Γράφει η Μύριαμ Αρναουτάκη ίδρυμα
«Έχει παγώσει» η κοινωνία το τελευταίο διάστημα με τις καταιγιστικές εξελίξεις στην υπόθεση της «Κιβωτού του Κόσμου», με την κοινή γνώμη να «πέφτει από τα σύννεφα» για ακόμη μία φορά. Ένα μέρος των πολιτών αισθάνεται αγανάκτηση και οργή ακούγοντας τις μαρτυρίες των παιδιών για τις κακοποιητικές συμπεριφορές, ένα άλλο μέρος, όμως, επιλέγει συνειδητά να αδιαφορεί για τα τεκταινόμενα, κλείνοντας την τηλεόραση του σπιτιού του, θεωρώντας πως δεν πρόκειται για κάποιο θέμα που μας επηρεάζει άμεσα.
Παράλληλα, ένα τρίτο μέρος της κοινωνίας, προσηλωμένο στις αξιοθαύμαστες δράσεις της «Κιβωτού», εμπιστεύεται και στηρίζει «τυφλά» το θεάρεστο αυτό έργο της. Δεν θα σταθούμε όμως περαιτέρω στην συγκεκριμένη υπόθεση, καθώς οι καταγγελίες που έχουν γίνει ερευνώνται από τις αρμόδιες αρχές, αλλά με αφορμή αυτή την συγκλονιστική υπόθεση θα αναλύσουμε ένα θέμα που απασχολεί χρόνια τώρα τον κοινωνικό μας ιστό και οδηγεί πολλά εγκαταλελειμμένα και κακοποιημένα παιδιά στο «αδιέξοδο» του ιδρύματος.
Πόσοι από εμάς πιστεύουμε πως ένα παιδί μπορεί να είναι πραγματικά ευτυχισμένο μέσα σε ένα ίδρυμα; Ή μήπως δεν έχουμε μπει ποτέ στη διαδικασία να αναρωτηθούμε πως είναι η ζωή του μετά τον εγκλεισμό του επειδή οι δικές μας ζωές είναι προστατευμένες σε σχέση με το δράμα που μπορεί να βιώνει ένα παιδί μέσα σε αυτό;
Καταρχάς, στην Ελλάδα επικρατεί ένα αναχρονιστικό «φαινόμενο», αυτό της «ιδρυματοποίησης». Σε περίπτωση, δηλαδή, που ένα παιδί είναι ανάγκη να απομακρυνθεί από το οικογενειακό του περιβάλλον και να περάσει στην φροντίδα του κράτους, το πιο πιθανό είναι να μεταφερθεί σε ίδρυμα. Αντιθέτως, οι ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη χαράξει τον δρόμο προς την «αποϊδρυματοποίηση», αφού τα παραδοσιακά ιδρύματα έχουν καταργηθεί και έχουν αντικατασταθεί από μικρές μονάδες οικογενειακού τύπου ή μονάδες µε θεραπευτικό προσανατολισμό για παιδιά και εφήβους µε συναισθηματικές ή συµπεριφορικές δυσκολίες ή ακόμα και αναπηρία.
Με τον όρο «αποϊδρυματοποίηση» εννοούμε την εξάλειψη των ιδρυματικών μονάδων και την ανάθεση των παιδιών σε ανάδοχες οικογένειες, έτσι ώστε να μπορούν να λαμβάνουν την αληθινή αγάπη και φροντίδα που έχουν ανάγκη.
Γιατί είναι απαραίτητη η αποϊδρυματοποίηση στη χώρα μας;
Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες επιστημονικές έρευνες έρχονται να ενισχύσουν την άποψη ότι τα ιδρύματα είναι καταστρεπτικά για τη γνωστική, σωματική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Επιστήμονες από όλους τους χώρους (γιατροί, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κτλ.) συμφωνούν ότι η ιδρυματική φροντίδα μπορεί να είναι ιδιαίτερα κακοποιητική για ένα παιδί. Μάλιστα, σύμφωνα με την UNICEF, πάνω από 1 στα 4 παιδιά που διαβιούν σε ιδρύματα παιδικής προστασίας υφίστανται σεξουαλική κακοποίηση ενόσω βρίσκονται σε καθεστώς κοινωνικής φροντίδας.
Ας φανταστούμε, λοιπόν, μια κοινή ημέρα στο ίδρυμα. Πρωινό ξύπνημα, προγραμματισμένο φαγητό, ώρα εκπαίδευσης και μάθησης, παιχνίδι με τα υπόλοιπα παιδιά, καθορισμένες δραστηριότητες και μετά πάλι για ύπνο. Και ξανά τα ίδια την επόμενη και την μεθεπόμενη ημέρα. Κι έτσι περνάνε οι μέρες και τα χρόνια με το παιδί να ζει «προγραμματισμένα», σαν μία μηχανή που υπακούει σε εντολές, να ωριμάζει πριν την ώρα του, κι όταν ενηλικιωθεί, να φεύγει από το ίδρυμα γιατί ήρθε η στιγμή να «πάρει την ζωή στα χέρια του». Η καθημερινότητα αυτή δεν είναι υγιής για καμία παιδική ψυχή, που χρειάζεται την αληθινή αγάπη και την στοργή ενός ζεστού οικογενειακού περιβάλλοντος.
Με άλλα λόγια, ένα κακοποιημένο παιδί που υποχρεώθηκε να απομακρυνθεί από την οικογένειά του και να εισέλθει σε ένα ιδρυματικό πλαίσιο, είναι αρκετά πιθανό να υποστεί ένα είδος «δεύτερης κακοποίησης», διότι συνυπάρχει και συναναστρέφεται με παιδιά που έχουν βιώσει αντίστοιχες κακοποιητικές συμπεριφορές από τις οικογένειες τους, και κατ’ αυτόν τον τρόπο ξανά ζει το δράμα του αντί να ξεφεύγει από αυτό. Αξίζει, βέβαια, να επισημανθεί ότι το προσωπικό μέσα στη μονάδα μπορεί να είναι πρόθυμο να συνεισφέρει με κάθε τρόπο, δεν έχει όμως τον χρόνο να ασχοληθεί προσωπικά με τις ανάγκες και την ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση του κάθε παιδιού.
Επιπλέον, αν και η ζωή μέσα σε ένα ίδρυμα μπορεί να φαίνεται στην ευρύτερη κοινωνία εποικοδομητική με τις ποικίλες δράσεις που διαφημίζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα μέσα ενημέρωσης, παραδείγματος χάριν, με τις εκπαιδευτικές εκδρομές, τις αθλητικές δραστηριότητες κτλ., αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το παιδί νιώθει και ολοκληρωμένο σαν προσωπικότητα.
Τα ρούχα, τα παιχνίδια και τα πολύχρωμα παπλώματα που προσφέρονται δεν μπορούν να καλύψουν τις «ευαίσθητες» παιδικές ανάγκες, διότι ακόμα και το καλύτερο ίδρυμα με τα περισσότερα υλικά αγαθά και τις πιο σύγχρονες εγκαταστάσεις είναι αδύνατον να αντικαταστήσει την οικογένεια. Τέλος, να τονίσουμε ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ίδρυμα συνήθως αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα ως ενήλικες, ενώ άλλα καταλήγουν να έχουν παραβατικές και αντικοινωνικές συμπεριφορές και σχεδόν όλα μαθησιακές δυσκολίες.
Αναδοχή: η προσφορότερη λύση
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε ομόφωνα την Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού, την οποία η Ελλάδα κύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου 1992 (ν.2101/1992) και που αναγνωρίζει ότι το παιδί, για την αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητας του, πρέπει να μεγαλώνει μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, σ’ ένα κλίμα ευτυχίας, αγάπης και κατανόησης. Επίσης, σύμφωνα με τις κοινές ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για τη μετάβαση από την ιδρυματική φροντίδα στη φροντίδα σε επίπεδο τοπικής κοινότητας, προτείνεται τα παιδιά τα οποία περνούν στην προστασία του κράτους:
- να μεταφέρονται σε ανάδοχη φροντίδα (προτιμότερη, εάν υπάρχει επιλογή, είναι η συγγενική αναδοχή)
- να μεταφέρονται σε δομές προστασίας παιδιών έως 6 παιδιά ανά σπίτι (small group homes)
- να τελούν υπό εποπτευόμενη ανεξάρτητη διαβίωση όταν βρίσκονται κοντά στην ενηλικίωση τους και, τέλος
- να δίδονται προς υιοθεσία η οποία αποτελεί μια μόνιμη λύση.
Υπάρχουν τόσα ζευγάρια και τόσες οικογένειες που δεν έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν παιδί και θα επιθυμούσαν να ανοίξουν την αγκαλιά τους, να στηρίξουν και να φιλοξενήσουν στο σπίτι τους μια αγνή παιδική ψυχή που έχει υποστεί κάποιο σωματικό ή συναισθηματικό τραύμα και χρειάζεται αγάπη, θαλπωρή και αφοσίωση. Αξίζει να δώσουμε την ευκαιρία σε αυτούς τους ανθρώπους από την μία να «ζεστάνουν» το σπίτι και την καρδιά τους και από την άλλη να συνδράμουν στην προστασία και στην φροντίδα ενός παιδιού προσωπικά. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, η κοινωνία μας να λάβει δραστικά μέτρα ώστε να αρχίσει να εφαρμόζεται ο θεσμός της επαγγελματικής αναδοχής, να αποφεύγεται η είσοδος του παιδιού στο απρόσωπο περιβάλλον ενός ιδρύματος και να παρέχεται προσωρινή φροντίδα σε ένα οικογενειακό περιβάλλον για το διάστημα που κρίνεται αναγκαίο για την προστασία του.
Πηγή: Κέντρο Ερευνών Ρίζες ΑΜΚΕ
Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν απηχούν την άποψη της συντακτικής ομάδας ούτε του Pnyka Org.
Διαβάστε περισσότερα: ίδρυμα
Ποιος είναι εκείνος που τελικά έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας; Το κυβερνών κόμμα; Οι κατευθυντήριες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ή μήπως ο νόμος;
Το φαινόμενο της φυγής ανθρώπινου κεφαλαίου δεν είναι ξένο για τα ελληνικά δεδομένα, αλλά αντιθέτως γνωρίζει αυξητική τάση.
Κυριακή απόγευμα. Για κάποιους οι λέξεις αυτές αποπνέουν μια αύρα ραστώνης. Οι τελευταίες πινελιές χαλάρωσης που πρέπει να τοποθετηθούν επιμελώς, πρώτου ο λευκός καμβάς της νέας εβδομάδας λάβει θέση.
Κόκκινα δάνεια: Μια σκληρή Ελληνική πραγματικότητα
α κόκκινα δάνεια των τραπεζών αποτελούν ένα φλέγον ζήτημα, το οποίο ταλαιπωρεί την ελληνική κοινωνία έντονα, ιδίως την τελευταία δεκαετία.
Οι νέες εναλλακτικές μορφές τουρισμού
Με τον ορό εναλλακτικές μορφές τουρισμού αναφερόμαστε σε ένα νέο είδος τουρισμού που προσελκύει τουρίστες με ειδικά ενδιαφέροντα.
Ρωσικοί πύραυλοι έπληξαν Πολωνικό έδαφος – 2 νεκροί
Δύο πύραυλοι έχουν χτυπήσει πολωνικό έδαφος, πολύ κοντά στα σύνορα με την Λβιβ στη δυτική Ουκρανία – Το Πεντάγωνο δεν επιβεβαιώνει ότι ρωσικοί πύραυλοι έπεσαν στο έδαφος της Πολωνίας.
Ελληνικό Σοβιέτ: Ο μεγάλος ασθενής
Πλησιάζοντας στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα, κανένας δεν μπορεί να διανοηθεί πως η Ελλάδα αποτελεί μια φιλελεύθερη χώρα, όπως κάποιοι την οραματίστηκαν.
