Γράφει η Κατερίνα Γρηγορίου ευρωσκεπτικισμός

Στις 9 Μαΐου του 1950 ο Ρομπέρ Σουμάν, τότε υπουργός εξωτερικών της Γαλλίας και αρχιτέκτονας του ευρωπαϊκού οικοδομήματος , διατύπωσε το όραμα του για μια ενωμένη Ευρώπη.

Η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίστηκε στην προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ανάπτυξης μεταξύ των κρατών-μελών. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια όλο ένα και περισσότεροι ευρωπαίοι πολίτες, αντιμετωπίζουν τα ιδεώδη και τις πρακτικές της με επιφύλαξη και αμφισβήτηση. Από το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο στην άνοδο ακροδεξιών κομμάτων στην Γαλλία, την Ιταλία και την Γερμανία, ο ευρωσκεπτικισμός απειλεί τα θεμέλια της Ένωσης και συνιστά μια νέα πρόκληση για αυτή.

Μια από τις κύριες αιτίες για την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού είναι η αντίληψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά έναν αντιδημοκρατικό θεσμό. Είναι γνωστό ότι ένα βασικό πρόβλημα της Ένωσης είναι το δημοκρατικό έλλειμμα. Πολλοί ευρωπαίοι πολίτες διαπιστώνουν ότι η ΕΕ στερείται διαφάνειας και λογοδοσίας. ευρωσκεπτικισμός

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, διορίζεται από τους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων αντί να εκλέγεται από τους πολίτες, και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το αιρετό νομοθετικό όργανο της ΕΕ, έχει περιορισμένες εξουσίες. Αυτό απομακρύνει του πολίτες από την ΕΕ και ενισχύει την κριτική ότι η Ένωση δεν έχει καμία επαφή με τις ανησυχίες των πολιτών και αδυνατεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα αυτών.

Οι ευρωσκεπτικιστές, επίσης υποστηρίζουν ότι η ΕΕ θέτει σε κίνδυνο την εθνική κυριαρχία και τη δημοκρατία επιβάλλοντας τις πολιτικές της στα κράτη μέλη. Έχει ασκηθεί έντονη κριτική στην ΕΕ για τον τρόπο με τον οποίο ρύθμισε τις μεγάλες κρίσης της δεκαετίας . Η αντίδραση της ΕΕ στην προσφυγική κρίση, για παράδειγμα, δυσαρέστησε αρκετούς ευρωπαίους πολίτες και δημιούργησε ένα κλίμα ανασφάλειας και φόβου.

Επιπλέον, ορισμένοι επικριτές επισημαίνουν ότι οι πολιτικές της ΕΕ προκαλούν οικονομικές δυσκολίες και κοινωνική ανισότητα, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, που έχουν πληγεί σκληρά από την οικονομική κρίση. Σήμερα, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επαναφέρει δυναμικά στο προσκήνιο την συζήτηση αυτή.

Ο συνεχιζόμενος διάλογος για το μέλλον της Ευρώπης, συναντά τους ευρωσκεπτικιστές να πιστεύουν ότι βρίσκεται σε μια περίοδο δοκιμασίας. Ορισμένοι προβλέπουν ότι η Ένωση χρειάζεται θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα χρόνια προβλήματα της και να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των ευρωπαίων πολιτών. Άλλοι, ζητούν την διάλυση της καθώς θεωρούν μάταιη οποιαδήποτε προσπάθεια διάσωσης της και προτείνουν αυτή να αντικατασταθεί από μια χαλαρότερη ρύθμιση μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών που θα λειτουργεί προς το συμφέρον των πολιτών. ευρωσκεπτικισμός

Σε αυτό το σημείο, αξίζει να επισημανθεί ότι υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ευρωσκεπτικισμού που κυμαίνονται από την απλή αμφισβήτηση ορισμένων πολιτικών μέχρι την πλήρη αντίθεση προς την ΕΕ. Οι μετριοπαθείς ευρωσκεπτικιστές ενδέχεται να αμφισβητούν ορισμένες πολιτικές της Ένωσης όπως η Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Από την άλλη πλευρά, οι ακραίοι ευρωσκεπτικιστές επιθυμούν την αποχώρηση της χώρας τους από τον θεσμό, στα πρότυπα του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι ευρωσκεπτικιστές, επίσης, δεν χαρακτηρίζονται από μια συγκεκριμένη πολιτική ιδεολογία, αντιθέτως προέρχονται από όλο το πολιτικό φάσμα. Ευρωσκεπτικιστές μπορεί να συναντήσει κανείς στον πυρήνα τόσο δεξιών όσο και αριστερών πολιτικών κομμάτων.

Η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού στην Ευρώπη συνιστά ένα σύνθετο φαινόμενο με πολλαπλές αιτίες. Αν και υπάρχουν εύλογες επικρίσεις για την ΕΕ και τα θεσμικά της όργανα, είναι σημαντικό να αναγνωριστούν τα οφέλη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπως το αυξημένο εμπόριο και η ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων.

Ωστόσο είναι εξίσου σημαντικό, η ΕΕ να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες των ευρωσκεπτικιστών και να βρει λύσεις στα προβλήματα που αυτοί διαπιστώνουν. Τελικά, η επιτυχία και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα εξαρτηθούν από την ικανότητα και την θέληση της να αντιμετωπίσει έμπρακτα τις ανασφάλειες των ευρωπαίων πολιτών και να ενισχύσει τους ακρογωνιαίους λίθους του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.