Από μικρή ηλικία ίσως 13-14 είχα αυτοχαρακτηριστεί ως φεμινίστρια, όχι πως ήξερα ακριβώς τι σήμαινε ή την ιστορία του σαν κίνημα. Ήξερα όμως ότι αφορά τη βελτίωση της θέση της γυναίκας μέσα στη κοινωνία. Ή τουλάχιστον αυτό μου είχαν πει ότι σημαίνει φεμινισμός.

Μεγαλώνοντας οποιαδήποτε αναφορά της λέξης σε φιλικό ή οικογενειακό πρόσωπο προκαλούσε εκνευρισμό ή μια μικρή απογοήτευση σε συνδυασμό με το πρόσωπο της μητέρας μου στο βάθος να μου γνέφει να αλλάξω τη συζήτηση. Φεμινισμός

Ήμουν εφηβάκι και συνεπώς πολύ απόλυτη και κάθετη στις απόψεις μου –όχι πλέον. Δεν μπορούσα να καταλάβω πως γίνεται κάποιος να μην δηλώνει φεμινιστής ανοιχτά πόσο μάλλον να είναι εναντίον. Όμως όταν παίρνεις την απόφαση να μελετήσεις σε μεγαλύτερο βάθος τις λέξεις φεμινισμός, ισοτιμία, ισότητα κάπου τα πράγματα μπλέκουν και μπερδεύονται.

Φόβος και Φεμινισμός: Ποιο «Φ» είναι πιο ισχυρό;

Τι φοβόμαστε;

Πρόσφατα δάνεισα σε ένα καλό μου φίλο από τη σχολή, τον Ηλία, ένα σχετικό βιβλίο που θεώρησα ότι είναι ιδανικό για πρώτη επαφή με το όλο ζήτημα. Μετά από μερικές ημέρες λοιπόν, ήρθε και μου είπε πως του άρεσε που, η συγγραφέας εξ αρχής έδινε έναν ορισμό του φεμινισμού κινήματος όπως εκείνη τον βλέπει και πως εξηγούσε ότι δεν ταυτίζεται με καμία πολιτική στάση. Αυτό ίσως είναι ένα από τα μεγαλύτερα φρένα που αντιμετωπίζει ένας άνθρωπος –ανεξαρτήτως φύλου- που θέλει να μιλήσει για οτιδήποτε αφορά το γυναικείο ζήτημα.

Φόβος.

Φόβος ότι θα σε αποκαλέσουν ακραίο, αναρχικό ή απλά παράλογο. Κάτι που πρέπει να γίνει κατανοητό στους περισσότερους είναι ότι ο χαρακτηρισμός μιας πράξης/ενός αποτελέσματος ως φεμινιστικού στο παρελθόν γινόταν με εντελώς διαφορετικό κριτήριο από ότι σήμερα.

Μια ματιά στο παρελθόν

Το πιο αρμοστό παράδειγμα θεωρώ είναι η Laura Clay. Ενεργό μέλος στο κίνημα των Σουφραζέτων και ιδρύτρια της Ένωσης Ίσων Δικαιωμάτων στο Κεντάκυ των Η.Π.Α. Ξέρετε ποίο ήταν το επιχείρημα της για να προωθήσει την αναγκαιότητα της ψήφου των γυναικών στο Κογκρέσο; Ότι οι λευκές γυναίκες ψηφοφόροι θα βοηθούσαν να εδραιώσουν ακόμη περισσότερο την υπεροχή των λευκών πολιτών έναντι αφροαμερικανών και ισπανόφωνων.

Αντίστοιχα στις αρχές της δεκαετίας του ’40 υπήρχαν πολλές γυναίκες μέλη της Ναζιστικής Διοίκησης που υποστήριζαν ότι επικρατούσε καθεστώς ισοτιμίας φύλων αφού πληρώνονταν το ίδιο και είχαν τα ίδια προνόμια με τους άντρες ομολόγους τους.

Τέλος η κυβέρνηση Στάλιν υποστήριζε πως σε ένα αληθινό σοσιαλιστικό καθεστώς όπως ήταν η Σοβιετική Ένωση, δεν θα υπήρχαν τάξεις συνεπώς διακρίσεις με οποιονδήποτε τρόπο και ότι κάθε γυναίκα θα είχε δικαιώματα ως σύζυγος/μητέρα, ως εργαζόμενη και ως πολίτης ίδια με τους άνδρες. Όμως στη πραγματικότητα η θέση της γυναίκας παρέμεινε όπως προηγουμένως μόνο που της ανατέθηκε και η παραγωγή και ανατροφή όσων περισσότερων παιδιών μπορούσε για να λυθεί το δημογραφικό ζήτημα. Την αντιμετώπιση που υποσχόταν το κράτος απολάμβαναν μόνο γυναίκες υψηλότερων κοινωνικών στρωμάτων που είχαν την τύχη να μορφωθούν.

Γιατί τα αναφέρω αυτά; Γιατί βλέπουμε ότι μια μερίδα γυναικών τόσο σε αριστερό όσο και σε ακροδεξιό καθεστώς βίωσε (ή τουλάχιστον έτσι νόμιζε) την ισοτιμία που είναι ουσιαστικά το νόημα του φεμινισμού (αφού τότε ο όρος δεν χρησιμοποιούταν).

Το γυναικείο ζήτημα μπορεί να συνδυαστεί με οποιοδήποτε πολιτικό φρόνημα και δεν είναι αποκλειστικότητα κανενός. Γυρνώντας στο παρόν βλέπουμε πως, δυστυχώς,έχει συνδυαστεί με την ακρότητα –χωρίς να την ενώνουμε με τη πολιτική.

Κοιτώντας μπροστά

Αυτή τη περίοδο διαβάζω ένα βιβλίο που εξηγεί με πολύ ωραίο και δομημένο τρόπο το σκεπτικό των μη-λευκών γυναικών και πως ο κατεξοχήν «λευκός» φεμινισμός της εποχής μας πρέπει να προσαρμοστεί και να περιλάβει γυναίκες κάθε υποβάθρου. Παρόλα αυτά επειδή στο τίτλο περιλαμβάνεται η λέξη feminism και μάλιστα με μεγάλα μαύρα γράμματα στη ράχη του βιβλίου έχω πιάσει τον εαυτό μου να το καλύπτει στα ΜΜΜ από φόβο να μην το σχολιάσει κάποιος ή ακόμα και να επιτεθεί σε εμένα για τις απόψεις μου.

Και έτσι γυρνάμε πάλι εκεί που ξεκινήσαμε. Στον φόβο.

Εκεί που καταλήγω πάντα όταν κάνω συζήτηση επί του θέματος με άτομο το οποίο έχει ταυτίσει τον μοντέρνο φεμινισμό με τον μισανδρισμό είναι ότι δεν έχει σημασία η λέξη.

Όλοι μπορούμε να καταλάβουμε γιατί κάποιος έχει καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα εάν γύρω του βλέπει ακραίους ανθρώπους να λένε kill all men και να υποστηρίζουν ότι αυτοί είναι οι πραγματικοί φεμινιστές.

Το ζήτημα είναι οι πράξεις, η νοοτροπία και όχι μια λέξη που στο άκουσμα της προκαλείται απέχθεια, θυμός και κυρίως φόβος.

Ίσως είναι καιρός να ξαναδιεκδικήσουμε τη λέξη και να αποτινάξουμε από πάνω της το φόβο.

Τα βιβλία που ανέφερα: Φεμινισμός