Γράφει η Χριστίνα Λιάνη Μαυρογένους
Μία από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες κι ελάχιστες γυναίκες που πρωτοστάτησαν στον Αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 ήταν η Αδαμαντία Μαγδαληνή Μαυρογένους, γνωστή κι ως Μαντώ Μαυρογένους.
Η Μαντώ Μαυρογένους γεννήθηκε – πιθανότατα – το 1783 στη Μύκονο και ήταν μέλος μίας ξακουστής κι ιδιαίτερα εύπορης φαναριώτικης οικογένειας, η οποία είχε τις ρίζες της στις Κυκλάδες και την Εύβοια. Ο πατέρας της, Νικόλαος, υπηρέτησε ως σπαθάρχης στο Βουκουρέστι το 1788, αλλά μετά τον αποκεφαλισμό του θείου του επέστρεψε στη πατρίδα κι έπειτα μετοίκησε με την οικογένεια του στην Τεργέστη. Σύμφωνα με τα επίσημα αρχεία που έχει στην κατοχή της η ελληνική κοινότητα της Τεργέστης, η Μαντώ ήταν μόλις 9 ετών την ανωτέρω περίοδο.
Ωστόσο, το 1798 η οικογένεια γυρίζει στην Μύκονο και το 1818 , μετά τον θάνατο του Νικόλαου Μαυρογένη, η Μαντώ πηγαίνει στην Τήνο, όπου και ολοκληρώνει τη μόρφωση της στην αρχαία ελληνική γραμματεία, καθώς και στο έργο του Αδαμάντιου Κοραή, υπό την αρωγή του θείου της, παπά-Νικόλα Μαύρου. Ο θείος της εντάσσεται ως μέλος στη Φιλική Εταιρεία, γεγονός που διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη μύηση της εντός της οργάνωσης. Την επαύριο της έναρξης της Επανάστασης, η Μαντώ επιστρέφει στη Μύκονο και λαμβάνει ενεργή συμμετοχή στον Αγώνα.
Η άφιξη της στο νησί συνοδεύεται και από την συνάντηση της με τον Γάλλο φιλέλληνα αξιωματικό και συγγραφέα Μαξίμ Ρεμπό, στον οποίο αναφέρει με σθένος και τόλμη: «Δεν έχει σημασία τι θα απογίνω εγώ. Αρκεί να απελευθερωθεί η πατρίδα μου. Αφού δώσω όσα μπορώ να διαθέσω για τον ιερό σκοπό της ελευθερίας, θα πάω στο στρατόπεδο για να πεθάνω, αν χρειαστεί, για αυτήν».
Πράγματι, η Μαντώ διέθεσε όλη την κληρονομιά και την προίκα της για την αγορά όπλων, τη στρατολόγηση ανδρών καθώς και την επάνδρωση μυκονιάτικων πλοίων. Μάλιστα, ανέλαβε την οικονομική ενίσχυση των εκστρατειών που ακολούθησαν στην Εύβοια, το Πήλιο και την Πελοπόννησο. Διακρίθηκε ιδίως με τη συμμετοχή της σε χερσαίες και θαλάσσιες επιχειρήσεις, διάκριση που κορυφώθηκε την 15η Οκτωβρίου του 1822 στην παραλία της Αγίας Άννας στον Καλαφάτη της Μυκόνου, όταν οι Μυκονιάτες πολέμησαν έναντι των Αγαρηνών του Οθωμανικού στόλου και νίκησαν πανηγυρικά τη μάχη. Τότε η Μαντώ, αγωνιζόμενη στην πρώτη γραμμή, αναδεικνύεται σε ηγετική φυσιογνωμία της μάχης.
Η δυναμική παρουσία, το πάθος για απελευθέρωση, όπως κι η ηρωική και θαρραλέα στάση της νεαρής Μαντούς ενέπνευσαν δοκιμιογράφους και συγγραφείς της εποχής, οι οποίοι γράφουν για τη χαρισματική της προσωπικότητα, συγκινώντας την Ευρώπη στο σύνολο της. Εκτός από τη δράση της, εκτιμήθηκε εξαιρετικά κι η έκκληση της προς γυναίκες του εξωτερικού για την εξασφάλιση χρηματικής υποστήριξης για την Επανάσταση. «Ο σκοπός της έκκλησης μου είναι να εξασφαλίσω ένα άσυλο στις γυναίκες και τα παιδιά κατά τη διάρκεια της φοβερής αυτής κρίσης.», αναφέρει ενδεικτικά σε μία εκ των επιστολών της.
Τέσσερα χρόνια μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης, το 1825, η Μαντώ πήγε στην Πελοπόννησο, όπου γνώρισε τον Δημήτριο Υψηλάντη κατά τη διάρκεια μίας στρατιωτικής επιχείρησης. Γοητευμένοι, καθώς ήταν από την γνωριμία τους, σύντομα σύναψαν γραπτή υπόσχεση γάμου. Ωστόσο, το 1826, η μεταξύ τους σχέση άρχισε να κλονίζεται από πληθώρα συκοφαντιών κι αντιδράσεων προερχομένων κυρίως από τις οικογένειες τους, γεγονός που είχε ως απόρροια το άδοξο τέλος της σχέσης τους, με απόφαση του Δημητρίου Υψηλάντη.
Η αθέτηση της υπόσχεσης γάμου από μέρους του Δημητρίου συνιστούσε ποινικό αδίκημα και κοινωνικά κατακριτέα πράξη, τουλάχιστον έως τον 20ο αιώνα. Για τον λόγο αυτό, στην Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, το 1827, η Μαντώ επεδίωξε να υποβάλει δύο υπομνήματα: το ένα αφορούσε τις θυσίες της για το έθνος και το δεύτερο κατήγγειλε τον Υψηλάντη. Το τελευταίο δεν διαβάστηκε ποτέ.
Η άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα, τον Φεβρουάριο του 1828, την ώθησε να καταθέσει μια ακόμη αναφορά. Σε μία επιστολή της, μάλιστα, προς τον Καποδίστρια, αποδίδει την αδιαφορία της πολιτείας στο φύλο της, αναφέροντας ότι σε περίπτωση που ανήκε στο ανδρικό φύλο, θα κατείχε μέχρι και πολιτικό αξίωμα. Ο πρώτος κυβερνήτης του νέου ελληνικού κράτους ήταν από τα λίγα πρόσωπα που αναγνώρισαν τις θυσίες που κατέβαλε για την απελευθέρωση της πατρίδας, όσο βρισκόταν εν ζωή, απονέμοντας της τον τιμητικό τίτλο του αντιστρατήγου κι αναθέτοντας της την εποπτεία του Ορφανοτροφείου του Ναυπλίου.
Η δολοφονία του Καποδίστρια, το 1831, καταρράκωσε ψυχικά την Μαντώ λόγω του σεβασμού και της εκτίμησης που έτρεφε για τον κυβερνήτη, ενώ την ίδια περίοδο οι σχέσεις με την οικογένεια της οξύνθηκαν. Μάλιστα, η μητέρα της την κατηγόρησε για κατασπατάληση της περιουσίας και ανάμειξη σε μία συγκυρία που δεν σύναδε με το ευαίσθητο φύλο της. Έτσι, αναγκάστηκε να αποστείλει επιστολή στον Όθωνα, ζητώντας του την αναγνώριση της προσφοράς της και των θυσιών της, δίχως, όμως, να λάβει απάντηση. Λίγο καιρό αργότερα, η θρυλική επαναστάτρια άφησε την τελευταία της πνοή, στην Παροικία της Πάρου.
Παρά το γεγονός ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, η προσφορά της ηρωίδας της Ελληνικής Επανάστασης αποσιωπήθηκε, οφείλουμε να τιμούμε και να μην ξεχνούμε την μεγαλοψυχία που επέδειξε. Απετέλεσε πρότυπο σε μία εποχή όπου το γυναικείο φύλο δεν λάμβανε την ανάλογη αντιμετώπιση με τους άνδρες και αμφισβήτησε την στερεοτυπική εικόνα που είχε πλάσει η τότε κοινωνία. Η διάθεση του λαμπρού της οράματος για δικαιοσύνη, ελευθερία και συμφιλίωση μάς επιτρέπει να κατανοήσουμε πως όταν θέτουμε ως κατευθυντήριο μοχλό το «εμείς», μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες των καιρών μας.
Διαβάστε περισσότερα: Μαυρογένους Μαυρογένους
Πυρηνικά: Τα 5 σημεία που προοικονομούν τον εφιάλτη
Σήμερα κλείνουμε έναν ολόκληρο μήνα πολέμου. Μην σας ξενίζει το α’ πληθυντικό πρόσωπο. Αυτός ο πόλεμος είναι και δικός μας. Απλά δεν έχει φτάσει στην αυλή μας (ακόμα).
Έρχονται ριζικές αλλαγές στα Πανεπhttps://pnykapress.gr/rizikes-allages-sta-panepistimia/ιστήμια
Κινητικότητα στα πανεπιστήμια με το ελληνικό Erasmus, καλύτερη σύνδεση με την αγορά εργασίας, υποστήριξη φοιτητικής επιχειρηματικότητας
Συνελήφθη ο Βασίλης Δημάκης στον Πειραιά
Συνελήφθη στον Πειραιά σε επιχείρηση με άνδρες της ΕΚΑΜ και της ΟΠΚΕ. Σύμφωνα με πληροφορίες, τον φιλοξενούσε φίλη του η οποία κατηγορείται για υπόθαλψη εγκληματία.
Μαυρογένους Μαυρογένους Μαυρογένους Μαυρογένους
