«Πόλεμος», μία λέξη που σε κάποιους ξυπνά σκληρές, μαύρες αναμνήσεις. Σε κάποιους άλλους πάλι, -στους περισσότερους θα έλεγα- προκαλείται το αίσθημα του φόβου. Αν και όλοι γνωρίζουμε κυρίως από την ιστορία και όχι μόνο τις ολέθριες συνέπειες του πολέμου σε όλα τα επίπεδα (οικονομικό, ψυχολογικό κτλ), ο πόλεμος αποτελεί -δυστυχώς- ένα φαινόμενο έντονο και επίκαιρο στις μέρες μας.

Ο πόλεμος σήμερα

Μου έκανε εντύπωση, όταν στο μάθημα «Εισαγωγή στις διεθνείς σχέσεις», στο 1^ο εξάμηνο της σχολής, διάβασα για την έννοια «Πόλεμος» και αναλυτικότερα για τον ρόλο του πολέμου στο διεθνές σύστημα. Μου έμεινε χαρακτηριστικά πως το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο στον πόλεμο είναι η ίδια η ικανότητα διεξαγωγής του πολέμου.

Θεωρητικά, ερευνώντας και αναλύοντας κανείς τα καταστροφικά αποτελέσματα του πολέμου – έστω και μόνο της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας ( Α’ Π.Π, Β’Π.Π κοκ.)-, θα μπορούσε να μην επιλέγεται ο πόλεμος ως εργαλείο, ως μέσο εφαρμογής ή και διεκδίκησης πολιτικών πεποιθήσεων, αποφάσεων, διαφωνιών.

Αντίθετα, παρατηρούμε ο πόλεμος να “κερδίζει έδαφος”. Χαρακτηριστικά παραδείγματα της επικαιρότητας αποτελούν ο πόλεμος μεταξύ Ουκρανίας- Ρωσίας, αλλά και ο εμφύλιος(!) πόλεμος στο Ν.Σουδάν. Κάτι που θα ήθελα να σάς μείνει στο μυαλό -και να το εξακριβώσετε ή και γιατί όχι να διαφωνήσετε- είναι πως ο πόλεμος δεν υλοποιείται αιφνιδιαστικά και ασχέτως με τις προηγούμενες εμπειρίες ή σχέσεις των κρατών.

Ο πόλεμος ως το βασικό αίτιο της προσφυγικής κρίσης

Είναι γνωστό πως λόγω του πολέμου οι πολίτες, ειδικά οι γυναίκες, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους για να σωθούν. Η ανάγκη της επιβίωσης κάνει τους ανθρώπους πιο ανθεκτικούς, αντέχοντας κακουχίες για να βρουν ένα καταφύγιο με την ελπίδα να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

“Aπό τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, περίπου 8 εκατομμύρια πρόσφυγες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα, ενώ περισσότεροι από 5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της. Μέσα στην Ουκρανία περισσότεροι από 17 εκατομμύρια είναι όσοι εξακολουθούν να έχουν ανάγκη από επείγουσα ανθρωπιστική βοήθεια”, αναφέρει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ.

Πόλεμος στην Ουκρανία – Ένας χρόνος μετά

Περισσότερες πληροφορίες για την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ: https://www.unhcr.org/gr/

ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ

Αναμφίβολα, τα πιο αθώα θύματα του πολέμου είναι οι νέοι άνθρωποι και τα παιδιά. Σύμφωνα με δεδομένα που έχει δημοσιεύσει η Μ.Κ.Ο “ Save the children” κατά τη διάρκεια της τελευταίας 10ετίας περίπου 10 εκατομμύρια παιδιά έχασαν τη ζωή τους σε πολεμικές συρράξεις σε όλο τον κόσμο.

Πέρα όμως από το θάνατο οι επιπτώσεις του πολέμου στα παιδιά ποικίλλουν. Πολλά παιδιά πεθαίνουν λόγω των πολύπλευρων συνεπειών του πολέμου, όπως είναι ο υποσιτισμός, η διάφορες επιδημίες και συχνά η ενδεής υγειονομική περίθαλψη.

Ο πόλεμος, επίσης, στερεί στο παιδί τα βασικά αγαθά για την επιβίωσή του και το δικαίωμα για μια αξιοπρεπή ζωή. Δεν είναι λίγα τα παιδιά που είναι επιρρεπή σε διάφορους επιτήδειους που τα εκμεταλλεύονται με κάθε τρόπο, στρατολογώντας τα ή διοχετεύοντας τα στον παράνομο τομέα της παιδικής εργασίας.

Παράλληλα, ο πόλεμος γεμίζει την παιδική ψυχή φρίκη και φόβο. Με το τέλος του πολέμου τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με αναρίθμητα ψυχολογικά προβλήματα ( π.χ κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες).

Όσον αφορά τους νέους ανθρώπους, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, τις οικογένειες τους, τα όνειρά τους. Συχνά οι νέοι παίρνουν θέση στο πεδίο μάχης. Ταυτόχρονα, σημειώνεται αύξηση των κρουσμάτων βίας και βιασμών, ειδικότερα στις γυναίκες.

Χιλιάδες γυναίκες θύματα βιασμού στο Νότιο Σουδάν λόγω του πολέμου

https://gr.euronews.com/2018/05/31/notio-soudan-xiliades-viasmoi-ginaikon-limos

Θα έλεγα πως τέλος αξίζει να δούμε πως σύμφωνα με το προοίμιο του καταστατικού χάρτη της UNESCO «οι πόλεμοι γεννιούνται στο μυαλό των ανθρώπων». Τέλος, εύστοχα υποστήριξε ο Σπινόζα πως ο άνθρωπος παρασύρεται από τα πάθη του και προσφεύγει στη βία.

Με άλλα λόγια, αν θέλουμε να απαλλαγεί η ανθρωπότητα από τον πόλεμο, οφείλουμε να αλλάξουμε τόσο σε ηθικό- διανοητικό επίπεδο, όσο και σε κοινωνικό-ψυχολογικό επίπεδο. Με αυτό τον τρόπο, θα μπορούσε η νέα γένια ή μπορεί και η επόμενη να μην βιώσει τέτοια γεγονότα.