Γράφει η Κατερίνα Παπαδέα
Με αφετηρία το γεγονός ότι η διαθήκη συνιστά ένα είδος δικαιοπραξίας, συνάγεται το συμπέρασμα ότι κριτήριο για τη σύνταξη της είναι η ικανότητα δικαίου του προσώπου, δηλαδή η δικαιοπρακτική ικανότητα. Στο πλαίσιο αυτό, καθίσταται απαραίτητο το πρόσωπο, δηλαδή ο διαθέτης, να έχει ώριμη βούληση και συνείδηση των πράξεων του, ώστε να προβαίνει σε λογικούς υπολογισμούς, που καθιστούν ελέγξιμη την αντικειμενική πραγματικότητα. Είναι, λοιπόν, προϋπόθεση και αρχή που διέπει το δίκαιο διαχρονικά η ανάγκη να έχει το πρόσωπο που συντάσσει τη διαθήκη «σώας τας φρένας». Εναλλακτικά και εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, η διαθήκη είναι άκυρη.
Αναλυτικότερα, στο ΑΚ 1719, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 30 του Ν. 2447/1996 προβλέπεται ότι «ανίκανοι να συντάσσουν διαθήκη είναι: α) οι ανήλικοι, β) όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση με πλήρη στέρηση της δικαιοπρακτικής τους ικανότητας ή με ρητή στέρηση της ικανότητας να συντάσσουν διαθήκη, γ) όσοι κατά το χρόνο σύνταξης της διαθήκης δεν έχουν συνείδηση των πράξεων τους ή βρίσκονται σε ψυχική ή διανοητική διαταραχή που περιορίζει αποφασιστικά τη βούληση τους».
Όσον αφορά την έλλειψη συνείδησης, πρόκειται για περιπτώσεις, όπου το πρόσωπο, λόγω αίτιου νοσηρού ή επήρειας ουσιών ( π.χ. χρήση ναρκωτικών ουσιών, μέθη, ύπνωση κλπ.) δε μπορεί να αντιληφθεί το περιεχόμενο και την ουσία της συντασσόμενης διαθήκης, ενώ όσον αφορά τη ψυχική και διανοητική διαταραχή του προσώπου, δεν πρόκειται τόσο για αδυναμία αντίληψης των πραγματικών και αντικειμενικών γεγονότων που λαμβάνουν χώρα, όσο για αδυναμία αποφασιστικής λειτουργίας της βούλησης, με αποτέλεσμα να κυριαρχείται ο διαθέτης από επιρροές τρίτων, που ενδεχομένως προσπαθούν να του επιβάλλουν τη δική τους βούληση. Στην ανωτέρω διαταραχή μπορούν να οδηγήσουν, όχι μόνο οι πνευματικές ασθένειες ( π.χ. σχιζοφρένεια ), αλλά και οι οργανικές- ψυχικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της γεροντικής άνοιας, που διαταράσσει τη λειτουργία του νου.
Αναμφίβολα, βάσει νόμου, στο πρόσωπο ενός διαθέτη μπορεί να συγκεντρώνονται και οι δυο περιπτώσεις ανικανότητας που απαριθμούνται στο ΑΚ 1719, αλλά αρκεί να ισχύουν και διαζευκτικά, ώστε να καταστεί άκυρη η διαθήκη, όπως ορίζεται στο ΑΚ 1718. Ωστόσο, προς σύνταξη μιας έγκυρης διαθήκης, θα πρέπει ο διαθέτης να έχει ικανότητα δικαίου, τόσο κατά το χρόνο σύνταξης της διαθήκης, όσο και κατά τη διάρκεια της. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται ότι η απόδειξη της ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής μπορεί να γίνει και κατά τη διάρκεια της διαθήκης, όπου η εξελικτική οργανική ασθένεια του εγκεφάλου θα καθιστά σταδιακά ανίκανο τον πάσχοντα να συνάψει διαθήκη, δεδομένου ότι σταδιακά θα εξασθενεί ο νους και κατά συνέπεια η λειτουργία της βούλησης του.
Αντίθετη με τη προαναφερθείσα θέση είναι η νομολογία του 1337/2015 ΑΠ, που προβλέπει ότι η ανικανότητα κρίνεται μόνο κατά το χρόνο σύνταξης της διαθήκης και όχι κατά τη διάρκεια, με αποτέλεσμα μεταγενέστερη επέλευση άνοιας να μη θεωρείται λόγος ακύρωσης της διαθήκης. Αν πρόκειται για μόνιμη διαταραχή της λειτουργίας του εγκεφάλου που αποκλείει τη λογική κρίση, τότε το γεγονός συνεπάγεται την ανικανότητα του προσώπου για σύνταξη διαθήκης, ενώ αν η νοητική εξασθένιση αποτελεί φυσικό επακόλουθο της γήρανσης, τότε αυτό από μόνο του δε συνιστά λόγο ανικανότητας προς σύνταξη διαθήκης. δικαιοπρακτική ικανότητα δικαιοπρακτική ικανότητα
Συνοπτικά, στο ερώτημα εάν η γεροντική άνοια συνιστά λόγο ακύρωσης της διαθήκης, η απάντηση έχει ως εξής: για την ακύρωση της διαθήκης δεν αρκεί ο διαθέτης να πάσχει από άνοια που αιτιολογικά οφείλεται στο γήρας, αλλά θα πρέπει η εξασθένιση του νου να συνιστά μόνιμη, διαρκή, δυσμενώς εξελισσόμενη και ανίατη πάθηση της διάνοιας, που προκαλεί αδυναμία διαχείρισης των ίδιων υποθέσεων σε φυσικό πρόσωπο.
Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν απηχούν την άποψη της συντακτικής ομάδας ούτε του Pnyka Org.
Διαβάστε περισσότερα: δικαιοπρακτική ικανότητα άνοια
Δέσμιοι στη δίνη της φαυλότητας
Καταχωνιασμένο στις γωνιές της λησμονιάς βρίσκεται το χρονοντούλαπο της ιστορίας, σκονισμένο και περιπλεγμένο από ιστούς αράχνης που στέκουν ως φόβητρο στην επιθυμία για αποτίμηση του παρελθόντος.
Το 1947 αμέσως μετά από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου , με τα τραγικά αποτελέσματά που είχε επιφέρει, η Ευρώπη βρισκόταν αντιμέτωπη με τεράστια οικονομικά προβλήματα. θεμέλια
Η μεγαλύτερή μας ήττα δεν σημειώθηκε σε γήπεδο
Ο 27χρονος Μεχράν Σαμάκ «στοχοποιήθηκε άμεσα και πυροβολήθηκε στο κεφάλι από δυνάμεις ασφαλείας, μετά την ήττα της εθνικής ομάδας από την Αμερική», αναφέρει η ανακοίνωση της Iran Human Rights. θεμέλια
Σαουδική Αραβία και Ιράν αποτελούν τις δύο σημαντικότερες αραβικές χώρες στη Μέση Ανατολή και από το 1979 βρίσκονται σε έναν δικό τους «Ψυχρό Πόλεμο».
Το κοινό περί δικαίου αίσθημα είναι και το ηθικό;
Τι είναι το κοινό περί δικαίου αίσθημα, η ιδέα της απαλλαγής από ‘’κακούς νόμους’’ και την δημιουργία μιας κοινωνίας καλύτερης και πιο δίκαιης ή αλλού ένα μέσο απελευθέρωσης καταπιεσμένου μίσους;
Πως επηρεάζει ο νόμος τους influencers;
Με τη ραγδαία ανάπτυξη και διάδοση των social media έχει αναδυθεί μια νέα επαγγελματική δραστηριότητα, αυτή του influencing θεμέλια Ιράν
Πότε θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία;
Παρατηρείται συχνά, από το ξέσπασμα της ένοπλης σύρραξης στην Ουκρανία και μετά, να επαναλαμβάνεται μονότονα στον δημόσιο διάλογο η ερώτηση: «Πότε θα τελειώσει ο πόλεμος;». θεμέλια
Media και Δημοκρατία: Την απειλούν ή όχι;
Πολλοί θεωρούμε πως η Δημοκρατία, ειδικά στο Δυτικό κόσμο, είναι ένα κεκτημένο που δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί.
Πως η Ρωσία μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο με τη βοήθεια των.. ΗΠΑ
Πριν λίγα εικοσιτετράωρα, διεξήχθησαν οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, οι οποίες καθόρισαν την κατανομή των εδρών σε Γερουσία και Βουλή των Αντιπροσώπων. Μέση Ανατολή
