Γράφει η Αθανασία Σαντίκου κυβερνοχώρος
Εκκινώντας από το 2010, στο Ιράν, συναντάμε μία από τις πρώτες εχθροπραξίες που εκτυλίχθηκαν στον κυβερνοχώρο. κυβερνοχώρος
“Cyberspace”,αποκαλείται ο άυλος χώρος που αποτελείται από ένα αλληλοεξαρτώμενο σύνολο πληροφοριακών συστημάτων και ανθρωπίνων χρηστών που αλληλεπιδρούν με το δίκτυο και θεωρείται πάνδημος χώρος της ανθρωπότητας. κυβερνοχώρος
Στην διεθνή πρακτική έχουν καταγραφεί κυβερνοεπιθέσεις (cyberattack), με πιο γνωστή εκείνη που στόχευε στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, μέσω του Stuxnet, ένα ψηφιακό “σκουλήκι” (digital worm) ώστε να προκαλέσει ζημιά στην διαδικασία εμπλουτισμού ουρανίου, επιτυγχάνοντας μείωση που ξεπέρασε το 30%. H νομική αξιολόγηση ωστόσο καθίσταται δυσχερής λόγω της έλλειψης αξιόπιστων πληροφοριών για την ταυτοποίηση του ιθύνοντος κράτους.
Έρευνα του Pnyka Press για τη διαχείριση ζητημάτων από την κυβέρνηση και πρόθεσης ψήφου
Πώς θεμελιώνεται όμως η διεθνής ευθύνη του δικαίου στον Κυβερνοχώρο; Κεφάλαιο III
Σε πρώτο επίπεδο, ως παραβίαση ορίζεται, τόσο παράλειψη λήψης απαραίτητων μέτρων για να ελέγξουν τα άτομα και τις ψηφιακές υποδομές που ενεργούν από το έδαφος ενός κράτους κατά τρίτων, όσο και η παραβίαση κυριαρχίας εν γένει ενός κράτους μέσω της χρήσης κυβερνομέσων.
Ως επίθεση, χαρακτηρίζεται μια μονομερής επιχείρηση στον κυβερνοχώρο (Κανόνας 30),είτε επιθετική είτε αμυντική, η οποία παραβιάζει κανόνα διεθνούς δικαίου και υπάγεται στο Δίκαιο των ενόπλων συρράξεων συμβατικού χαρακτήρα. H διαφοροποίηση από τον κυβερνοπόλεμο έγκειται στην αμοιβαία δράση των αντιμαχομένων κρατών (σε περίπτωση διεθνής σύγκρουσης).
Κριτήριο χαρακτηρισμού της ενέργειας δεν είναι η φύση της πράξης, αντιθέτως είναι η έκταση και τα αποτελέσματά της (scale and effects) σε άτομα και φυσικές, ή μη, οντότητες (δεδομένα στον κυβερνοχώρο).
Συμμετέχων σε επίθεση στον κυβερνοχώρο δύναται να είναι οποιοσδήποτε και υπάγεται στο καθεστώς του μαχητή (Συνθήκη της Γενεύης 1949). Ωστόσο χάνονται ορισμένες προστασίες που απορρέουν από το καθεστώς του πολίτη για όσο συμμετέχει. Παράλληλα, αν δεν συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του πρώτου καθεστώτος, χάνει και το δικαίωμα απόλαυσης ασυλιών του μαχητή. Ενδεικτικά αναφέρονται τα μέλη ενόπλων δυνάμεων, εξουσιοδοτημένοι πολίτες και εθελοντές που συμβάλλουν στις δράσεις.
Ο επιτιθέμενος από επιχείρηση στον κυβερνοχώρο (cyber operation) που υποκύπτει στην εχθρική δύναμη καθίσταται αιχμάλωτος πολέμου “prisoner of war”.
Η ενορχήστρωση μιας επιχείρησης γίνεται με (Κανόνας 41):
α) μέσα κυβερνοπολέμου, δηλαδή τα όργανα και συστήματα πληροφορικής που χρησιμοποιούνται κάνοντας χρήση της υποδομής του κυβερνοχώρου.
β) μεθόδους κυβερνοπολέμου, όπως τακτικές και τεχνικές διαδικασίες
η χρήση των οποίων είναι ικανή να προκαλέσει τραυματισμό και θάνατο προσώπων, ζημία και βλάβη σε πληροφοριακά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά συστήματα, ή υποδομές.
Σύμφωνα με τα άρθρα της Επιτροπής Δ.Δ. του ΟΗΕ περί ευθύνης των κρατών από διεθνώς άδικες ενέργειες και την γνωμοδότηση του ΔΔΧ στην Υπόθεση Νικαράγουα 1986, ο καταλογισμός υπαιτιότητας πρέπει να γίνει σε συγκεκριμένο κράτος, το οποίο προβαίνει, μέσω εξουσιοδοτημένων φυσικών ή νομικών του προσώπων, σε πράξεις ένοπλης βίας κατα τρίτου κράτους, με την προϋπόθεση ότι πληρούται το προαναφερθέν κριτήριο “scale and effects”.
Την αφετηρία προς υιοθέτηση ενός νομικού πλαισίου για την πρόληψη και καταπολέμηση των παράνομων πρακτικών στον κυβερνοχώρο, έθεσε ο ΟΗΕ και οι Ομάδες Κυβερνητικών Εμπειρογνωμόνων του. Όλα τα μέλη του οργανισμού κλήθηκαν:
α) να εφαρμόζουν τις διατάξεις του Χάρτη και στον κυβερνοχώρο
β) η χρήση των ICTs ( Information and communications technologies) να αποσκοπεί στην αποτροπή κυβερνοεπιθέσεων και κυβερνοτρομοκρατίας (Απόφαση 53/70)
γ) οι ενέργειές τους στον κυβερνοχώρο να εναρμονίζονται με τα θεμελιώδη δικαιώματα και να προάγουν την κυβερνοασφάλεια (Απόφαση 70/237)
Πηγές:
Tallinn Manual 2.0 On The International Law Applicable To Cyber Operations
Κυβερνοπόλεμος: υπαρκτή παγκόσμια ασύμμετρη απειλή Γιαννακόπουλος Β.
States Responsibility in Cyberspace K. Antonopoulos
Resolution 53/70. Developments in the field of information and telecommunications in the context of international security
Resolution 70/237. Developments in the field of information and telecommunications in the context of international security
GENEVA CONVENTION RELATIVE TO THE TREATMENT OF PRISONERS OF WAR OF 12 AUGUST 1949
The Law Of International Society- 4th enlarged edition K. Antonopoulos K Magliveras
Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν απηχούν την άποψη της συντακτικής ομάδας ούτε του Pnyka Org.
Διαβάστε περισσότερα: κυβερνοχώρο
Η Ελληνική διπλωματία στο σταυροδρόμι του Κοσόβου
Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν είχε ξεκινήσει κάποια ένοπλη σύγκρουση στο Κόσοβο, ωστόσο ανεξάρτητα από αυτό, η διένεξη επ’ αυτού του ζητήματος αποτελεί μία κρίσιμη πρόκληση για την Ελλάδα.
Το φαινόμενο Tate και το είδωλο στον καθρέφτη μας
Ο συγκεκριμένος άνδρας αποτελεί αυτήν την εποχή μια από τις πιο πολυσυζητημένες περσόνες παγκοσμίως, γνωστός για τις ιδιαίτερα ερειστικές απόψεις του απέναντι στο γυναικείο φύλο.
Δολοφονία γυναικών: Aνθρωποκτονία ή γυναικοκτονία;
Ο όρος γυναικοκτονία είναι παλαιάς προέλευσης και, μάλιστα, οι ρίζες του εντοπίζονται το 1976, όταν για πρώτη φορά καταγράφηκε από τη κοινωνιολόγο Diana Russel
Εκλογές στην Τουρκία: Νίκη του σουλτάνου ή τέλος εποχής;
Πρόσφατα ο κυβερνητικός εταίρος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, επιβεβαίωσε με δηλώσεις του την διεξαγωγή των τουρκικών γενικών προεδρικών και βουλευτικών εκλογών την Κυριακή 14 Μαΐου 2023.
Ο αναδυόμενος πολυπολικός κόσμος, τα Δυτικά Βαλκάνια και η Ελλάδα
Αν μία λέξη μπορεί να αποτυπώσει με τον καλύτερο τρόπο το πλέγμα της σημερινής συγκυρίας σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτή είναι η κλιμάκωση.
Το τελευταίο διάστημα, ένα από τα ζητήματα που απασχολεί την επικαιρότητα είναι η υπόθεση της κ.Καϊλή, της αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που κατηγορείται για εμπλοκή σε κύκλωμα διαφθοράς.
Ευρωπαϊκό Mοντέλο Κοινωνικού Κράτους vs Νέα Δεξιά: Mετασχηματισμός ή ρήξη;
Η Ευρώπη – ιστορικά και γεωγραφικά- υπήρξε πρωτοπόρος τόσο στη δημιουργία όσο και στην ανάπτυξη/εφαρμογή του Κοινωνικού Κράτους.
Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Ιατρικώς
