Γράφει η Μαρία Κατσαρή γυναικοκτονία

Με αφορμή τα πρόσφατα και πολλαπλά, μάλιστα, περιστατικά έμφυλης βίας που αρκετά από αυτά οδήγησαν τους θύτες στο φόνο, άνοιξε ο ασκός του Αιόλου, για να αναφερθούμε σε έναν όρο που περιγράφει όχι μόνο την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος που είναι η αυθαίρετη αφαίρεση ανθρώπινης ζωής, αλλά αποτυπώνει και το στερεοτυπικό κίνητρο που αφορά το φύλο. Η «γυναικοκτονία» αντικατοπτρίζει τον μισογυνισμό και τον σεξισμό που αναπαράγεται ατέρμονα ανά τους αιώνες, δικαιολογώντας την αποτρόπαια αυτή πράξη ως «έγκλημα τιμής» ἠ «έγκλημα πάθους».

ΕΛΑ
ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΣΟΥ

Οι τελευταίες αυτές φράσεις συγκαλύπτουν το ειδεχθές έγκλημα δίνοντας άλλοθι στο θύτη και ελαφρυντικά στην ποινή του, προσβάλλοντας την μνήμη του θύματος. Ταυτόχρονα, αποθαρρύνει και αποτρέπει τα θύματα να απελευθερωθούν από μια κακοποιητική σχέση που θέτει σε κίνδυνο την ζωή τους ή να λύσουν τη σχέση- γάμο καταγγέλλοντας το περιστατικό.

Αρχικά τι σημαίνει «γυναικοκτονία»; Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, γυναικοκτονία σημαίνει ‘’ανθρωποκτονία γυναικών’’ από πρόθεση επειδή είναι γυναίκες. Μάλιστα στην 4^η Παγκόσμια Διάσκεψη στο Πεκίνο το 1995, ο ΟΗΕ καταδίκασε την ἐμφυλη βία υποστηρίζοντας ότι: «Η βία κατά των γυναικών είναι ίσως η πιο επαίσχυντη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ συνόρων, πολιτισμών ή πλούτου. Όσο συνεχίζεται, δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι κάνουμε ουσιαστική πρόοδο προς την ισότητα,την ανάπτυξη και την ειρήνη».

Οι αιτήσεις άνοιξαν!

Γίνε αρθρογράφος στο Pnyka Press!

Είναι αρκετή η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης;

Αξίζει να σημειωθεί ότι το έγκλημα της γυναικοκτονίας δεν περιλαμβάνεται στην νομοθεσία καμίας ευρωπαϊκής χώρας, με εξαίρεση την Κύπρο. Η Κύπρος τον Ιούλιο του 2022 μετά από πολλές διαβουλεύσεις, η Βουλή των Αντιπροσώπων της ψήφισε με 38 υπέρ και 4 κατά, την θέσπιση της «γυναικοκτονίας» ως ιδιώνυμο έγκλημα. Για το Ποινικό Δίκαιο, ιδιώνυμο έγκλημα(delictum sui generis) χαρακτηρίζεται η άδικη πράξη στην οποία όταν προστίθενται στοιχεία στην αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος, αλλοιώνει την φυσιογνωμία της πράξης ώστε να δημιουργείται μια παραλλαγή του βασικού εγκλήματος, δηλαδή ένα νέο έγκλημα.

Επίσης, η Κύπρος ενσωμάτωσε στον ειδικό της νόμο μέτρα πρόληψης και καταπολέμησης της βίας προς τις γυναίκες θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας. Η Κυπριακή Ολομέλεια της Βουλής έλαβε μια ιστορική απόφαση να αναγνωρίσει νομικά την γυναικοκτονία ως ξεχωριστό αδίκημα, ορίζοντάς την ως η θανάτωση γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, βασανισμού και μισογυνισμού, αλλά και άσκησης ενδοοικογενειακής βίας.

Γιατί τα θύματα διστάζουν να μιλήσουν; Ας μην ξεχνάμε ότι παλαιότερα στα δικαστήρια ακουγόταν συχνά από τον συνήγορο υπεράσπισης του δράστη βιασμού ότι το θύμα “προκάλεσε με την κοντή της φούστα”. Με αυτόν τον τρόπο οι πολίτες (καλοθελητές) που παρακολουθούσαν την δίκη αντί να κατακρίνουν αυτή καθ΄ αυτή την εγκληματική ενέργεια, η οποία προσβάλλει την προσωπικότητα και την γενετήσια αξιοπρέπεια (παραβίαση άρθρου 57ΑΚ) του θύματος, δημιουργούσαν την αντίληψη ότι η ενδυμασία προμηνύει τον “δικαιολογημένο” βιασμό της κοπέλας.

Έτσι, πολλές γυναίκες αδικήθηκαν από τα δικαστήρια, τα οποία δεν πίστευαν τις καταθέσεις τους, καθώς σε νομοθετήματα της τότε εποχής ο βιασμός δεν διευκρινιζόταν ρητά. Μολονότι σήμερα ο ποινικός μας κώδικας αναγνωρίζει τον βιασμό ως έγκλημα (βλ. Άρθρο336 ΠΚ)και την προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας ως πλημμέλημα (βλ. Άρθρο 337ΠΚ), δυστυχώς ο νόμος δεν εφαρμόζεται στην πράξη. Για αυτό εξάλλου τα θύματα ακόμα διστάζουν να μιλήσουν ανοιχτά, αλλά και εξαιτίας των στερεοτύπων που επικρατούν.

Οι απόψεις διίστανται σχετικά με την νομική αναγνώριση του όρου «γυναικοκτονία» Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η λέξη «ανθρωποκτονία» καλύπτει περιγραφικά αυτό το ειδεχθές έγκλημα χωρίς να αφήνει περιθώρια διακρίσεων ανάμεσα στα δύο φύλα, ώστε να μην αντιμετωπίζονται διαφορετικά οι γυναίκες, αφού και εκείνες ανήκουν στο ανθρώπινο είδος. Ισχυρίζονται, δηλαδή, ότι αν αναγνωριστεί νομικώς ο όρος «γυναικοκτονία» θα πρέπει αντίστοιχα να υπάρξει και ο όρος «ανδροκτονία»,ώστε να μην παραβιαστεί η αρχή της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των δύο φύλων. Κάτι που ισχυρίζονται ότι θα ήταν αντισυνταγματικό, ως παραβίαση του άρθρου 4 παρ.1 και 2 του Συντάγματος.

Από την άλλη πλευρά οι θιασώτες του όρου «γυναικοκτονία», οι οποίοι στην πλειοψηφία είναι γυναίκες, διατείνονται ότι το θηλυκό γένος αντιμετωπίζεται ως res(αντικείμενο) και καταπιέζεται διαχρονικά από τα έμφυλα στερεότυπα που αναπαράγονται και μεταλαμπαδεύονται από γενιά σε γενιά. Η γυναίκα λόγω της κοινωνικής θέσης που την θέλει να είναι «κατώτερη» σε πολλούς τομείς (οικονομικό, κοινωνικό, επαγγελματικό), αναγκάζεται να υποκύπτει και να μην πραγματοποιεί τα όνειρά της γιατί η κοινωνία προσδοκά να δει το πρότυπο της «καλής νοικοκυράς που είναι δούλα και κυρά».

Στις μέρες μας, έχουν δημιουργηθεί αρκετοί οργανισμοί και κινήματα υποστήριξης θυμάτων έμφυλης βίας, κάτι που παλαιότερα δεν συνέβαινε λόγω έλλειψης κρατικής μέριμνας απέναντι σε ανυπεράσπιστες ομάδες ατόμων. Αξίζει να αναφερθεί το κίνημα “Me too”, το οποίο έχει ως στόχο να προσφέρει προστασία και υποστήριξη σε όλες τις γυναίκες που έχουν βρεθεί θύματα κακοποίησης.

Εν κατακλείδι, διατείνομαι ότι είναι σωτήριο να αναγνωριστεί νομικώς και διεθνώς η γυναικοκτονία ως έγκλημα ώστε να ευαισθητοποιηθούμε και κινητοποιηθούμε όλοι διότι τέτοια εγκλήματα μας αφορούν και όταν μένουμε άπραγοι – παρατηρητές τότε γινόμαστε μέρος του προβλήματος. Βέβαια οι περισσότεροι δεν γνωρίζουμε πως να δράσουμε όταν περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας γίνονται μπροστά στην πόρτα του σπιτιού σου όπως συνέβη στην Ζάκυνθο.

Επιπλέον, δεν είναι εύκολο δυστυχώς να εξαλειφθούν τέτοια περιστατικά που διαιωνίζουν τα πατριαρχικά στερεότυπα, αλλά δεν είναι ακατόρθωτο να τα αποτρέψουμε με την πρόληψη και η Πολιτεία οφείλει να αλλάξει τους νόμους της ώστε να αποδίδεται στους δράστες παραδειγματική τιμωρία και όχι «ποινές-χάδια».

Τέλος, ο όρος «γυναικοκτονία» συμπληρώνει και ενισχύει τον όρο «ανθρωποκτονία”, δεν πρόκειται για ειδική μεταχείριση και εύνοια των γυναικών έναντι των ανδρών όπως ισχυρίζονται μερικοί.Οφείλουμε ως κοινωνία να προστατεύσουμε όλες τις θηλυκότητες που βιώνουν τέτοιες εις βάρος τους καταστάσεις, διότι το να φοβάσαι ότι θα σε σκοτώσει κάποιος επειδή έτυχε να γεννηθείς γυναίκα και εξαιτίας του στερεοτυπικού ρόλου που την αναγκάζει να αναλάβει η κοινωνία παραβιάζει το δικαίωμα της ζωής, της ελευθερίας και της ανάπτυξης της προσωπικότητάς σου.

Διαβάστε περισσότερα: Γυναικοκτονίααλλαγή

Νέα μελέτη για την κλιματική αλλαγή – Ένα δυσοίωνο μέλλο ν

Oι ακραίες καιρικές συνθήκες και βαθμοί θερμοκρασίας, που ευνοούν την έναρξη των πυρκαγιών, γίνονται όλο και πιο συχνές στην περιοχή της Μεσογείου

Η Δύση, έχει τις αντοχές;

Ο -νέος- ψυχρός πόλεμος είναι μια απτή πραγματικότητα, επίσης όμως πραγματική είναι η ανάγκη να διασφαλιστούν η ειρηνική συμβίωση και η σταδιακή εξομάλυνση του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων.

Το ελληνικό διαβατήριο είναι το 8ο πιο ισχυρό στον κόσμο

Το ελληνικό, όπως και το αυστραλιανό βρίσκονται στην όγδοη θέση, μαζί, με τον Καναδά, την Τσεχία και τη Μάλτα, προσφέροντας πρόσβαση χωρίς βίζα σε 185 προορισμούς.