Γράφει η Μυρσίνη Σπύρου
Η Ελλάδα ήδη μετρά αντίστροφα για τις εθνικές εκλογές, οι οποίες είναι προγραμματισμένες για την άνοιξη. Αυτό σημαίνει ότι ο λαός θα κληθεί για ακόμη μία φορά να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα και να αναδείξει τους εκπροσώπους του. Ταυτόχρονα, έρχονται στο προσκήνιο δύο ζητήματα που έχουν απασχολήσει και στο παρελθόν την κοινή γνώμη, παραμένουν όμως πάντοτε επίκαιρα: η λευκή ψήφος και η αποχή.
Έρευνα του Pnyka Press για τη διαχείριση ζητημάτων από την κυβέρνηση και πρόθεσης ψήφου
Κατ’ αρχάς πρέπει να προσδιοριστεί η φύση του δικαιώματος του εκλέγειν. Σύμφωνα με μία άποψη, το δικαίωμα του εκλέγειν αποτελεί ένα ατομικό δικαίωμα, του οποίου η άσκηση εναπόκειται στην βούληση του δικαιούχου. Υπάρχει όμως και η διαφορετική αντίληψη, η οποία θεωρεί ότι το εκλογικό δικαίωμα είναι λειτουργικό, έχει δηλαδή χαρακτήρα λειτουργήματος. Συνεπώς, συνιστά μία αρμοδιότητα των πολιτών, η άσκηση της οποίας δεν επαφίεται στην βούλησή τους αλλά είναι δεσμευτική. Το Σύνταγμα φαίνεται να υιοθετεί την δεύτερη άποψη, καθώς στο άρθρο 51 παρ. 5 προβλέπεται η υποχρεωτική άσκηση του εκλογικού δικαιώματος.
Αν δεχθούμε λοιπόν ότι το εκλογικό δικαίωμα αποτελεί μία δημόσια λειτουργία, η οποία είναι θεμελιώδης για την ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος, γίνεται αντιληπτό πως τα υψηλά ποσοστά αποχής σηματοδοτούν μία κρίση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Τα τελευταία χρόνια, η χαμηλή ποιότητα του πολιτικού λόγου, καθώς και οι όροι διεξαγωγής του, εντός και εκτός Κοινοβουλίου, έχουν οδηγήσει σε γενικευμένη κρίση της εμπιστοσύνης προς τα κόμματα. Ως εκ τούτου, στις ερχόμενες εκλογές διαφαίνεται έντονα το ενδεχόμενο να καταγραφεί ένα νέο ρεκόρ αποχής, με τους πολίτες να επιλέγουν να εκφράσουν την απαξίωσή τους για την πολιτική τάξη διά της απουσίας τους.
Ένας άλλος τρόπος αποδοκιμασίας του κομματικού συστήματος, η λευκή ψήφος, έχει απασχολήσει επανειλημμένως την νομική κοινότητα. Το άρθρο 54 του Συντάγματος θεσπίζει την αρχή της «ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης». Η λευκή ψήφος, όπως ομόφωνα δέχεται η συνταγματική επιστήμη, αποτελεί έκφραση πολιτικής βούλησης, απλώς η βούληση αυτή έχει αρνητικό περιεχόμενο. Πιο συγκεκριμένα, η λευκή ψήφος ως δήλωση βούλησης εκ μέρους του ψηφοφόρου έχει διττή σημασία: από την μία πλευρά, ο ψηφοφόρος επιδοκιμάζει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, αφού ενεργεί εντός των ορίων της, και από την άλλη αποδοκιμάζει τους συγκεκριμένους πολιτικούς σχηματισμούς που συμμετέχουν σε αυτήν.
Προκύπτει λοιπόν εύλογα το ερώτημα: πρέπει να γίνεται συνυπολογισμός των λευκών ψηφοδελτίων για την εύρεση του εκλογικού μέτρου; Αν λάβουμε υπόψη ότι το εκλογικό μέτρο είναι ένα πηλίκο, η προσμέτρηση των λευκών ψήφων αυξάνει τον διαιρετέο, και κατ’ επέκταση και το ίδιο το πηλίκο. Με αυτόν τον τρόπο, τα κόμματα που προηγούνται σε αριθμό ψήφων ενισχύονται, ενώ αντίθετα οι μικρότεροι κομματικοί σχηματισμοί αποδυναμώνονται. Ταυτόχρονα, εφόσον η λευκή ψήφος είναι δήλωση αρνητικής βούλησης, γίνεται δεκτό ότι δεν πρέπει να συνυπολογίζεται στα έγκυρα ψηφοδέλτια που αποτελούν θετικές δηλώσεις.
Έτσι λοιπόν, προκύπτει ότι η λευκή ψήφος είναι, σε κάθε περίπτωση, συνταγματικά επιτρεπτή και ότι η διανομή λευκών ψηφοδελτίων στους ψηφοφόρους είναι συνταγματικά επιβεβλημένη. Παρ’ ολ’ αυτά, δεν είναι ρητά κατοχυρωμένη στο Σύνταγμα, επομένως η διαχείριση της επαφίεται στον κοινό νομοθέτη. Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο οι λευκές ψήφοι δεν εξομοιώνονται με έγκυρες ώστε να μην μεταβληθεί το εκλογικό μέτρο. Άρα προβλέπεται από την μία πλευρά η υποχρέωση διανομής λευκού ψηφοδελτίου και από την άλλη η υποχρέωση χωριστής καταμέτρησης των λευκών ψήφων, οι οποίες δεν συνυπολογίζονται ούτε στις έγκυρες αλλά ούτε και στις άκυρες.
Η ανάδειξη των αντιπροσώπων του λαού αποτελεί τον πυρήνα των σύγχρονων αντιπροσωπευτικών συστημάτων. Γι’ αυτό το λόγο, είναι απαραίτητη η καθολική συμμετοχή των πολιτών στην διαδικασία αυτή, ώστε να μην υπάρξει αλλοίωση του νοήματός της. Η υποχρεωτικότητα της ψήφου όμως δεν επηρεάζει την ελευθερία διαμόρφωσης του περιεχομένου της. Επομένως, ο κάθε ψηφοφόρος είναι ελεύθερος είτε να εκφράσει προτίμηση για συγκεκριμένο συνδυασμό ή υποψήφιο, είτε να μην εκφράσει καμία προτίμηση, μέσω της λευκής ψήφου.
Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν απηχούν την άποψη της συντακτικής ομάδας ούτε του Pnyka Org.
Διαβάστε περισσότερα: Λευκή ψήφος αποχή
Η Ελληνική διπλωματία στο σταυροδρόμι του Κοσόβου
Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν είχε ξεκινήσει κάποια ένοπλη σύγκρουση στο Κόσοβο, ωστόσο ανεξάρτητα από αυτό, η διένεξη επ’ αυτού του ζητήματος αποτελεί μία κρίσιμη πρόκληση για την Ελλάδα.
Το φαινόμενο Tate και το είδωλο στον καθρέφτη μας
Ο συγκεκριμένος άνδρας αποτελεί αυτήν την εποχή μια από τις πιο πολυσυζητημένες περσόνες παγκοσμίως, γνωστός για τις ιδιαίτερα ερειστικές απόψεις του απέναντι στο γυναικείο φύλο.
Δολοφονία γυναικών: Aνθρωποκτονία ή γυναικοκτονία;
Ο όρος γυναικοκτονία είναι παλαιάς προέλευσης και, μάλιστα, οι ρίζες του εντοπίζονται το 1976, όταν για πρώτη φορά καταγράφηκε από τη κοινωνιολόγο Diana Russel
Εκλογές στην Τουρκία: Νίκη του σουλτάνου ή τέλος εποχής;
Πρόσφατα ο κυβερνητικός εταίρος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, επιβεβαίωσε με δηλώσεις του την διεξαγωγή των τουρκικών γενικών προεδρικών και βουλευτικών εκλογών την Κυριακή 14 Μαΐου 2023.
Ο αναδυόμενος πολυπολικός κόσμος, τα Δυτικά Βαλκάνια και η Ελλάδα
Αν μία λέξη μπορεί να αποτυπώσει με τον καλύτερο τρόπο το πλέγμα της σημερινής συγκυρίας σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτή είναι η κλιμάκωση.
Το τελευταίο διάστημα, ένα από τα ζητήματα που απασχολεί την επικαιρότητα είναι η υπόθεση της κ.Καϊλή, της αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που κατηγορείται για εμπλοκή σε κύκλωμα διαφθοράς.
Ευρωπαϊκό Mοντέλο Κοινωνικού Κράτους vs Νέα Δεξιά: Mετασχηματισμός ή ρήξη;
Η Ευρώπη – ιστορικά και γεωγραφικά- υπήρξε πρωτοπόρος τόσο στη δημιουργία όσο και στην ανάπτυξη/εφαρμογή του Κοινωνικού Κράτους.
