Η Δραχμή ως εθνικό νόμισμα

Η δραχμή χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην αρχαία Ελλάδα και επανήλθε ως επίσημο νόμισμα της σύγχρονης Ελλάδας το 1832, μετά την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Με την πάροδο των χρόνων, η δραχμή υπέστη πολλές προσαρμογές, τόσο στην εμφάνιση, όσο και στην αξία της. Η δραχμή συμβολίζεται με το σύμβολο [₯], και διαιρείται σε μικρότερες μονάδες, που αποτελούνται από τον οβολό και το λεπτό.

Λόγω της οικονομικής αστάθειας και του υψηλού βαθμού πληθωρισμού, η δραχμή αντικαταστάθηκε τελικά από το Eυρώ, το οποίο είναι το συνάλλαγμα που χρησιμοποιείται σήμερα στην Ελλάδα από 2002, καθώς και από πολλές διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. Παρά το γεγονός ότι η δραχμή δεν χρησιμοποιείται ως νόμισμα, παραμένει μια ουσιαστική εικόνα της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας.

Eυρώ: Το νόμισμα της Eυρώπης

Το Eυρώ από την άλλη, είναι το επίσημο νόμισμα των 19 πλέον, από τα 37 κράτη μέλη της Eυρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), καθώς και ορισμένων εδαφών εκτός αυτής. Συμβολίζεται με το σύμβολο [€], και διαιρείται σε 100 λεπτά. Είναι ευρέως αποδεκτό στο διεθνές εμπόριο και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αποθεματικά νομίσματα στον κόσμο.

Το 1999, εισήχθη ως εικονικό νόμισμα και η μετάβαση του σε φυσική μορφή, έγινε με τη μορφή τραπεζογραμματίων και κερμάτων το 2002. Το Eυρώ δημιουργήθηκε για να διευκολύνει το εμπόριο και την οικονομική ολοκλήρωση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Διαχειρίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία καθορίζει τη νομισματική πολιτική για τις χώρες της Ευρωζώνης.

Σήμερα, πάνω από 330 εκατομμύρια ανθρώπους στις χώρες της Ευρωζώνης χρησιμοποιούν το Eυρώ, συμπεριλαμβανομένων της Αυστρίας, του Βελγίου, της Κύπρου, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ελλάδας, της Ιρλανδία, της Ιταλίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, του Λουξεμβούργου, της Μάλτας, την Ολλανδία, της Πορτογαλίας, της Σλοβακίας, της Σλοβενίας και της Ισπανίας. Επιπλέον, χρησιμοποιείται από ορισμένες χώρες εκτός ΕΕ, όπως το Μαυροβούνιο και το Κοσσυφοπέδιο, καθώς και από αρκετά υπερπόντια εδάφη κρατών μελών της ΕΕ.

Η μετάβαση

Η διαδικασία αλλαγής της Ελλάδας από δραχμή σε Eυρώ, ήταν μια σύνθετη και πολυετή διαδικασία που παρελάμβανε τη συνεργασία της Ελληνική Κυβέρνησης, της Eυρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και της Eυρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Το 1999, η Ελλάδα έγινε μέλος της Eυρωζώνης, η οποία είναι μια ομάδα χωρών της ΕΕ που χρησιμοποιούν το Eυρώ ως νόμισμα τους. Ωστόσο, η μετάβαση στο Eυρώ δεν είχε ολοκληρωθεί μέχρι το 2002.

Η διαδικασία μετάβασης στο Eυρώ περιλάμβανε μια σειρά από βήματα. Πρώτον, η Ελλάδα έπρεπε να πληροί τα κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ, τα οποία περιλάμβαναν δημοσιονομικό έλλειμμα μικρότερο του 3% του ΑΕΠ, λόγο χρέους προς ΑΕΠ μικρότερου του 60% και χαμηλό πληθωρισμό και επιτόκια. Μόλις η Ελλάδα πληρούσε αυτά τα κριτήρια, έπρεπε να προετοιμαστεί για τη μετάβαση, τυπώνοντας νέα τραπεζογραμμάτια και κέρματα σε Eυρώ και διανέμοντας τα στις τράπεζες και τις επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα. Η κυβέρνηση έπρεπε επίσης να διασφαλίσει ότι οι τιμές και οι μισθοί θα μετατραπούν από δραχμές σε Eυρώ, με δίκαιο και σταθερό ρυθμό.

Τελικά, την 1η Ιανουαρίου 2002, η δραχμή αντικαταστάθηκε επίσημα από το Eυρώ ως εθνικό νόμισμα της Ελλάδας. Η μετάβαση κύλησε ομαλά, με λίγες διαταραχές στις επιχειρήσεις και στην οικονομία. Σήμερα, το Eυρώ χρησιμοποιείται ευρέως σε όλη την Ελλάδα και η δραχμή αποτελεί κατάλοιπο του παρελθόντος.

Η επιρροή του αποχαιρετισμού της δραχμής στον καθημερινό κόσμο

Η μετάβαση από τη δραχμή στο Eυρώ είχε σημαντικό αντίκτυπο και στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων. Ορισμένες από τις βασικές επιπτώσεις της αλλαγής του νομίσματος ήταν:

Αρχική σύγχυση: Όταν πρωτοεμφανίστηκε το Eυρώ, πολλοί Έλληνες δυσκολεύτηκαν να κατανοήσουν το νέο νόμισμα και τον τρόπο λειτουργίας του. Οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών έπρεπε να μετατραπούν από δραχμές σε ευρώ, γεγονός που προκάλεσε κάποια σύγχυση και αβεβαιότητα.
Αύξηση των τιμών: Η μετάβαση στο Eυρώ οδήγησε σε αύξηση των τιμών για πολλά αγαθά και υπηρεσίες, καθώς οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύτηκαν την αλλαγή για να στογγυλοποιήσουν τις τιμές ή να τις προσαρμόσουν ώστε να αντανακλούν το νέο νόμισμα. Αυτό ήταν ιδιαίτερα αισθητό τους πρώτους μήνες μετά τη μετάβαση.
Μεγαλύτερη ευκολία στα ταξίδια: Με την υιοθέτηση του Eυρώ, οι Έλληνες πολίτες μπόρεσαν να ταξιδέψουν ευκολότερα σε όλη την Ευρώπη χωρίς να χρειάζεται να ανησυχούν για την ανταλλαγή συναλλάγματος.
Αυξημένος ανταγωνισμός: Το ευρώ επέτρεψε στις ελληνικές επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν ευκολότερα με άλλες επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη, καθώς δεν περιορίοζονταν πλέον από τους περιορισμούς της δραχμής.
Οικονομικά οφέλη: Η υιοθέτηση του Eυρώ θεωρήθηκε θετικό βήμα για την ελληνική οικονομία, καθώς αύξησε το εμπόριο και τις επενδύσεις με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και βοήθησε στη σταθεροποίηση του ελληνικού νομίσματος.

Συνολικά, η μετάβαση από τη δραχμή στο ευρώ ήταν μια σημαντική μεταμόρφωση για τον ελληνικό λαό, και ενώ είχε κάποιες προσκλήσεις, τελικά έφερε οφέλη για την οικονομία και την αυξημένη ολοκλήρωση με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Πλεονεκτήματα της Δραχμής & Ευρώ

Ως εθνικό νόμισμα η δραχμή μπορεί να παρουσιάζει τα παρακάτω πλεονεκτήματα:

Πληρωμή χρεών και κάλυψη ελλειμάτων με το τύπωμα του εθνικού νομίσματος (δραχμή), χωρίς αλλαγή όρων των ομολόγων
Νομισματική πολιτική μεγαλύτερης ακρίβειας και ανεξαρτησία πληθωρισμού
Μεγαλύτερος βαθμός κυριαρχίας στα οικονομικά
Συναλλαγματική πολιτική με σκοπό την τόνωση της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών
Αποφυγή πληθωρισμού, με τη γνωστή “στρογγυλοποίηση” των νέων τιμών.

Από την άλλη πλευρά στο Eυρώ, ως νόμισμα της Ευρώπης, μπορούν να διακριθούν τα εξής πλεονεκτήματα:

Αποφυγή συναλλαγματικού ρίσκου
Συμβολή στη σταθερότητα του οικονομικού περιβάλλοντος
Προσέγγιση επενδύσεων με χαμηλό επιτόκιο (φθηνή χρηματοδότηση)
Αποθεματικό κεφάλαιο
Ευρωπαϊκή ενοποίηση
Προστασία από κερδοσκοπία

Αξιολόγηση της αλλαγής νομίσματος

Θα πρέπει κάθε πολίτης, προσπαθώντας να απαντήσει στο ερώτημα, αν άξιζε τελικά η μετάβαση από την δραχμή στο ευρώ, να επιλέξει μία από της παρακάτω παραδοχές:

Η επιστροφή στο ευρώ, γινόταν ομαλά το 2015
Η επιστροφή στο Eυρώ, γινόταν αναγκαστικά το 2015
Η επιστροφή στο Eυρώ, γινόταν ομαλά ή αναγκαστικά, με στόχο διαγραφή μεγάλου μέρος του Ελληνικού χρέους

Επίσης αξίζει να αναρωτηθεί κανείς, πως θα ήταν σήμερα η οικονομία της Ελλάδας με την δραχμή, αλλά και πάλι υπό την αιγίδα των εξής σεναρίων:

Η οικονομία της Ελλάδας με την δραχμή, χωρίς να είχε γίνει ποτέ η μετάβαση σε ευρώ
Η οικονομία της Ελλάδας με την δραχμή, χωρίς να είχε υπάρξει ποτέ το Eυρώ

Το πλέον πιο πιθανό σενάριο που θα μπορούσε να είχε λάβει χώρα, υποστηρίζεται ότι είναι αυτό της ομαλής μετάβασης στην δραχμή το 2015, χωρίς κάποια διαγραφή του Ελληνικού χρέους.

Πλέον όμως η Ελλάδα αποτελεί το 1.4% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, και οι πολίτες της πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους με το ευρώ. Είναι γεγονός πως το Eυρώ μπορεί να κρύβει παθογένειες, όμως ο Ελληνικός λαός θα πρέπει να αφιερώνει περισσότερη ενέργεια στο να αναβαθμίζει την οικονομική του παιδεία, παρά να δίνει παραπάνω αξία στο δίλημμα μεταξύ ευρώ – δραχμής. Ίσως τελικά, μπορεί να μην ήταν πότε η ουσία στο ίδιο το νόμισμα αλλά στον τρόπο χειρισμού της μετάβασης.