Γράφει ο Γιάννης Δεληγιαννίδης
Πέντε μήνες μετά τη συνθηκολόγηση της Ναζιστικής Γερμανίας, στις 8 Αυγούστου 1945, οι τρεις νικητήριες δυνάμεις (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και ΈΣΣΔ) υπέγραψαν στο Λονδίνο τη σύσταση ενός Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου, που ονομάστηκε «Δίκη της Νυρεμβέργης», λόγω της πόλης που διεξήχθη.
Στο Ανώτατο Δικαστήριο αυτό, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν εγκληματίες πολέμου, οι οποίοι προέρχονταν από τις δυνάμεις του Άξονα. Ύστερα από διαβουλεύσεις των τριών κυβερνήσεων, η δίκη διεξάχθηκε στη πόλη της γερμανικής Νυρεμβέργης, που παραδόθηκε εξ ημισείας στην Αμερική και στην Αγγλία, λόγω των μεγάλων διαστάσεων και των ελάχιστων φθορών του δικαστικού μελάθρου της πόλης.
Το στρατιωτικό δικαστήριο συστάθηκε από τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Σοβιετική Ένωση και τη Γαλλία, καθεμία από τις οποίες διόρισε ένα τακτικό μέλος και ένα αναπληρωματικό. Σε κάθε δίκη, κάθε χώρα εκπροσωπούνταν υποχρεωτικά από ένα μέλος, τακτικό ή αναπληρωματικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Αρχιδικαστής που ορίστηκε ήταν βρετανικής καταγωγής με το όνομα Τζέφρεϊ Φρέντερικ Λόρενς, ενώ τα υπόλοιπα μέλη προέρχονταν από το χώρο της νομικής και των ενόπλων δυνάμεων.
Μόλις εξήμισι μήνες μετά τη συνθηκολόγηση της ναζιστικής Γερμανίας, στις 20 Νοεμβρίου 1945, ξεκίνησε η ακροαματική διαδικασία της δίκης.
Στο εδώλιο βρέθηκαν 24 ηγετικά στελέχη των Ναζί, όπως υπουργοί, στρατάρχες, πρέσβεις και άλλοι. Εκτός από τους παραπάνω υψηλόβαθμους κατηγορούμενους, κηρύχθηκαν εγκληματικές οι εξής οχτώ γερμανικές οργανώσεις:
- Η Κυβέρνηση του Γ’ Ράιχ,
- το Γενικό Επιτελείο του Γ’ Ράιχ,
- η Υπηρεσία Προστασίας του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (SS),
- η Μυστική Κρατική Αστυνομία (γνωστή ως Γκεστάπο),
- το Σώμα των πολιτικών ηγετών του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (NSDAP),
- η Υπηρεσία Ασφαλείας (SD),
- τα Γερμανικά Τάγματα Εφόδου (SA)
- και η Ανώτατη Διοίκηση της Βέρμαχτ (O.K.W.)
Οι κατηγορίες εις βάρος των φυσικών προσώπων και των οργανώσεων ήταν: εγκλήματα κατά της ειρήνης, εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και συνομωσία για τη διάπραξη των παραπάνω εγκλημάτων. Στην πρώτη κατηγορία συνεπάγονται αναμφίβολα ο σχεδιασμός, η προετοιμασία και η τέλεση του πολέμου κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών ειρήνης μεταξύ των χωρών της Ευρώπης.
Οι καταστροφές δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας, οι δολοφονίες, οι κακομεταχειρίσεις και οι εκτελέσεις ομήρων και αιχμαλώτων πολέμου συμπεριλαμβάνονται στη δεύτερη κατηγορία. Βεβαίως, στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας περιλαμβάνεται οι μαζικές δολοφονίες και η καταναγκαστική εργασία των εβραίων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Κατά της διάρκειας της δίκης, η οποία κράτησε περίπου 11 μήνες, η εταιρεία διερμηνείας International Business Machines Corporation (IBM) παρείχε μεταφραστικές υπηρεσίες μέσω ακουστικών στη γερμανική, αγγλική, ρώσικη και γαλλική γλώσσα. Ακόμη, αξιοσημείωτες είναι οι δικαιολογίες των κατηγορουμένων, οι οποίοι κατά τις απολογίες τους προσπαθούσαν να απαλλαχθούν από τις κατηγορίες εις βάρους τους ρίχνοντας ο ένας την ευθύνη στον άλλον.
Κατά κύριο λόγο, οι 24 κατηγορούμενοι κατονόμαζαν ως υπαίτιο των εγκλημάτων τον ηγέτη του Ναζιστικού Κόμματος Αδόλφο Χίτλερ, ο οποίος δεν δικάστηκε καθώς είχε αυτοκτονήσει λίγες μέρες πριν την επίσημη συνθηκολόγηση της Γερμανίας.
Εκτός από τον καγκελάριο της Ναζιστικής Γερμανίας απαλλάχθηκαν από τις κατηγορίες, ο αρχηγός της SS και της αστυνομίας Χάινριχ Χίμλερ και ο Υπουργός Δημοσίου Διαφωτισμού και Προπαγάνδας Πάουλ Γιόζεφ Γκαίμπελς οι οποίοι αυτοκτόνησαν λίγες μέρες πριν το τέλος του πολέμου. Επίσης, πολλοί πολιτικοί και αξιωματούχοι των Δυνάμεων του Άξονα ξενιτεύτηκαν στο εξωτερικό φοβισμένοι, προκειμένου να αποφύγουν τη σύλληψη και το δικαστήριο.
Αισίως φτάνουμε στη 1 Οκτωβρίου 1946 όπου ανακοινώνεται η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου και επιβάλλονται ποινές. Καταδικάζονται σε θάνατο δώδεκα κατηγορούμενοι, σε ισόβια κάθειρξη τρείς και σε φυλάκιση από 10 έως 20 χρόνια τέσσερις. Ο Χανς Φρίτζε (υπεύθυνος του τύπου και ραδιοφώνου), ο Φρανς φον Πάπεν (πρέσβης στη Τουρκία κατά τη διάρκεια του πολέμου) και ο Χιάλμαρ Σαχτ (τραπεζίτης και οικονομολόγος) αθωώθηκαν καθώς δεν βρέθηκαν ενοχοποιητικά στοιχεία εναντίων του. Δύο κατήγοροι τελικά δεν δικάστηκαν, λόγω προβλημάτων υγείας του ενός και αυτοκτονίας του άλλου.
Τέλος, αρωγός στη εξέλιξη του Διεθνούς Ποινικού Δικαίου αποτέλεσε η Δίκης της Νυρεμβέργης καθώς αποτέλεσε το πρώτο Ποινικό Δικαστήριο διεθνούς χαρακτήρα. Συνέβαλλε, επίσης, στην κατηγοριοποίηση των εγκλημάτων διεθνούς ενδιαφέροντος και στην καθιέρωση του διεθνούς ποινικού δικαίου, ως ανεξάρτητου κλάδου δικαίου.
