Οι ΗΠΑ και η κατάργηση του δικαιώματος επιλογής στην άμβλωση

Γράφει η Μαρία Κατσαρή

Την Παρασκευή 24 Ιουνίου 2022 το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ψήφισε μια ιστορική απόφαση ανατρέποντας την απόφαση του 1973, γνωστή ως «Roe v Wade». Οι δικαστές των ΗΠΑ είναι από τους πλέον συντηρητικούς. Οι εννέα αυτοί δικαστές είναι οι Τζον Ρόμπερτς, Σάμιουλ Αλίτο, Κλάρενς Τόμας, Μπρέτ Κάβανο, Νιλ Γκόρσατς, Στίβεν Μπρέγιερ και οι γυναίκες δικαστές Έιμι Κόνεϊ Μπάρετ, Σόνια Σοτομαγιόρ και Έλενα Κάγκαν. Με ψήφους 6 έναντι 3 ενέκριναν την απόφαση κατάργησης του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος των γυναικών στην άμβλωση, με μόνο επιτρεπτή την εφαρμογή της σε περίπτωση που κινδυνεύει η ζωή της εγκύου. Τι ισχύει όμως πραγματικά και ποιες οι επιπτώσεις; άμβλωση

Η απόφαση αυτή επηρεάζει πολλά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διότι το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποτελεί πρότυπο των δικαστικών αποφάσεων κάθε ευρωπαϊκής έννομης τάξης. Με ποια επιχειρήματα όμως, ψηφίστηκε αυτή η αναχρονιστική απόφαση που περιορίζει την γυναίκα να επιλέγει η ίδια αυτόβουλα για το αν το σώμα της δεχθεί να «φιλοξενήσει» το έμβρυο; άμβλωση

Τέθηκε πρόταση ψηφίσματος B9-0367/2022 σχετικά με την εν λόγω απόφαση, προκρίνοντας την κατάργηση του δικαιώματος των γυναικών στην άμβλωση και της φροντίδας της υγείας τους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έλαβε υπόψη του «την απόφαση της 24^ης Ιουνίου του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ στην υπόθεση Dobbs κατά Jackson Women’s Health Organization, σύμφωνα με την οποία το Σύνταγμα των ΗΠΑ δεν παρέχει δικαίωμα στην άμβλωση, ανατρέποντας τις αποφάσεις Roe κατά Wade του 1973 και Planned Parenthood κατά Casey του 1992».

Επίσης,  «η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΟΔΔΑ), η οποία ορίζει στο άρθρο 3 ότι «κάθε άτομο έχει δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την προσωπική του ασφάλεια» και στο άρθρο 18 ότι «κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας», η διακήρυξη της Διεθνούς Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, της 20ής Νοεμβρίου 1989, στο προοίμιό της οποίας αναφέρεται ότι «το παιδί […] χρειάζεται ειδική προστασία και μέριμνα, συμπεριλαμβανομένης της νομικής προστασίας, τόσο πριν όσο και μετά τη γέννησή του».

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι με αυτόν τον τρόπο προβάλλουν ως επιχείρημα την λεγόμενη θεωρία του «αγέννητου παιδιού», με το πρόσχημα ότι προστατεύουν την ζωή του από την απειλή της άμβλωσης, αλλά εμποδίζουν και καταπατούν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του σώματος της γυναίκας-εγκύου. Βέβαια στην πραγματικότητα για καμία γυναίκα δεν είναι εύκολο να αποφασίσει αν προβεί σε τέτοιες ενέργειες. άμβλωση

Όμως, σκοπός της μητρότητας είναι να αποτελεί επιλογή και όχι υποχρέωση ή καθήκον και μάλιστα να αποτελεί επιθυμία της μητέρας και του πατέρα, διότι κάθε παιδί έχει ανάγκη και τους δύο γονείς. Εκτός αυτού, η μονογονεϊκή οικογένεια δεν προστατεύεται από το κράτος, ο γονιός που μεγαλώνει μόνος τα παιδιά του δεν έχει την δέουσα προστασία και στήριξη από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς. Εύλογα λοιπόν, γεννάται και το ερώτημα, με ποιος τρόπους θεωρεί το κράτος ότι είναι ικανό να παρέχει πραγματική βοήθεια σε αυτού του τύπου οικογένειας;

Άλλα επιχειρήματα του ΕΚ είναι ότι «ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του 2007, σύμφωνα με το άρθρο 2 του οποίου κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στη ζωή, το άρθρο 6 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, του 1966, σύμφωνα με το οποίο το δικαίωμα στη ζωή είναι εγγενές στον άνθρωπο, πρέπει να προστατεύεται από το νόμο και από κανένα δεν μπορεί να αφαιρεθεί αυθαίρετα η ζωή.

Το άρθρο 3 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 2007, το οποίο κατοχυρώνει το δικαίωμα στη σωματική ακεραιότητα του κάθε προσώπου, την προστασία των καταστάσεων που σχετίζονται με την ανθρώπινη ζωή σε όλα τα στάδια, την απαγόρευση των ευγονικών πρακτικών, ιδίως όσων αποσκοπούν στην επιλογή των προσώπων και την απαγόρευση της μετατροπής του ανθρωπίνου σώματος και αυτών των ιδίων των μερών του σε πηγή κέρδους».

Ως πηγή κέρδους θεωρούν την διαδικασία της άμβλωσης,την οποία πολλοί ιατροί εκμεταλλεύονται το αδιέξοδο που υφίστανται οι κοπέλες με σκοπό να κερδίσουν υψηλά κέρδη, διότι η άμβλωση είναι μια πολυδάπανη εγχείρηση, ιδίως όταν γίνεται παράνομα. Μάλιστα, ενέχει ο κίνδυνος να συνεχιστεί η παράνομη άμβλωση από «κομπογιαννίτες» γιατρούς, οι οποίοι είναι έτοιμοι, να θυσιάσουν ακόμη και την ζωή απελπισμένων γυναικών στο βωμό του χρήματος, εκμεταλλευόμενοι την κατάσταση. Είναι γνωστό ότι το φαινόμενο αυτό ήταν, δυστυχώς, πολύ συχνό κατά το παρελθόν.

Επιπλέον επιχείρημα είναι ότι το ΕΚ λαμβάνει υπόψη κατά «το ψήφισμά του, της 10ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα».Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λαμβάνει υπόψη του ότι «το υποτιθέμενο δικαίωμα στην άμβλωση στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν τυγχάνει συνταγματικής προστασίας, όπως αποδεικνύεται από την πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ της 24ης Ιουνίου 2022».

Επιπλέον, αναγνωρίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι «η δέκατη τέταρτη τροπολογία, όπως επικυρώθηκε από τα πολιτειακά νομοθετικά σώματα, αντιλαμβάνεται και νοεί τον όρο «άνθρωπος» ως περιλαμβάνοντα όλα τα αγέννητα ανθρώπινα όντα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ανώτατο Δικαστήριο αναγνώρισε επίσης στην υπόθεση ΗΠΑ κατά Palmer του 1818 ότι ο όρος «άνθρωπος» περιελάμβανε όλη την ανθρωπότητα και ότι η απόφαση Levy κατά Louisiana όρισε ως «ανθρώπους» όλα τα άτομα που είναι «ανθρώπινα όντα, ζουν και έχουν οντότητα»· υποστηρίζεται ότι «το υποτιθέμενο δικαίωμα στην άμβλωση δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στο πλαίσιο ενός ευρύτερου δικαιώματος στην ιδιωτικότητα ή να περιοριστεί σε μια «ιδιαίτερη και προσωπική απόφαση», δηλαδή στην αυστηρά υποκειμενική σφαίρα του ατόμου».

Με άλλα λόγια, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνείται να δεχθεί το δικαίωμα στην άμβλωση ως συνταγματικό δικαίωμα, διότι υποστηρίζουν ότι το υποτιθέμενο αυτό δικαίωμα είναι αντιφατικό ως προς την διακήρυξη για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Στο σημείο αυτό παρατηρούμε την προσπάθεια των δικαστών να θωρακίσουν την ζωή του εμβρύου ξεχνώντας την θέση και την πλευρά εκείνης που θα το κυοφορήσει.

Στην συνέχεια στην πρόταση ψηφίσματος το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λαμβάνει υπόψη του ότι «η ζωή είναι αξία, η ανθρώπινη υπόσταση δεν πρέπει να αμφισβητηθεί, η ζωή του ανθρώπου πρέπει να είναι αυτοσκοπός και να μην υπόκεινται σε καμία προϋπόθεση». Υποστηρίζεται επίσης ότι «τα ανθρώπινα όντα πρέπει να κάνουν ορθή χρήση της ελευθερίας τους και να την ασκούν επιδιώκοντας το δικό τους καλό και το καλό των άλλων»,έμμεσα δηλώνουν ότι είναι εγωιστική η απόφαση που παίρνει μια γυναίκα σχετικά με την έκτρωση.

Άλλο επιχείρημα που τίθεται στο τραπέζι είναι ότι «η άμβλωση είναι ο τερματισμός ζωής που εκτυλίσσεται στη μήτρα». Με αυτόν τον τρόπο προβάλουν την αντίληψη της μητέρας-φονιά, ο χαρακτηρισμός αυτός είναι πολύ βαρύς για μια κοπέλα που για τους δικούς της λόγους επιλέγει την άμβλωση. Υποστηρίζεται ότι «η έννοια της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων είναι ένας ευφημισμός που έχει αναπτυχθεί σε αντίθεση με την προάσπιση της ζωής και υπονομεύει την αξιοπρέπεια των γυναικών».

Το γεγονός ότι η σεξουαλική πράξη θεωρείται ότι είναι κάτι αναξιοπρεπές για το γυναικείο φύλο και κάτι απαραίτητο και ηθικό για το ανδρικό, φανερώνει ένα στερεότυπο που βασίζεται σε κοινωνικές αντιλήψεις του καθωσπρεπισμού που θεωρούν ότι η γυναικεία φύση πρέπει να είναι αθώα και να κρύβει την σεξουαλικότητά της, αλλιώς είναι ελευθέρων ηθών. Στερεότυπο που δυστυχώς, επικρατεί και στις μέρες μας. 

Η πρόταση αυτή  επισημαίνει ότι «αποτελεί φυσική μας ευθύνη να φροντίζουμε για τη ζωή και να την προστατεύουμε από κάθε μορφή επίθεσης ή παραβίασης της αξιοπρέπειάς της· σημειώνει ότι κάθε εγκυμοσύνη συνεπάγεται τη δυνατότητα γέννησης ενός μοναδικού ανθρώπου». Φυσικά η μητρότητα είναι ιερή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε γυναίκα θέλει να κυοφορήσει το παιδί ενός ανεύθυνου άνδρα που την άφησε έγκυο και την παράτησε ή βιάστηκε. Ο νόμος δεν μπορεί να είναι απόλυτος στο θέμα αυτό, αλλά είναι ανάλογα την περίπτωση και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Δεν μπορεί να είναι ο νόμος απόλυτος και να καταδικάζει την μία πλευρά αφήνοντας την στην μοίρα της.

Στη συνέχεια, η πρόταση του Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «Υπενθυμίζει ότι το nasciturus (αγέννητο παιδί) αποκτά ειδική νομική προστασία σε όλες τις καταστάσεις που είναι ευνοϊκές γι’ αυτό, εξομοιώνοντας το καθεστώς του με το καθεστώς του νεογέννητου», με το επιχείρημα αυτό άμεσα αναφέρονται στην θεωρία του «αγέννητου παιδιού» επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο την θέση της μητέρας.

Επιπλέον «Υπενθυμίζει ότι ορισμένες έγκυες γυναίκες μπορεί να βρίσκονται σε κατάσταση αδυναμίας, γεγονός που σημαίνει ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να παρέχουν οικονομική, κοινωνική και ψυχολογική στήριξη και βοήθεια», εδώ αναφέρεται στην περίπτωση που η έγκυος γυναίκα είναι οικονομικά αδύναμη χωρίς στήριξη από τον πατέρα του παιδιού ή της οικογένειάς της, άλλο ένα πρόβλημα που και πάλι η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου σε αναγκάζει να δεχθείς την μοίρα σου, καθώς θεωρεί μονόδρομο μια γυναίκα να κυοφορεί παρά τις δυσκολίες μόνο και μόνο για να μην χαθεί το ανθρώπινο είδος.

«Ζητεί να αναγνωριστεί η βοήθεια που παρέχεται από ιδρύματα που προσφέρουν στήριξη στις έγκυες γυναίκες» Το ίδρυμα δεν είναι πάντα η εύκολη λύση για να λυθεί ένα θέμα τόσο σοβαρό, δεν μπορούν οι γυναίκες να ζουν σε ίδρυμα και να μην έχουν την κατάλληλη στέγη, μια καλή δουλειά να μπορούν να αντεπεξέλθουν στις καθημερινές ανάγκες.Δεν είναι ορθό να προβάλλεται η γυναίκα ως κάτι το αδύναμο, κακόμοιρο και ανυπεράσπιστο που πρέπει να αποδέχεται την μοίρα του διότι δεν έχει άλλη επιλογή παρά να υποστεί την κοινωνική κατακραυγή.

«Υπενθυμίζει ότι υπάρχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις που βαρύνουν και τον πατέρα και τη μητέρα, καθώς έχουν αναπόφευκτη ευθύνη κατά την εγκυμοσύνη, κατά τη διάρκεια της νηπιακής ηλικίας και καθώς το παιδί μεγαλώνει και ωριμάζει», μετά από τόσες συστάσεις που αφορούν την μητέρα, αποφασίζουν να θέσουν στο προσκήνιο τον ρόλο του πατέρα κάτι που δυστυχώς, δεν είναι αυτονόητο διότι αν δεν επιθυμεί να γίνει πατέρας το παιδί θα το αναγνωρίσει μεν αλλά δεν θα το αποδεχτεί, θα απομακρυνθεί με αποτέλεσμα το παιδί να μεγαλώνει μόνο με την μητέρα.

«Επισημαίνει ότι υπάρχουν εκστρατείες κατά της εγκυμοσύνης που απαξιώνουν πτυχές της μητρότητας και ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τις επιλογές ζωής των ανθρώπων», το γεγονός ότι μια γυναίκα μπορεί να αποφασίζει για το μέλλον της  με τις ελευθερίες που έχει καταφέρει μετά από τόσα χρόνια καταπίεσης να κερδίσει ή με το γεγονός ότι επιλέγει πρώτα την μόρφωση και την καριέρα και μετά την μητρότητα δεν σημαίνει ότι παλεύει εναντίον της εγκυμοσύνης.

Μπορεί να μην είναι πρωταρχικό της μέλημα η δημιουργία οικογένειας είτε γιατί δεν έχει βρεθεί ο κατάλληλος άνθρωπος με τον οποίο θα κάνει παιδιά, είτε γιατί θέλει να εξασφαλίσει την οικονομική της ανεξαρτησία. Το στερεότυπο της γυναίκας που την θέλει να είναι «μηχανή» αναπαραγωγής παιδιών για να διαιωνίσει το είδος αποτελεί εμπόδιο για την διαμόρφωση της ζωής της όπως επιθυμεί η ίδια χωρίς να της λένε πάντα οι άλλοι τι πρέπει να κάνει για να γίνει μια «σωστή κυρία», μια σωστή «δούλα και κυρά» ώστε να εξυπηρετεί τις φιλοδοξίες της κοινωνίας.

«Τονίζει ότι η διαμόρφωση και η εφαρμογή πολιτικών σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών, και ότι οι πολιτικές αυτές πρέπει πάντα να σέβονται την ευθύνη των γονέων». Αναμφισβήτητα, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση πρέπει οπωσδήποτε να ενταχθεί στα σχολεία, να μάθουν από μικρή ηλικία την ανατομία του σώματος, ώστε να προστατευτούν από κάθε απειλή, να μάθουν, ιδίως τα αγόρια, ότι η σεξουαλική πράξη πρέπει πάντοτε να γίνεται με συναίνεση και με την χρήση προφυλακτικού όχι μόνο για να μην «γκαστρώσουν» κάποια, αλλά για την υγεία και προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Δυστυχώς, ακόμα και η ίδια η επιστήμη επιρρίπτει όλο το βάρος της αντισύλληψης στην γυναίκα, γι’αυτό και υπάρχουν τα λεγόμενα χάπια αντισύλληψης.Με αυτόν τον τρόπο, η ευθύνη της μητρότητας επιβαρύνει μόνο την μία πλευρά και η γυναίκα κατακρίνεται αν μείνει έγκυος και ανύπαντρη ιδίως σε κλειστές κοινωνίες με αποτέλεσμα να περιθωριοποιηθεί και να κινδυνεύει να στιγματιστεί τόσο εκείνη, όσο και το παιδί της. Από την άλλη μεριά, ο πατέρας του παιδιού να μην κινδυνεύει να υποστεί κατακραυγή.

Τέλος, θα ήθελα να τονίσω ότι η άμβλωση δεν είναι εύκολη απόφαση και  η γυναίκα που την επιλέγει δεν είναι δολοφόνος.Έχει προσωπικούς λόγους που την εμποδίζουν να φέρει στον κόσμο ένα παιδί ή βιάστηκε δεν θέλει να γεννήσει το παιδί του βιαστή της. Το δικαίωμα στην άμβλωση που κατακυρώθηκε το 1973 είναι πρόσφατο και σωτήριο, η κατάργηση του θέτει σε κίνδυνο την ζωή χιλιάδων γυναικών, διότι η παράνομη έκτρωση είναι ανθυγιεινή και θανάσιμη.

Η πρόληψη είναι το κλειδί για να μην βρεθεί καμία γυναίκα σε αυτή την δύσκολη θέση. Η αντισύλληψη αφορά και τα δύο φύλα, δεν μένει μόνη της η γυναίκα έγκυος, η σύλληψη γίνεται με την συμβολή του άνδρα.Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ πρέπει να «κυνηγά» με τον νόμο τον πατέρα του παιδιού, ώστε να μην εξαφανίζεται από το να αναλάβει τις ευθύνες του. άμβλωση άμβλωση άμβλωση άμβλωση άμβλωση

Διαβάστε περισσότερα: άμβλωση άμβλωση