Μαθήματα ζωής από καθημερινούς ανθρώπους

Μία συνέντευξη της Μαρίνας Δούκα με τον Μάρκο Σκορδαλάκη ζωή

Αρχικά θα ήθελα να μας πείτε λίγα λόγια για τα Καπετανιανά

Μάρκος Σκορδαλάκης: Όπως βλέπεις εδώ είμαστε σε ένα ορεινό χωριό, στα Καπετανιανά, ένα χωριό που παλιότερα είχε πολλούς περισσότερους κατοίκους, ένα σχολείο με εκατό παιδιά, το οποίο τώρα είναι κλειστό. Ο λίγος κόσμος που έχει μείνει εδώ ασχολείται με την κτηνοτροφία, με τις μέλισσες, με το αλάτι. Το να μην οργανώνουμε για χρόνια την ύπαιθρο στην χώρα μας, το να μην δημιουργούμε προϋποθέσεις, δηλαδή, για να μπορεί να κάτσει νέος κόσμος και να κάνει οικογένεια, έδιωξε τους ανθρώπους- όπως και από τα περισσότερα απομακρυσμένα χωριά της Ελλάδας.

Πώς μπορούν να ξαναζωντανέψουν και να αναπτυχθούν οι απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μας;

Μία ευκαιρία για να δημιουργηθεί μία νέα προοπτική και ανάπτυξη, ώστε να δωθεί η δυνατότητα στους νέους να ασχοληθούν και να μπορέσουν να κατοικήσουν τα μέρη αυτά, είναι ο αγροτουρισμός. Αυτό κάνουμε κι εμείς εδώ: Λέγεται αγροτουρισμός επειδή αυτό το οποίο κάνουμε είναι ο τουρισμός στο χωριό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και έχει διάφορα πλεονεκτήματα σε σχέση με τον συμβατικό τουρισμό.

Ποια είναι μερικά από αυτά τα πλεονεκτήματα;

Πρώτα στηρίζει οικονομικά τους ντόπιους, ώστε να συνδυάζουν την επισκεψιμότητα με τις άλλες τους δραστηριότητες, που είναι απαραίτητες να υπάρχουν. Δηλαδή δεν παρατάμε τα πρόβατα, τα μελίσσια, τα κατσίκια και τους κήπους για να κάνουμε τους ξενοδόχους- τα συνδυάζουμε! Τα συντηρούμε, τα αναπτύσσουμε, τα εξελίσσουμε, μαθαίνουμε, γινόμαστε καλύτεροι. Αναπτυσσόμαστε ποιοτικά και όχι ποσοτικά άρον άρον.

Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν, ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον, που το χρειάζεται, αν είναι παγιδευμένος στο κλουβί των αστικών κέντρων. Το βλέπεις δηλαδή και σαν λειτούργημα. Είσαι σε έναν τόπο που είναι χαρά Θεού, με το περιβάλλον που έχει, μπορείς να έχεις μία καλή ποιότητα ζωής, να συντηρείσαι σε καλή ψυχική και σωματική κατάσταση, να έχεις επαφή με τους ανθρώπους γύρω σου, και έτσι να περνάει η ζωή σου. Να μεταφέρεις στους νέους ανθρώπους την εμπειρία σου και όποια γνώση έχεις αποκτήσει μέσα από την προσπάθειά σου. Και όλο αυτό δεν τελειώνει ποτέ.

Ποια είναι μια μεγάλη πρόκληση για τον σύγχρονο άνθρωπο;

Το ότι τα παρατήσαμε και προσπαθούμε να πείσουμε το μυαλό μας ότι είμαστε φυσιολογικά ενταγμένοι στο αστικό περιβάλλον και ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή, αυτό είναι μία πλάνη. Ο κόσμος πιστεύει οτι δεν έχει επιλογές, επειδή δεν του τις δείχνουν. Για να έχεις όμως επιλογές στα αλήθεια, πρέπει να μπορείς και να τις αξιοποιήσεις. Να είσαι σε θέση να τις εφαρμόσεις, κάτι που ξεκινά από την εκπαίδευση.

Διαφορετικά, θα σπουδάσεις, θα εξειδικευτείς, κι αν μεθαύριο δεις ότι έλαβες μία λάθος απόφαση, δεν θα έχεις τη δυνατότητα να αλλάξεις τη ζωή σου, λόγω των υποχρεώσεων που θα σε κυνηγούν. Αυτή είναι η πραγματικότητα και μπορείς να πεις ότι είναι κρίμα για ανθρώπους σαν τους Έλληνες, που έχουν αυτόν τον αξιοζήλευτο τόπο, να μιμούνται τον τρόπο ζωής των βορειοευρωπαίων, που λόγω κλίματος έχουν πιο περιορισμένες επιλογές.

Για να δεις τα δεδομένα σου πρέπει να βγεις έξω, να αφιερώσεις χρόνο στο να κάνεις «τη βόλτα», να συναντήσεις ανθρώπους. Δεν θέλει βιασύνη, δεν θέλει όμως και να αδρανήσεις, ειδικά όταν είσαι νέος. Πρέπει να δημιουργήσεις έναν χαρακτήρα που να αποτελεί σταθερή δύναμη. Να χτίσεις εμπιστοσύνη. Έτσι στηρίζεται ο κόσμος: από την εμπιστοσύνη και το φιλότιμο. Τα υπόλοιπα είναι γνώσεις και πληροφορίες. Αν δεν υπάρχει όμως ήθος και εμπιστοσύνη, δεν κάνεις τίποτα.

Ποιο είναι για εσάς το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που απολαμβάνει κάποιος που ζει στην ύπαιθρο;

Όταν είσαι στην ύπαιθρο, και σκορπισμένος σε μικρότερες περιοχές, σε χωριά, δημιουργείς μία σχέση που αποτελεί προϋπόθεση για την ψυχοσωματική υγεία, δηλαδή όχι μέσα στο χάος της Αθήνας, όπου θεωρητικά είσαι με πολύ κόσμο, αλλά στην πραγματικότητα είσαι ολομόναχος. Αρχίζεις βέβαια να γίνεσαι λιγότερο καταναλωτικός: με το να έχεις τα της φύσης, νιώθεις ότι δεν χρειάζεσαι πολλά.

Στην Ελλάδα μπορούν οι άνθρωποι να συνδυάσουν τις δραστηριότητές τους: το πτυχίο τους με τον πρωτογενή τομέα, τόσο όσο. Τότε αρχίζουν να είναι πραγματικά λάτρεις του «τόσο, όσο», και επιδιώκουν αυτό που είναι το πιο δύσκολο: το να ισορροπήσεις τα πράγματα. Δεν είναι εύκολη υπόθεση το να υιοθετήσεις το «παν μέτρον άριστον». Όταν όμως αρχίσεις να βιώνεις μία κατάσταση σαν αυτήν που περιγράφουμε, τότε αυτή η ισορροπία προκύπτει. Διαφορετικά, συχνά προσπαθείς μιά ζωή να χορτάσεις με κάτι με το οποίο δεν θα χορτάσεις ποτέ: με το να αγοράζεις. ζωή

Ποια είναι μία σύνηθης λανθασμένη αντίληψη που έχει ο κόσμος για την καθημερνότητά σας εδώ;

Νομίζουν ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο. Θεωρούν ότι είναι ανέφικτο- δεν είναι τίποτα ανέφικτο. Ο άνθρωπος, ως εξελιγμένο ον, διαθέτει έναν ανώτερο εξοπλισμό, που δεν πρέπει να φοβάται να αξιοποιήσει. Ο άνθρωπος πρέπει να βάζει τον εαυτό του σε διαδικασίες. Να αρχίσει να μαθαίνει τον εαυτό του, να τον αναγνωρίσει μέσα από δουλειά. Μετά σου είναι πιο εύκολο να γνωρίσεις και τους άλλους.

Σήμερα ο κόσμος σπάνια κάνει αυτήν την «δουλειά», είναι το σύστημα παιδείας τέτοιο, που δεν ασχολείται με το να βάλει τον άνθρωπο στη διαδικασία να γνωρίσει τον εαυτό του: δεν του δίνει χρόνο για φιλοσοφία και σκέψη, για συζήτηση. Τον έχει απ’ την αρχή στην πληροφόρηση. Τι να κάνει με την πληροφόρηση, αφού δεν ξέρει το εργαλείο, (το μυαλό του); Αν είχαμε μία παιδεία, η οποία, συν τη παιδεία, σου πρόσφερε και πιο βιωματικές εμπειρίες, ώστε να συνδυάζει θεωρία και πράξη, τότε θα σε βοηθούσε να σταθείς στα πόδια σου ως νέος. Να πεις την άποψη σου, να αντιδράσεις, να διαμορφώσεις το μέλλον σου. ζωή

Η αστικοποίηση έχει οδηγήσει τον άνθρωπο στο να μην χρησιμοποιεί τόσο το μυαλό του. Πήρε τον άνθρωπο μακριά από τον άνθρωπο, τον μετέτρεψε σε χρήμα. Κάναμε θεό μας και αγαπάμε τα λεφτά. Ενώ υποτίθεται πως το χρήμα αποτελεί μέσο εμπιστοσύνης. Όταν όμως θεοποιείται, και οι άλλες αξίες δεν υπάρχουν, οι άνθρωποι το θέτουν στο κέντρο της ζωής τους. Αυτή η κατάσταση είναι αναστρέψιμη. Τώρα με την τεχνολογία, υπάρχει ενημέρωση, φτάνει όμως να μπορείς να χρησιμοποιείς και το μυαλό σου.

Πώς θα περιγράφατε μία τυπική μέρα στη δουλειά σας;

Καθημερινά έχω να διαχειριστώ τους επισκέπτες, την παραγωγή μας και τα ζώα μας. Βρισκόμαστε πάντα σε ροή: από την προηγούμενη μέρα έχουμε στο μυαλό μας την επόμενη. Στη φύση, ο καιρός αλλάζει και η καθημερινότητα επηρεάζεται από αυτό, και έτσι τροποποιείται συχνά. Γι’ αυτό ως άνθρωποι είμαστε ευέλικτοι και αξιοποιούμε το μυαλό μας. ζωή

Σήμερα είναι μία ημέρα κατάλληλη για εκδρομές: προτείναμε στους επισκέπτες μας μέρη για πεζοπορία. Κάποιοι άλλοι θα κάνουν μάθημα μαγειρικής, κάποιοι, όπως εσύ, θα κατέβουν εδώ στη φάρμα, κάποιοι θα κάνουν περιήγηση με τα αυτοκίνητά μας στην περιοχή. Οι μαγείρισσες στο εστιατόριο ζύμωσαν και μαγειρεύουν. Οι καμαριέρες έχουν το δικό τους πρόγραμμα. Εγώ είμαι, ας πούμε, ο παίχτης μπαλαντέρ, που γνωρίζω καλά όλες τις δουλειές και μπορώ να εξυπηρετήσω γρήγορα όπου χρειάζεται. Για τώρα θα βγάλω να προπονήσω δέκα άλογα, επειδή την άλλη εβδομάδα έχουμε ένα απαιτητικό πρόγραμμα. ζωή

Μοιραστείτε μαζί μας κάτι που πολύς κόσμος δεν γνωρίζει για τα άλογα.

Έχουμε άλογα επειδή είναι ένα ζώο που μπορεί να σε βοηθήσει πολύ με την προσωπικότητά σου. Το άλογο είναι ο καθρέπτης σου, σε βάζει σε διαδικασία αυτοκριτικής: αν προσπαθήσεις να επικοινωνήσεις μαζί του, θα πρέπει μα φτιάξεις την «ακαταστασία» στο μυαλό σου, ώστε το άλογο να νιώσει ασφαλές.

Υπάρχει σαφέστατα μία εγκεφαλική επικοινωνία μεταξύ ανθρώπου και αλόγου. Το να επικοινωνείς με το άλογο είναι πολύ πιο ουσιαστικό από το να ανέβεις και να κάτσεις πάνω στη σέλα. Το να δώσεις μία εντολή σε ένα άλογο δεν σημαίνει ότι ιππεύεις κιόλας. Η ιππασία είναι επικοινωνία με το ζώο- τότε το άλογο θέλει να σου κάνει το χατίρι. Το να κάνεις απλά βόλτα με το άλογο είναι κατανάλωση, δεν έχεις έτσι κάποιον αντίκτυπο στον άνθρωπο. Αντίθετα, το να βάλεις τον άνθρωπο να καταλάβει πώς σκέφτεται το άλογο, να δει τη συναισθηματική του νοημοσύνη, βάζει τον ίδιο σε διαδικασία αναγνώρισης του εαυτού του. ζωή

Όσο κάποιος περνάει χρόνο με το άλογο, σκέφτεται τις δικές του «εκκρεμότητες»: γιατί δεν μπορώ να κάνω το άλογο να με εμπιστευτεί; Τα άλογα μας βοηθούν να περάσουμε χρόνο μόνοι μας και να γνωρίσουμε με αυτόν τον τρόπο καλύτερα τον εαυτό μας. Και άμα καταφέρεις και επικοινωνήσεις μαζί του, τότε θα σου ανοιχτεί μία πόρτα το μυαλό σου, προς τη φύση, προς τα ζώα, προς τους άλλους ανθρώπους… Ξαναγυρίζει το πράγμα πάντα στον εαυτό μας, στη δουλειά που λέγαμε ότι είναι απαραίτητο ο άνθρωπος να κάνει. Θα βγάλω λοιπόν τα άλογα σε λίγο. ζωή

Περιμένω επίσης μία ομάδα ανθρώπων που θέλει να οργανώσει ένα σεμινάριο περί προσέγγισης της φύσης. Θα τους δείξω το μέρος, ώστε να μπορούν μα δραστηριοποιηθούν. ζωή

Τι είναι αυτό που σας δίνει περισσότερη δύναμη και έμπνευση;

Κοίταξε, δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος σκοπός, έτοιμος εξ αρχής. Τον δημιουργούμε. Όταν μπαίνεις λοιπόν στη διαδικασία να δημιουργήσεις το σκοπό, φτάνεις σταδιακά στην αυτοπραγμάτωση. Η αυτοπραγμάτωση αυτή λοιπόν, είναι ευχαρίστηση. Πέρα όμως κι από την αυτοπραγμάτωση, που είναι «τροφή», υπάρχει κάτι περισσότερο που κάποτε αρχίζεις να αντιλαμβάνεσαι: περισσότερο μπορώ να το περιγράψω σαν δέος, το οποίο προκύπτει όταν είσαι άνευ όρων ταγμένος σε μία ιδέα. ζωή

Αυτήν την ιδέα πάλι εσύ τη δημιουργείς, τη φτιάχνεις. Τα πράγματα δεν γίνονται όσο βιαστικά θέλουμε να τα κάνουμε. Πρέπει η κάθε σκέψη να ωριμάζει. Από ένα σημείο και μετά, στη διαδρομή, αρχίζουν και γίνονται μη διαπραγματεύσιμες οι δυσκολίες σου. Δηλαδή νιώθεις ότι δεν μπορείς να δίνεις και τόση σημασία σε μικρά πράγματα, που όταν όμως δεν έχεις μία ιδέα να ακολουθείς, φαντάζουν πολύ δύσκολα. Αυτό αλλάζει. Και ανακαλύπτεις ότι μπορείς να είσαι χρήσιμος γενικότερα, χωρίς να χρειάζεσαι επιβεβαίωση από κανέναν. ζωή

Πιστεύετε ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά κατευθύνεται σήμερα από την ανάγκη για επιβεβαίωση;

Η επιβεβαίωση σήμερα έχει γίνει θηρίο. Έχει μεγαλώσει τόσο η ανάγκη του άνθρωπου για επιβεβαίωση, που αποτελεί προϋπόθεση, στο μυαλό του, για την καταξίωσή του εκεί που νομίζει ότι πρέπει να καταξιωθεί. Δηλαδή μιλάμε για κοινωνική κατανάλωση. Η κοινωνική κατανάλωση όμως είναι διαφορετική έννοια από την κοινωνικότητα και τον ανθρωπισμό. Αυτές τις έννοιες, εαν δεν αφιερώσεις χρόνο στον εαυτό σου, δεν θα τις εσωτερικεύσεις. ζωή

Αν ωστόσο μπεις σε αυτό το ταξίδι, φτάνεις να σκέφτεσαι πέρα από τα δημιουργημένα στο περιβάλλον σου πράγματα. Μπορείς να φανταστείς και να σχεδιάσεις πέρα από αυτό. Χρειάζεται όμως να δουλέψεις στο να μπορείς να στηρίξεις την ιδέα σου. Δεν πειράζει αν πεινάσεις, ή αν δεν δεις τους φίλους σου για λίγο καιρό. Αυτά τα «δεν πειράζει» όμως τα καταλαβαίνεις και τα συνειδητοποιείς μέσα από την πράξη. Έτσι όπως σου τα λέω εγώ τώρα, δεν λέει τίποτα. Όταν όμως μπεις εσύ στη διαδικασία αυτή, τότε θα με θυμηθείς και θα πεις «αυτό εννοούσε ότι δεν πειράζει να στραπατσαριστώ και λίγο».

Ένα «στραπάτσο» που περιγράφει κάποιος άλλος, κι ας σου λέει ότι αξίζει, δεν μπορείς να το καταλάβεις. Η ζωή είναι κάθε μέρα. Η ζωή είναι πώς πράττεις και πώς σκέφτεσαι καθημερινά. Και δεν πρέπει να λογαριάζεις πόσο θα κρατήσει αυτό. Δεν έχει και τόσο νόημα να το σκεφτείς, απλά προκύπτει. Αυτό που έχει σημασία είναι να μπεις σε έναν δρόμο που -για εσένα- αξίζει. Ο σκοπός δεν είναι εύκολος να τον βρεις. Και είναι λάθος να ψάχνεις έτοιμους σκοπούς. Πρέπει να τον φτιάξεις, μόνο έτσι υπάρχει. Δεδομένα και υλικά υπάρχουν, για να τα χρησιμοποιήσεις μαζί με το εργαλείο (το μυαλό) που σου έχει δωθεί. ζωή

Διαβάστε περισσότερα: ζωή ζωή