Η κυβέρνηση συνεργασίας, αποτελεί μια μορφή διακυβέρνησης, που αποκτά ολοένα και περισσότερο μερίδιο στην πολιτική σκηνή.
Προσφάτως στην Ελλάδα ξανά – έκανε την εμφάνιση της κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, όποτε και ήταν αυξημένη η αποστροφή των πολιτών προς το πολιτικό γίγνεσθαι, οδηγώντας σε έντονη κυβερνητική αστάθεια.
Εν ολίγοις και απλουστευμένα αυτό, που συμβαίνει στις κυβερνήσεις συνεργασίας, είναι η συνύπαρξη μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κομμάτων, που ενώνοντας τα ποσοστά τους καταφέρνουν και συμπληρώνουν την απαιτούμενη πλειοψηφία για την άσκηση της εξουσίας.
Ο κύριος λόγος δημιουργίας μιας τέτοιας κατάστασης είναι η μη δυνατότητα σύστασης αυτοδύναμης κυβέρνησης από το πρώτο κόμμα ή η εν γενεί ύπαρξη οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών προβλημάτων, που χρήζουν για την επίλυση τους τη σύμπραξη περισσοτέρων του ενός κόμματος.
Ένα από τα μείζονα ζητήματα, που προκύπτουν στις κυβερνήσεις συνεργασίας, και – πιθανόν – το σημείο σύγκλισης ή διαφωνίας εν προκειμένω ανάμεσα στους επίδοξους συνεταίρους αφορά το πρόσωπο, που θα βρίσκεται στο «τιμόνι» αυτής της συνύπαρξης.
Ποιος θα είναι, δηλαδή, ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης, με την διελκυστίνδα να μετατοπίζεται μεταξύ του αρχηγού του πρώτου κόμματος κι ενός προσώπου, φερόμενου, ως πρόσωπο «κοινής αποδοχής».
Πρωθυπουργός και κυβερνητική σταθερότητα
Κομβικό ρόλο στις συγκεκριμένες εκλογές και στην πιθανή σύσταση μιας κυβέρνησης συνεργασίας φαίνεται πως θα διαδραματίσει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης, που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, πιθανολογείται πως θα τερματίσει στην τρίτη θέση, ικανή να δημιουργήσει και να ρυθμίσει την «επόμενη μέρα».
Ο ίδιος – μέχρι στιγμής – απορρίπτει τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Αλέξη Τσίπρα για την θέση του πρωθυπουργού, λέγοντας, όμως, «ναι» στη σταθερότητα και – ενδεχομένως – σε μια συγκυβέρνηση, με «frontman», όμως, πρόσωπο διάφορο, που ακόμη «δεν έχει κριθεί».
Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει συγκεκριμένος κανόνας που να αναφέρει ότι πρωθυπουργός σε μια κυβέρνηση συνεργασίας, ορίζεται ο αρχηγός του πρώτου κόμματος και μόνο. Είθισται, όμως, να επωμίζεται αυτός την ευθύνη και την βαρύτητα του συγκεκριμένου αξιώματος, για την επίτευξη της μέγιστης δυνατής κυβερνητικής σταθερότητας.
Οι πολίτες, άλλωστε, διερχόμενοι στις κάλπες ψηφίζουν το κόμμα, που επιθυμούν να αναρριχηθεί στην εξουσία με την πεποίθηση ότι ο αρχηγός αυτού θα λεχθεί μετέπειτα και «πρωθυπουργός».
Κυβερνήσεις συνεργασίας στην Ελλάδα
Η Ελλάδα δεν έχει μακρά πορεία στις κυβερνήσεις συνεργασίας. Στην μεταπολιτευτική της ιστορία, ωστόσο έχει υπάρξει η ανάγκη σύστασής τους, τόσο με προεδρεύοντα «κοινής αποδοχής» όσο και με τον αρχηγό του πρώτου κόμματος.
Α) Συγκυβέρνηση με πρωθυπουργό πρόσωπο «κοινής αποδοχής»
Οι κυβερνήσεις συνεργασίας με πρωθυπουργό άνθρωπο, κοινής αποδοχής, αριθμούν τρεις και διήρκησαν προκαθορισμένα εν τη γέννηση τους λιγότερο του ενός χρόνου. Συγκεκριμένα:
- Κυβέρνηση Τζαννή Τζαννετάκη 1989 (Ιούλιος – Οκτώβριος 1989)
- Οικουμενική Κυβέρνηση Ξενοφώντος Ζολώτα (Νοέμβριος 1989 – Απρίλιος 1990)
- Κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου 2011 (Νοέμβριος 2011 – Μάιος 2012)
Η δημιουργία τους ήταν το απότοκο μιας γενικότερης κρίσης αξιών, που καθιστούσε επιτακτική τη σύσταση μιας αποστασιοποιημένης πολιτικά κυβέρνησης για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων.
Με την υλοποίηση αυτών, ολοκληρώθηκε και το έργο, που είχαν να επιτελέσουν κι έτσι η χώρα εισήλθε εκ νέου σε εκλογές.
Β) Συγκυβέρνηση με πρωθυπουργό τον αρχηγό του πρώτου κόμματος
Δύο φορές έχει χρειαστεί στη σύγχρονη πορεία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στην Ελλάδα η αρωγή περισσότερων του ενός κόμματος για τη συγκέντρωση της απαιτούμενης πλειοψηφίας για τον σχηματισμό κυβέρνησης από το πρωτεύων κόμμα. Οι δύο αυτές περιπτώσεις αφορούν τις:
- Κυβέρνηση Αντώνη Σαμάρα (Ιούνιος 2012 – Ιανουάριος 2015)
- Κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα (Σεπτέμβριος 2015 – Ιούλιος 2019)
Παρά τα προβλήματα, που ανέκυψαν κατά το διάστημα διακυβέρνησης τους, κατάφεραν να βρεθούν στην εξουσία για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, αν όχι για ολόκληρη την τετραετία, με πρωθυπουργό, φυσικά, τον αρχηγό του πρώτου κόμματος, Αντώνη Σαμαρά και Αλέξη Τσίπρα, αντιστοίχως.
Για την ιστορία, η κυβέρνηση Σαμαρά, προχώρησε το 2015 σε πρόωρες εκλογές, ενώ η κυβέρνηση Τσίπρα, παρά τις αποχωρήσεις αρκετών πολιτικών στελεχών, που διαφώνησαν με την κυβερνητική πορεία, συμπλήρωσε, τελικώς, την τετραετία.
Η σημασία της θέσης του πρωθυπουργού
Η θέση του πρωθυπουργού, δεν είναι θέση διακοσμητική. Είναι θέση υψηλής ευθύνης και κομβική για την πορεία της εκάστοτε κυβέρνησης.
Αποτελεί το δεύτερο υψηλότερο αξίωμα, μετά του Προέδρου της Δημοκρατίας και, ουσιαστικά, είναι ο – κύριος – εκφραστής της εκτελεστικής εξουσίας, που κατευθύνει και συντονίζει τις ενέργειές της, για τη μέγιστη δυνατή επίτευξη της εκάστοτε πολιτικής.
Ένας πρωθυπουργός κοινής αποδοχής, όπως φαίνεται ιστορικά, είναι μια λύση προσωρινή. Μια λύση έκτακτη και βραχύβια, που συστήνεται για την προσπάθεια επίλυσης συγκεκριμένων προβλημάτων. Προαναγγέλλει, παράλληλα, την αναπόφευκτη εκ νέου προσφυγή στις κάλπες, καθιστώντας τη χώρα ευάλωτη για όλο το μεσοδιάστημα μέχρι την εύρεση της πολυπόθητης αυτοδυναμίας.
Πολλά είναι τα σενάρια, που ακούγονται και γράφονται το τελευταίο διάστημα για την επόμενη μέρα τις 21 Μαΐου. Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Θα υπάρξει κυβέρνηση συνεργασίας; Ποιος θα είναι ο πρωθυπουργός;
Ένα πρόσωπο άγνωστο στο ευρύ κοινό, ένας επονομαζόμενος Άγνωστος Χ, πλανάται στον αέρα του κοινοβουλίου στην όποια περίπτωση συγκυβέρνησης, δημιουργώντας ερωτηματικά κι ένα καθεστώς αμφιβολιών.
Η – μάλλον – εφικτή εξομάλυνση των διαφορών και η συσπείρωση γύρω από τον αρχηγό του πρώτου κόμματος, ένα πρόσωπο, που τέθηκε, δηλαδή, στην ετυμηγορία των πολιτών, λαμβάνοντας την προτίμησή τους, δημιουργεί τη μεγίστη δυνατή πολιτική σταθερότητα σε μια συνθήκη απουσίας της αυτοδυναμίας.
Αποτελεί την εκκίνηση για μια νέα τετραετία κι όχι το ανάχωμα, που πυροδοτεί τη συνέχιση της πολιτικής αντιπαράθεσης, με τη χώρα να βρίσκεται στο τεντωμένο σκοινί της αβεβαιότητας και του κοστοβόρου της εκλογικής διαδικασίας.
Ο πρωθυπουργός είναι ο βασικός πομπός, που εκπέμπει το μήνυμα της κυβερνητικής πολιτικής τόσο εγχώρια όσο και διεθνώς.
Όσο ισχυρότερος είναι ο πομπός τόσο ισχυρότερο και το μήνυμα.
Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν απηχούν την άποψη της συντακτικής ομάδας ούτε του Pnyka Org.
Διαβάστε περισσότερα: πόλεις
- ΗΠΑ: Αποχωρεί από την προεκλογική εκστρατεία ο Τζο Μπάιντεν
- Ανασχηματισμός: Αλλαγές στα Υπουργεία Προστασίας του Πολίτη, Εργασίας και Υγείας
- Γλυφάδα: Βρέθηκε βόμβα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
- Threads: Ο ανταγωνιστής του twitter;
- Ουδέν νεώτερον από το Ανατολικό Μέτωπο
πόλεις πόλεις
