας η εφαρμογή της προληπτικής διπλωματίας η οποία αποσκοπεί στην παρακώληση εκκίνησης πολέμου. Μία από τις βασικότερες αρχές της που συνιστά και ρωμαϊκό ρητό είναι “Για να αποφύγεις έναν πόλεμο πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για αυτόν’’. Και αυτό είναι που πρέπει να κάνει ένας διεθνής οργανισμός, όπως ο ΟΗΕ. Ο ΟΗΕ δεν έχει τακτικό στρατό, αντιθέτως δέχεται στρατεύματα από οποιοδήποτε κράτος-μέλος παραχωρήσει είτε οικειοθελώς είτε μετά από ψήφισμα.
Ο συντονισμός ενός τακτικού στρατού, εφοδιασμένου και από τα 193 κράτη-μέλη αναλογικά με τις δυνάμεις τους, που θα επεμβαίνει από τη στιγμή ξεσπάσματος της παραμικρής σύγκρουσης χωρίς την κήρυξη ψηφίσματος, μπορεί να μην εξαλείψει τους πολέμους, αλλά σίγουρα θα δημιουργήσει ενδοιασμούς σε οποιοδήποτε κράτος να ξεκινήσει επεκτατικό πόλεμο. Ποιο κράτος θα ρίσκαρε το στρατιωτικό του εξοπλισμό και την οικονομική του σταθερότητα σε έναν πόλεμο όπου θα βρισκόταν αντιμέτωπος με στρατεύματα από 193 χώρες; Ακόμα και μία Μεγάλη Δύναμη θα δίσταζε.
Επίσης είναι πρόσφορη σαν λύση η επιβολή κυρώσεων, όχι όμως μετά τον πόλεμο όπως στοχεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά πριν. Δηλαδή, είναι ορθό προτού εκδηλωθεί κάποια συμπεριφορά που πυροδοτεί οποιαδήποτε σύγκρουση (και δεν εννοώ δύο εβδομάδες πριν τον πόλεμο αλλά από τη στιγμή που υπάρχει ψήγμα επιθετικής συμπεριφοράς εκ μέρους ενός κράτους σε ένα άλλο) , να συνδιασκεφθεί ο διεθνής οργανισμός με τα εμπλεκόμενα μέρη και να διατάξει την διπλωματική λύση διαφορών. Όποιο από τα δύο κράτη εκτροχιαστεί από τη συμφωνία, θα επιβληθούν κυρώσεις από τον οργανισμό, όπως διακοπή εμπορικών συνεργασιών με τράπεζες.
Είναι πολύ πιθανό να οξυνθεί η ένταση μεταξύ των χωρών και του οργανισμού, ωστόσο θα επέλθει τέτοια οικονομική καμπή στο κράτος που ακόμα και να μπορεί να συντηρήσει την εκκίνηση του πολέμου, σίγουρα θα αναγκαστεί να υποχωρήσει με τρομερές συνέπειες για την οικονομία του.
Ας μην κοροϊδευόμαστε, ο ισχυρότερος δεν θα πάψει ποτέ να επιθυμεί τον σφετερισμό της εξουσίας του με οποιαδήποτε επίπτωση και αν έχει αυτό στην ανθρωπότητα. Δεν μπορεί συνεπώς η παγκόσμια κοινότητα να εναποθέσει την ειρηνική διαβίωση της στις ιμπεριαλιστικές διαθέσεις των κυρίαρχων κρατών. Γι’ αυτό, οι διεθνείς οργανισμοί οφείλουν να αναλάβουν τα ηνία της εξισορρόπησης συμφερόντων στη διεθνή σκηνή ουσιωδώς και να αποδομήσουν οποιεσδήποτε παρωχημένες τυπολατρικές διαδικασίες που έχουν εδώ και δεκαετίες υιοθετήσει και μόνο υποκρισία μαρτυρούν.
Η ανθρωπότητα οφείλει να αποκαταστήσει τον διεφθαρμένο τίτλο της, σμιλεύοντας έναν κόσμο όπου δεν θα αισθάνεται τύχη μόνο αυτός που έχει γεννηθεί στη Δύση.
Θες να γίνεις μέλος της ομάδας μας; Συμπλήρωσε την αίτηση σου εδώ!
