Ο αναδυόμενος πολυπολικός κόσμος, τα Δυτικά Βαλκάνια και η Ελλάδα

Γράφει ο Δημήτρης Τζανιδάκης Βαλκάνια

Αν μία λέξη μπορεί να αποτυπώσει με τον καλύτερο τρόπο το πλέγμα της σημερινής συγκυρίας σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτή είναι η κλιμάκωση. Κλιμάκωση προβλημάτων, προκλήσεων, ανταγωνισμού και απειλών. Η μεταβολή των γεωπολιτικών συσχετισμών και η ανάδυση νέων περιφερειακών δυνάμεων, σε συνδυασμό με τις αλλεπάλληλες κρίσεις της εποχής μας, συγκροτούν το πιο σύνθετο, ρευστό και εκρηκτικό σκηνικό των τελευταίων ετών, καταρρίπτοντας οριστικά την τάξη που επικράτησε μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο νέο αυτό πολυπολικό κόσμο που διαμορφώνεται, ποια θα είναι η θέση της Ευρώπης και τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα;

Το δεσπόζον γνώρισμα του πρώτου τετάρτου του 21ου αιώνα είναι πως, έπειτα από πεντακόσια χρόνια που τη σφραγίδα κυριαρχίας στον πλανήτη έθετε η Δύση, προβάλλει, πλέον, ως νέα ηγεμονική δύναμη παγκόσμιου βεληνεκούς μια ασιατική χώρα, η Κίνα. Aυτή η μεταβολή των συσχετισμών ισχύος επανασυσπειρώνει αμυντικά τον Ατλαντικό Χώρο, ενισχύοντας το ρόλο και τη δυναμική του ΝΑΤΟ, ως εγγύηση ενιαίας απάντησης στη νέα εμπεδωμένη πραγματικότητα.

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό, είναι πως ενώ έχει καταστεί σαφές ποιοι θα είναι οι δύο πόλοι αντιπαράθεσης (ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και Κίνα), δημιουργείται σταδιακά ένας ενδιάμεσος χώρος, με συνεχώς αυξανόμενη δυναμική που διεκδικεί όλο και μεγαλύτερο -περιφερειακό προς το παρόν- ρόλο, στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα. Χώρες όπως η Ρωσία, επιχειρούν να εκμεταλλευτούν αυτή την ρευστότητα, επιδιώκοντας να καθίσουν στο τραπέζι των συνομιλιών ως ισότιμα μέλη, πληρώνοντας ήδη τα επίχειρα των αυταπατών τους και άλλες όπως η Ινδία, το Πακιστάν και η Τουρκία επιδιώκουν να διευρύνουν τη δική τους επιρροή.

Η φιλοδοξία της Ευρώπης να καθιερωθεί ως παγκόσμιος παίκτης με κεντρικό ρόλο, εξασθενεί λόγω της έντασης των αλλαγών. Μολονότι αποτελεί ισχυρό οικονομικά μέγεθος, δεν έχει καταφέρει να εξελιχθεί σε ισχυρή γεωπολιτική δύναμη. Αυτό εν πολλοίς οφείλεται στο γεγονός πως πολλές χώρες ακολουθούν δική τους ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, επιβραδύνοντας την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Με δεδομένη την παραδοχή πως η κλίμακα της αναμέτρησης δεν επιτρέπει κεντρικό ρόλο σε μεσαίους «παίκτες», η Ευρώπη καλείται να επιλύσει άμεσα, ένα αίνιγμα για δυνατούς λύτες: να επιταχύνει την ευρωπαϊκή εμβάθυνση, αποκτώντας κοινή εξωτερική, αμυντική και οικονομική πολιτική, προωθώντας παράλληλα τη διαδικασία της διεύρυνσης. Πεδίο δόξης λαμπρό τα Δυτικά Βαλκάνια.

Η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-Βαλκανίων που πραγματοποιήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου σηματοδοτεί μια ευρωπαϊκή πρόθεση επιστροφής στη ξεχασμένη περιοχή. Στο σημερινό παγκόσμιο σκηνικό απορρύθμισης, η ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ αφενός είναι κίνηση στρατηγικού ενδιαφέροντος και υψηλής γεωπολιτικής σημασίας, αφετέρου αποτελεί ζήτημα ασφάλειας και σταθερότητας. Οι συνθήκες τις οποίες η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει διαμορφώσει, υποδεικνύουν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο πως η περιοχή αυτή πρέπει να ταχθεί οριστικά στη σφαίρα επιρροής της Ευρώπης. Ως εκ τούτου, η επίσπευση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων κρίνεται κομβική και απαραίτητη.

Σε αυτή την -εν δυνάμει- νέα ισορροπία που αποκρυσταλλώνεται, η Ελλάδα αναλαμβάνει πια η ίδια τον ρόλο του συνόρου Δύσης–Ανατολής και βεβαίως μπορεί και πρέπει να έχει το δικό της όραμα. Η αδιαμφισβήτητη θέση της στο σκληρό πυρήνα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, οι στέρεες συμμαχίες της με τις πιο ισχυρές χώρες της Δύσης, η αμυντική της επάρκεια και η γεωγραφική της τοποθέτηση, μπορούν να την καταστήσουν σε βασικό πυλώνα ισορροπίας και ασφάλειας της ευρύτερης περιοχής.

Φυσικά, αντιμετωπίζει την «ειδική συνθήκη» της εξωτερικής απειλής όχι μόνον στα κυριαρχικά της δικαιώματα, αλλά και στην ίδια την εδαφική της κυριαρχία. Στο θολό τοπίο του σήμερα, η συνθήκη αυτή δημιουργεί μια μοναδική ευκαιρία για τη χώρα μας: να αναγεννηθεί πλήρως παραγωγικά, καινοτομικά, οικονομικά και στρατιωτικά, αλλάζοντας οριστικά το γεωπολιτικό της ανάστημα. Απαραίτητη προϋπόθεση; Η εθνική αυτοπεποίθηση, οι πολιτικές επεξεργασίας με επιστημονική τεκμηρίωση και συνεχή διάλογο, η ομοψυχία, η συναίνεση και η εξωστρέφεια. Μόνο έτσι θα καταφέρει η Ελλάδα να επανεφεύρει τον εαυτό της, αποκτώντας τη θέση που της αξίζει στον αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο. Βαλκάνια Βαλκάνια Βαλκάνια Βαλκάνια Βαλκάνια

Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν απηχούν την άποψη της συντακτικής ομάδας ούτε του Pnyka Org. 

Μάθετε περισσότερα εδώ

Διαβάστε περισσότερα: Βαλκάνια Βαλκάνια

Ερημοποίηση της υπαίθρου

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο της μαζικής μετακίνησης πληθυσμού από τις επαρχίες και, πιο συγκεκριμένα, από τα χωριά προς τα αστικά κέντρα και κατά βάση προς την Πρωτεύουσα και προς το εξωτερικό.

Ο απολογισμός της πανδημίας

Κατά το πέρασμα των αιώνων, έχουν εμφανιστεί πολλές θανατηφόρες ασθένειες που έπληξαν ανεπανόρθωτα το ανθρώπινο είδος, η πιο πρόσφατη πανδημία που άφησε το στίγμα της σε ολόκληρο το διακρατικό σύστημα είναι ο COVID-19.

Για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν

Όλοι θυμόμαστε την κρίση που ξέσπασε την μέρα που οι Ταλιμπάν εισέβαλαν στην Καμπούλ, με δεκάδες χιλιάδες Αφγανούς, αλλά και Αμερικανούς πολίτες να κυνηγούν αεροπλάνα στους διαδρόμους απογείωσης για να μπορέσουν να διαφύγουν από την χώρα.

Βαλκάνια

Κλιματική αλλαγή – Υπάρχει ελπίδα;

Η κλιματική αλλαγή, ως γνωστόν, είναι το φαινόμενο της μεταβολής του παγκόσμιου
κλίματος, της μεταβολής των μετεωρολογικών συνθηκών, δηλαδή, για εκτεταμένα χρονικά
διαστήματα.

Sex Trafficking ή Δουλεμπόριο

Με τον όρο sex trafficking ή σωματεμπόριο, αναφερόμαστε στη καταναγκαστική, παράνομη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων με τη χρήση σωματικής και ψυχολογικής βίας.

Ευρώ: Το νόμισμα της μιας ταυτότητας και των πολλών χωρών

Το ευρώ αποτελεί το ενιαίο νόμισμα των κρατών- μελών της Ευρωζώνης. Το σύμβολο του ευρώ είναι το «€», ενώ οι δύο παράλληλες γραμμές παραπέμπουν στη σταθερότητα του.

Avatar photo
Δημήτρης Τζανιδάκης

Οικονομολόγος-Διεθνολόγος

BSc Economics NTUA
MSc Business Management & Marketing, Oxford Brookes
MSc European Politics & Policy, UCL
Professor at BCA College

Ο Δημήτρης Τζανιδάκης είναι κάτοχος προπτυχιακού τίτλου Οικονομικών Επιστημών από το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει πραγματοποιήσει μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Brookes της Οξφόρδης (ΜSc Business Management) και στο UCL του Λονδίνου (ΜSc European Politics & Policy). To 2020 εργάστηκε ως σύμβουλος πολιτικής στην εθνική αποστολή της υποψηφιότητας της Ελλάδας για την ηγεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού ΟΟΣΑ. Στη συνέχεια, εργάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πάνω στην Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση και την Τεχνητή Νοημοσύνη και το Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη ρύθμιση της. Έχει εκπονήσει επιστημονικές έρευνες για ελληνικά Think Tanks και έχει εργαστεί για 7 χρόνια στον ιδιωτικό τομέα. Αρθρογραφεί συστηματικά σε πολλές εφημερίδες και ιστοσελίδες, ενώ συνεργάζεται με τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς για τα διεθνή ζητήματα. Έχει πραγματοποιήσει διαλέξεις σε Πανεπιστήμια της Ευρώπης, όπως στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, της Βουδαπέστης, του Λονδίνου και της Aθήνας. Από το 2023 διδάσκει στο BCA College Tεχνητή Νοημοσύνη και Γεωπολιτική. Zει και εργάζεται στην Αθήνα.

Άρθρα: 2