Γράφει η Κατερίνα Γρηγορίου Μέση Ανατολή

Η ανακοίνωση του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας για την αποκατάσταση των διπλωματικών δεσμών τους, αιφνιδίασε την διεθνή πολιτική σκηνή και υπήρξε αντικείμενο έντονου σχολιασμού . Οι δύο χώρες, έπειτα από επτά χρόνια «αποξένωσης» που τροφοδότησαν εντάσεις στον Κόλπο , αποφάσισαν να εξομαλύνουν τις μεταξύ τους σχέσεις. Σημαντικός δρών στην διαδικασία συμφιλίωσης των χωρών υπήρξε η Κίνα, η οποία ανέλαβε τον ρόλο του ειρηνοποιού ανάμεσα τους. Η συμφωνία αυτή, δύναται να μεταβάλει το τοπίο στην Μέση Ανατολή, γεφυρώνοντας το αραβο-ιρανικό χάσμα και ενισχύοντας την κινέζικη επιρροή στην περιοχή. Μέση Ανατολή

Οι σχέσεις μεταξύ των μεγαλύτερων σουνιτικών και σιιτικών δυνάμεων χαρακτηρίζονταν από χρόνια αντιπαλότητας. Οι δυνάμεις αυτές, δεν κήρυξαν ποτέ «ανοιχτά» πόλεμο η μία στην άλλη, αντιθέτως πολεμούσαν έμμεσα στηρίζοντας αντίπαλα στρατόπεδα σε άλλες χώρες, από την Υεμένη έως την Συρία, γεγονός που βάθυνε τις συγκρούσεις. Μέση Ανατολή

Η αντιπαλότητα είχε ως κεντρικό στόχο την άσκηση επιρροής, για αυτό έχει χαρακτηριστεί από πολλούς αναλυτές ως «ο Ψυχρός Πόλεμος της Μέσης Ανατολής». Επιπλέον οι θρησκευτικές διαφορές συνιστούν έναν ακόμη παράγοντα, ο οποίος υποδαύλιζε τη διαμάχη. Αποκορύφωμα όμως, της αντιπαλότητας και γεγονός που οδήγησε στην διακοπή των διπλωματικών σχέσεων των δύο γειτονικών κρατών αποτέλεσε, η πυρπόληση της πρεσβείας της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη, το 2016. Τι μετέβαλε, όμως την παραπάνω συνθήκη και οδήγησε στην επαναπροσέγγιση;

Οι δύο χώρες του Κόλπου, πιστεύουν ότι θα επωφεληθούν από την συνεργασία. Συγκεκριμένα, το Ιράν τερματίζει την περιφερειακή και παγκόσμια απομόνωση του με αποτέλεσμα την ενίσχυση της οικονομίας και του εμπορίου του. Επιπλέον, η εμπλοκή της Κίνας στην συμφωνία βρίσκεται προς το συμφέρον της σιιτικής δύναμης καθώς με αυτό τον τρόπο αποδυναμώνεται η επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή. Μέση Ανατολή

Από την άλλη πλευρά, για την σουνιτική δύναμη , η συμφωνία αποτελεί μια τολμηρή στρατηγική στροφή προς την απεξάρτηση της από τον σταθερό σύμμαχο της, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Εκτός από την ανάδειξη της στρατηγικής της αυτονομίας, η Σαουδική Αραβία επιθυμεί επίσης να αναπτύξει τις σχέσεις της με τις γειτονικές χώρες, το 2022 αποκατέστησε τις σχέσεις της με την Τουρκία, ενώ τώρα ακολουθεί την ίδια τακτική, με το Ιράν.

Η αιφνιδιαστική συμφωνία επιτεύχθηκε με την μεσολάβηση της Κίνας, η οποία την χαρακτήρισε ως «νίκη» υπέρ του διαλόγου και της ειρήνης. Η εμπλοκή της Κίνας στην συμφωνία αναδεικνύει τον ρόλο της στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα. Επιπρόσθετα, αποτελεί απτή απόδειξη, ότι το Πεκίνο είναι πρόθυμο να χρησιμοποιήσει την επιρροή που διαθέτει για την διευθέτηση διαφορών τρίτων χωρών.

Οι οικονομικοί δεσμοί της Κίνας με τις δύο χώρες, ενίσχυσαν με την σειρά τους την επιθυμία της να αναλάβει έναν σημαίνοντα διπλωματικό ρόλο. Η Κίνα χρειάζεται να διασφαλίσει, ότι οι επενδύσεις της στον ενεργειακό τομέα της Σαουδικής Αραβίας δεν απειλούνται από πυραύλους των Χούτι.

Ακόμη, η σταθερή επέκταση του οικονομικού αποτυπώματος της Κίνας στο Ιράν και η πρόθεση της να υποστηρίξει το σχέδιο της Μόσχας για την ανάπτυξη ενός διαδρόμου διέλευσης μέσω του Ιράν που θα επιτρέψει στο ρωσικό εμπόριο να φτάσει στις παγκόσμιες αγορές χωρίς να χρησιμοποιεί την διώρυγα του Σουέζ, κατέστησαν την συμφιλίωση μεταξύ των χωρών του Κόλπου σημαντική προτεραιότητα της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής. Μέση Ανατολή

Αν οι δυο δυνάμεις τηρήσουν και εφαρμόσουν αποτελεσματικά και ικανοποιητικά την συμφωνία , αναμένεται η μεταβολή του status quo, τερματίζοντας έτσι τα διπλωματικά παιχνίδια που ενισχύουν την αποσταθεροποίηση στον Κόλπο και εγκαινιάζοντας μια περίοδο νέων στρατηγικών και γεωπολιτικών εξελίξεων. Η εμπλοκή του Πεκίνου στην συμφωνία, αποτελεί ίσως το θεμέλιο μιας νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας στην Μέση Ανατολή, απειλώντας και περιορίζοντας τον ρόλο των ΗΠΑ στην περιοχή. Άραγε, ποια θα είναι η αντίδραση των ΗΠΑ; Μέση Ανατολή