Γράφει η Ελπίδα Μπάλλα Γυναίκες
Με το διάγγελμα που όρισε την ημερομηνία των εκλογών για την 21η Μαΐου οι περισσότεροι Έλληνες και Ελληνίδες άρχισαν να αναλογίζονται πολύ πιο έντονα τι να ψηφίσουν.
Όμως για ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού αυτό δεν ήταν δυνατό πριν 70 χρόνια.
Η ψήφος στα φουστάνια
Στο Σύνταγμα που θεσπίστηκε το 1864 προβλεπόταν το δικαίωμα του εκλέγειν σε κάθε Έλληνα πολίτη, δηλαδή υποχρεωτική και καθολική ψηφοφορία προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση.
Με τη λεπτομέρεια ότι για να θεωρηθεί κάποιος πολίτης έπρεπε να είναι γένους αρσενικού.
Με την ίδρυση και κυκλοφορία του απευθυνόμενου σε γυναίκες μηνιαίου περιοδικού η «Η Εφημερίς των Κυριών» με πιο γνωστό της μέλος την Καλλιρρόη Παρρέν ξεκίνησαν κάποιες νύξεις και έπειτα ολόκληρα άρθρα για τη σημασία του δικαιώματος στην δημοτική εκπαίδευση και τη ψήφο στις γυναίκες («Η ψήφος και αι γυναίκες», 3 Μαΐου του 1892) .Οι εφημερίδες της εποχής χαρακτήριζαν τις ιδέες αυτές ως πράγμα ανήκουστο και μαζί με τα υβριστικά σχόλια και τις απειλές ήταν συχνό φαινόμενο. Ακόμη και η Μαρίκα Κοτοπούλη είχε δηλώσει ότι ψήφο ήθελαν όσες ήταν άτεκνες και άσχημες.
Η Παρρέν είδε κατά τη διάρκεια της ζωής της τις γυναίκες να ψηφίζουν το 1934 σε δημοτικές εκλογές, με το δικαίωμα να έχει κατοχυρωθεί από τη κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1930 με αρκετά ευρωπαϊκά κράτη να έχουν ήδη προχωρήσει σε αναθεωρήσεις από το 1918. Όμως εδώ υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά· εν συγκρίσει με τους άντρες οι γυναίκες έπρεπε να πληρούν κριτήρια ηλικίας και εκπαίδευσης, συγκεκριμένα έπρεπε να είναι
- Τουλάχιστον 30 ετών
- Τουλάχιστον με πρωτοβάθμια εκπαίδευση
Είναι λογικό πως αυτό απέκλειε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού συγκεκριμένα όσων γυναικών είχαν την ατυχία να μεγαλώσουν εκτός αστικού κέντρου, που ακόμη και αν υπήρχε δημοτικό σχολείο τα κορίτσια δεν το παρακολουθούσαν γιατί δεν θεωρείτο χρήσιμο και γιατί οι αγροτικές εργασίες χρειάζονταν πολλά εργατικά χέρια.
Το παρελθόν και το παρόν
Δυστυχώς όμως η Ελληνίδα θα ψήφιζε σε βουλευτικές εκλογές για πρώτη φορά το 1956, δεκαέξι χρόνια μετά το θάνατο της Παρρέν. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι τέσσερα χρόνια πριν το 1952 υπήρχε ήδη η θεσμοθέτηση αλλά καμία δεν εξάσκησε το δικαίωμα της καθώς δεν υπήρχε χρόνος να ενημερωθούν οι κατάλογοι από τον Ιούνιο για τις επερχόμενες εκλογές του Νοεμβρίου.
Παρόλα αυτά από τότε και για πολλά χρόνια η γυναικεία ψήφος δεν εξέφραζε τις πραγματικές απόψεις καμίας απλά αποτελούσε μια προέκταση των πολιτικών φρονημάτων του κυρίαρχου άνδρα σε ένα σπίτι, είτε αυτός ήταν ο σύζυγος είτε ο πατέρας. Πολλοί μπορεί να πιστεύουν πως το να δίνεται ένα ήδη σταυρωμένο ψηφοδέλτιο σε μια γυναίκα (τα γνωστά σε όλους «φακελάκια») είναι τάση του παρελθόντος, είναι κάτι που γινόταν 2 και 3 γενιές πίσω αλλά δυστυχώς η πραγματικότητα απέχει πολύ.
Βλέποντας πως το δικαίωμα της γυναίκας στο εκλέγειν ακόμη και σήμερα αμφισβητείται, είναι κατανοητό το δικαίωμα του εκλέγεσθαι να είναι σε χειρότερη κατάσταση. Με μια απλή περιήγηση στην ιστοσελίδα του Ελληνικού κοινοβουλίου βλέπουμε ότι το ποσοστό των γυναικών βουλευτών είναι 27% με τα δυο μεγαλύτερα κόμματα να έχουν 18% (Νέα Δημοκρατία) και 38% (ΣYΡIZA).
Όταν μια γυναίκα διεκδικεί μια υψηλόβαθμη θέση υπάρχει αρνητισμός και κριτική ανεξαρτήτως των πολιτικών πεποιθήσεων της γιατί αρκετοί θεωρούν ότι δεν μπορεί από τη φύση της να ανταπεξέλθει σε δύσκολες καταστάσεις. Αλλά και όταν ξεκινάει η δράση της και παίρνονται αποφάσεις που αφορούν ολόκληρα κράτη θα δεχτεί βομβαρδισμό γιατί δεν έχει τη κατάλληλη πυγμή ή αντίστροφα γιατί δρα παρορμητικά, χωρίς ψυχραιμία .
Η εκλογή γυναικών αρχηγών κράτους όπως η Σάνα Μάριν στη Φινλανδία, η Τζασίντα Άρντερν στην Νέα Ζηλανδία και η Άνγκελα Μέρκελ στη Γερμανία ήταν πάντα αντικείμενο συζήτησης γιατί πέρα από όλα τα πολιτικά καθήκοντα τους προσπάθησαν και εξακολουθούν να προσπαθούν να «αποδείξουν» πως αξίζει να βρίσκονται εκεί, αξίζει να παίρνουν αποφάσεις και πως η γυναικεία τους φύση δεν τις διαφοροποιεί από τους άνδρες ομολόγους τους.
Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε πως η γυναικεία ψήφος έχει περάσει μια πολυτάραχη πορεία στη χώρα μας με χώρο ακόμη για βελτίωση και πως ένα σύγχρονο κράτος με εκλογές χωρίς ψηφοφόρους γυναίκες και χωρίς υποψήφιες γυναίκες δεν υφίσταται.
