Γράφει η Μαρίνα Δούκα
Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία έχει προκαλέσει ανησυχία στους συμμάχους της Μόσχας. Παρά τη στρατιωτική κινητοποίηση της Ουκρανίας και την υποστήριξή της από πολλές χώρες, ποιοί θα μπορούσαν να συνεχίσουν να στέκονται στο πλευρό της Μόσχας και γιατί;
Λευκορωσία
Η Λευκορωσία ανήκει στους πιο πιστούς συμμάχους της Ρωσίας από το 1990. Μετά τις προεδρικές εκλογές τον Αύγουστο του 2020, «πλησίασε» ακόμη περισσότερο τη Μόσχα και απομακρύνθηκε από τη γειτονική Ουκρανία, όπου πολλοί Λευκορώσοι αντιφρονούντες έχουν καταφύγει. Τώρα, στη σύγκρουση με την Ουκρανία, παραμένει στο πλευρό της Μόσχας. Επιπλέον η Ρωσία αποτελεί τον σημαντικότερο εμπορικό εταίρο και τον κύριο προμηθευτή αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου για τη Λευκορωσία. Ακόμα οι δύο χώρες συνδέονται μέσω της στρατιωτικής συμμαχίας της Ρωσίας και τον Οργανισμό της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας, ο οποίος περιλαμβάνει επίσης την Αρμενία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν.
Καζακστάν
Για τον Πούτιν, το Καζακστάν είναι «ένας από τους στενότερους στρατηγικούς συμμάχους και εταίρους της Ρωσίας», όπως ανέφερε τον Οκτώβριο του 2015 σε συνάντηση με το ρωσικό κίνημα νεολαίας «Nashi», το οποίο ίδρυσε. Οι δεσμοί με το Καζακστάν ήταν εμφανείς στην πρόσφατη αναταραχή στο Αλμάτι νωρίτερα φέτος. Προς υποστήριξη του προέδρου του Καζακστάν Kassim-Jomart Tokayev, ο Πούτιν έστειλε ρωσικά στρατεύματα και αλεξιπτωτιστές στη χώρα. Ωστόσο, το Καζακστάν έχει προσπαθήσει να παραμείνει και ουδέτερο: Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εξωτερικών του Καζακστάν Mukhtar Tileuberdi δήλωσε στην Moscow Times πως: «Το ερώτημα εάν το Καζακστάν θα αναγνωρίσει το Λουγκάνσκ και το Ντονέτσκ δεν βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη», αποφεύγοντας εμφανώς την ερώτηση.
Η συνεργασία της Ρωσίας με την ένατη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα στον κόσμο έχει γεωστρατηγικό και οικονομικό σκοπό, καθώς το Καζακστάν διαθέτει μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι περισσότεροι αγωγοί του ανήκουν στη ρωσική εταιρεία Gazprom. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το Καζακστάν εισήγαγε αγαθά αξίας σχεδόν 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη Ρωσία το 2019, καθιστώντας τη Μόσχα τον σημαντικότερο εισαγωγέα ανάμεσα σε Κίνα, Νότια Κορέα, Γερμανία και Ιταλία.
Κίνα
Στις αρχές του Φεβρουαρίου, η Ρωσία και η Κίνα σύσφιξαν τις σχέσεις τους γυρνώντας πλάτη στη Δύση, σε συνάντηση στο Πεκίνο. Στην ειδική σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 22 Φεβρουαρίου 2022, η Κίνα δεν τάχθηκε φανερά στο πλευρό του Ρώσου συμμάχου της, αλλά κάλεσε όλους τους εμπλεκόμενους να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση. Οι σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου είναι κάθε άλλο παρά ισορροπημένες, καθώς η Κίνα είναι περισσότερο σημαντική για τη Ρωσία -και όχι το αντίστροφο. Συγκεκριμένα, ενώ η Κίνα αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα πέμπτο (1/5) του εξωτερικού εμπορίου της Ρωσίας, το μερίδιο της Ρωσίας στο εξωτερικό εμπορικό ισοζύγιο της Κίνας αντιστοιχεί μόνο στο 2,4%. Ωστόσο, το εμπόριο μεταξύ Ρωσίας και Κίνας αυξήθηκε κατά 36% το 2021, στα 147 δισεκατομμύρια δολάρια. Για σύγκριση, το εμπόριο μεταξύ Pωσίας και ΕΕ το 2020 ανήλθε συνολικά σε 174 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αρμενία
Η Αρμενία βρίσκεται σε διπλή τροχιά. Από τη μία, η πρώην σοβιετική δημοκρατία στον Καύκασο εξαρτάται οικονομικά από τη Ρωσία και γι’ αυτό διατηρεί στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο. Όπως το Καζακστάν, η χώρα είναι μέλος της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης και του Οργανισμού Συλλογικής Ασφάλειας. Περίπου το 80% του ενεργειακού εφοδιασμού της Αρμενίας βρίσκεται σε ρωσικά χέρια. Από την άλλη πλευρά, μετά τη «Βελούδινη Επανάσταση» το 2018, η χώρα επιδιώκει να προσεγγίσει τη Δύση. Η Αρμενία είναι μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης και συμβαλλόμενο μέρος στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ενώ υπέγραψε συμφωνία εταιρικής σχέσης με την ΕΕ το 2017.
Βενεζουέλα
Στη Λατινική Αμερική ο Πούτιν χαίρει συμπάθειας σε πολλές χώρες, όπως φαίνεται από την πρόσφατη επίσκεψη του προέδρου της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου στις 15 Φεβρουαρίου. Ωστόσο, ο στενότερος σύμμαχός της στην περιοχή είναι η Βενεζουέλα. Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο στήριξε επίσημα τη Ρωσία στις 19 Φεβρουαρίου. Οι στενές σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Καράκας βασίζονται στη στρατιωτική και οικονομική συνεργασία. Ειδικότερα, η Pωσία έχει δανείσει περίπου 17 δισεκατομμύρια δολάρια στο Καράκας από το 2006, καθιστώντας το έναν από τους μεγαλύτερους πιστωτές της κυβέρνησης της Βενεζουέλας. Αξίζει να σημειωθεί πως μεγάλο μέρος της πίστωσης χρησιμοποιήθηκε για την αγορά ρωσικών όπλων. Την ίδια στιγμή, η Pωσία επιδιώκει να εξασφαλίσει τον έλεγχο των μεγαλύτερων αποθεμάτων πετρελαίου της Βενεζουέλας. Το 2017 η ρωσική Rosneft ίδρυσε μια κοινοπραξία με την κρατική εταιρεία πετρελαίου της Βενεζουέλας PDVSA, στην οποία κατέχει μερίδιο 51%.
Διαβάστε περισσότερα: Ρωσία
Ο γερμανικός επανεξοπλισμός και η μεταβολή στους συσχετισμούς ισχύος.
