Πριν λίγες μέρες έπρεπε να πάω με τη μητέρα μου σε μία δημόσια υπηρεσία, συγκεκριμένα στο ΚΕΠ (Κέντρο Εξυπηρέτησης Πελατών) ενός αρκετά μεγάλου δήμου των βόρειων προαστίων των Αθηνών. Ωστόσο, μπαίνοντας στο κτήριο μια σκηνή μου κέντρισε την προσοχή. Ήταν ένας νεαρός, ο οποίος προσπαθούσε να κατέβει τα σκαλιά με την όπισθεν, στηριζόμενος στα κάγκελα της σκάλας, καθώς είχε κινητικά προβλήματα και πάσχιζε να φτάσει στο αναπηρικό του αμαξίδιο. Αλήθεια, είναι σωστό σε μια δημόσια υπηρεσία να αποκλείεται ή να είναι δύσκολη η πρόσβαση σε ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών της χώρας μας;

Ας δούμε μερικά στοιχεία

Αρχικά, θα πρέπει να μάθουμε ορισμένες στοιχειώδεις πληροφορίες για τα ΑμεΑ. Το ακρωνύμιο ΑμεΑ σημαίνει «Άτομα με ειδικές Ανάγκες» και στη κατηγορία αυτή ανήκουν άτομα με ορισμένη σωματική αναπηρία ή νοητική ανεπάρκεια. Οι μορφές αναπηρίας ποικίλλουν, καθώς και τα ποσοστά της, καθώς αυτή διακρίνεται σε ολική και σε μερική. Μέσα από πρόσφατες έρευνες μαθαίνουμε πως το ποσοστό των ΑμεΑ στην Ελλάδα ανέρχεται στο 24%, μια μονάδα χαμηλότερη από το μέσο όρο που επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μάλιστα το σύνολο των ΑμεΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση αγγίζει τα 87 εκατομμύρια. Από τα ΑμεΑ υπολογίζεται πως τα μισά περίπου άτομα εργάζονται, ενώ την ίδια στιγμή η αναλογία αυτή για τα άτομα χωρίς αναπηρία είναι 3 στα 4. Όσον αφορά την οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση, το 28,4% των ΑμεΑ αντιμετωπίζει προβλήματα φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού σε σχέση με τα άτομα χωρίς αναπηρία, που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας. Τα ΑμεΑ είναι άνθρωποι φυσιολογικοί σαν εμάς, όμως δυστυχώς υφίστανται διάκριση από την υπόλοιπη κοινωνία που φτάνει έως και το 52%, γεγονός τραγικό εν έτει 2023 σε μία χώρα και κοινωνία, που γέννησε τη δημοκρατία.

Γιατί τα ΑμεΑ να δέχονται εχθρικές συμπεριφορές από τη κοινωνία και να υφίστανται κάθε μορφή ρατσισμού ή ακόμη χειρότερα και bullying, όταν δεν μπορούν οι ίδιοι να καθορίσουν αποκλειστικά έναν αστάθμητο παράγοντα, την υγεία τους; Άλλωστε κανείς δεν έχει υπογράψει συμβόλαιο με την αρτιμέλεια…Είναι άνθρωποι ίσοι με εμάς, με αισθήματα και ψυχή, γεμάτοι δύναμη και θέληση να ζήσουν, όπως κάθε αθώα ψυχή σε αυτόν τον κόσμο.

Καθώς το φαινόμενο των ΑμεΑ είναι η εξαίρεση στον κανόνα της φύσης και της ιατρικής, πολλοί άνθρωποι το αγνοούν ή δεν γνωρίζουν τις διαστάσεις που μπορεί να πάρει, με συνέπεια να το αντιμετωπίζουν ως κάτι το άσχημο ή το παράξενο. Σίγουρα δεν είναι ευχάριστο να μην είναι ένας άνθρωπος 100% υγιής, ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως αξίζουν τον οίκτο μας. Αντιθέτως, αξίζουν την αμέριστη συμπαράσταση μας και τον θαυμασμό μας, αφού πολλοί από αυτούς δεν τα παρατάνε και παίρνουν τη ζωή στα χέρια τους.

Τρανό παράδειγμα στην εφαρμογή του carpe diem («άδραξε τη μέρα») είναι οι παραολυμπιονίκες, οι οποίοι δεν είναι τόσο γνωστοί και αναγνωρισμένοι όσο θα έπρεπε για το έργο που επιτελούν και για τη δύναμη της ψυχής που τους διακατέχει . Ταυτόχρονα είναι αξιοσημείωτο ότι το 1/3 των ΑμεΑ έχουν πάρει πτυχίο από τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι άνθρωποι αυτοί είναι ήρωες και παράδειγμα προς μίμηση ως προς τη στάση μας απέναντι στη ζωή μας.

Με βάση τα όσα διαβάσαμε παραπάνω, είναι επιτακτικό να γίνουν ορισμένες ενέργειες, προκειμένου να διευκολυνθεί η ζωή αυτών των ανθρώπων. Καταρχάς, είναι αναγκαίο να υπάρχει σωστή πληροφόρηση από ειδικούς, όπως γιατρούς, ανθρώπους που έχουν έρθει σε επαφή με τα ΑμεΑ, ακόμη και από ίδια τα ΑμεΑ που έχουν την βιωματική εμπειρία, η οποία είναι μοναδική και δεν μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει αν δεν τη ζήσει.

Παράλληλα, στον χώρο της πληροφόρησης μπορούν τόσο σύλλογοι όσο και δήμοι και σχολεία να οργανώνουν διάφορες ημερίδες με ομιλίες και δραστηριότητες, έτσι ώστε οι νέοι ιδίως να καταλάβουν από πρώτο χέρι πως είναι να έχει κανείς μια ιδιαιτερότητα στις κινήσεις του. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο τα ΑμεΑ να μην αποκλείονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, δηλαδή θα πρέπει να εξυπηρετείται η εύκολη πρόσβαση τους σε όλα τα κτήρια, με ράμπες για τα άτομα που βρίσκονται σε αναπηρικά αμαξίδια ή που συνοδεύονται.

Ακόμη, τα μέσα μαζικής μεταφοράς θα πρέπει να δημιουργούν τεχνητούς διαδρόμους για την πρόσβαση τους, ακόμη και στα λεωφορεία. Επιπλέον, η πολιτεία είναι επιτακτικό να μεριμνά για τη σωστή κατασκευή των πεζοδρομίων, ώστε τα αναπηρικά καροτσάκια να μην αναγκάζονται να κατεβαίνουν στον δρόμο για να προχωρήσουν. Τέλος θα πρέπει να υπάρχουν σε όλα τα φανάρια ηχητικές ενδείξεις για να περάσουν τους δρόμους με ασφάλεια οι τυφλοί, αλλά και να υπάρχουν σε κάθε πεζοδρόμιο οδηγοί όδευσης τυφλών.

ΑΜΕΑ και κοινωνία

Μαζί με όλα αυτά θα πρέπει ωστόσο να αλλάξει και η νοοτροπία της κοινωνίας. Δηλαδή δεν αρκεί να λάβουμε απλώς όλα αυτά τα μέτρα, πρέπει και να τα εφαρμόσουμε κιόλας, σκεπτόμενοι από την οπτική των ΑμεΑ. Δεν πρέπει να συμπεριφερόμαστε με βάση μόνο το δικό μας συμφέρον, δηλαδή ωφελιμιστικά και εγωιστικά, αλλά θα πρέπει να συλλογιζόμαστε και τους άλλους. Παραδείγματος χάρη, οι ράμπες στους δρόμους εξυπηρετούν έναν συγκεκριμένο σκοπό. Το να παρκάρουν στις ράμπες τα αμάξια δείχνει την υπέρτατη αδιαφορία…

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως τα ΑμεΑ είναι άνθρωποι με ορισμένες ιδιαιτερότητες στη ζωή τους, οι οποίοι έχουν αντίστοιχα δικαιώματα και υποχρεώσεις με όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους. Ως άτομο που έχει στον οικογενειακό, και όχι μόνο, κύκλο άτομα με ειδικές ανάγκες θεωρώ πολύ ευαίσθητο αυτό το ζήτημα και θα μπορούσαν τόσο όλοι οι πολίτες, όσο και εγώ να τους σκεφτόμαστε περισσότερο γενικότερα στη καθημερινότητα μας. Άλλωστε το λέει και ο χρυσός κανόνας, που μάθαμε από μικρά παιδιά: «Όλα όσα θέλετε να κάνουν οι άλλοι σε εσάς πρέπει να κάνετε και εσείς σε αυτούς».

ΠΗΓΕΣ:
https://www.naftemporiki.gr/health/1028893/to-53-ton-noikokyrion-stin-ellada-echoun-atomo-me-anapiria-ano-tou-67/
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%80%CE%B7%CF%81%CE%AF%CE%B1