Γράφει η Σίσσυ Πολιτοπούλου δίκαιο
Μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τις εκτεταμένες βιαιότητες που έλαβαν χώρα, βασική ανάγκη αποτέλεσε μια οργανωμένη και εκτενής προστασία του άμαχου πληθυσμού, καθώς και η διάκριση του πληθυσμού που δεν συμμετέχει στις εχθροπραξίες, όπως είναι δηλαδή οι τραυματίες και οι αιχμάλωτοι πολέμου.
Μια σημαντική επίτευξη στον χώρο του διεθνούς δικαίου αποτέλεσε η δημιουργία του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου ή δίκαιο ενόπλων συρράξεων.
Οι τέσσερις συμβάσεις της Γενεύης αποτέλεσαν την νομοθετική βάση για το ΔΑΔ, ορίζοντας τόσο τα θεμελιώδη δικαιώματα των αμάχων, όσο και την έκταση και τον χρόνο που διαρκεί μια ένοπλη σύρραξη. Έως τώρα, αρκετά πρωτόκολλα έχουν προστεθεί με βασικότερα το 1977 και το 2005.
Οι αρχές του ΔΑΔ έχουν καθολική ισχύ και ισορροπούν ανάμεσα στις επιταγές της δημόσιας συνείδησης και της λογικής. Τα άρθρα του έχουν μεγάλη σημασία στην διατήρηση και προφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ωστόσο, κρίνοντας και από την επικαιρότητα, δεν είναι ασύνηθες να πραγματοποιούνται παραβιάσεις στα δικαιώματα αυτά, αποδίδοντας συχνά τις ευθύνες σε κρατικούς μηχανισμούς ή σε μεμονωμένους ατομικούς δρώντες.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα εγκλήματα πολέμου αποτελεί η σφαγή στην Σρεμπρένιτσα το 1995 (πόλεμος Βοσνίας), όπου υπολογίζεται ότι σκοτώθηκαν οκτώ χιλιάδες Βόσνιοι μουσουλμάνοι άνδρες, ηλικιωμένοι καθώς και παιδιά από Σέρβους στρατιωτικούς. Άλλη μια χαρακτηριστική παραβίαση ΔΑΔ αποτελεί η αμερικανική αεροπορική επιδρομή στο Αφγανιστάν και συγκεκριμένα η βομβιστική επίθεση στην Κουντούζ στο νοσοκομείο της ανθρωπιστικής οργάνωσης Γιατροί χωρίς σύνορα, το 2015. Σύμφωνα με τις νομολογίες του δικαίου ενόπλων συρράξεων, τα νοσοκομεία αποτελούν προστατευόμενη ζώνη στη διάρκεια του πολέμου, γεγονός που συνιστά απόπειρα παραβίασης των κανόνων του ΔΑΔ.
Τα συμβάντα βίαιης ανάκρισης συμβάλλουν στην παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Συγκεκριμένα, κατά το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου, κατηγορούμενοι τρομοκράτες βασανίστηκαν σε φυλακές της Πολωνίας, της Λιθουανίας και της Ρουμανίας. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάνθηκε κατά της Λιθουανίας και της Πολωνίας για συνενοχή σε βασανιστήρια, ενώ έχει γίνει έκκληση ώστε να εκδικαστεί η υπόθεση τους και στα αμερικανικά δικαστήρια καθώς τα δικαστήρια του Γκουαντανάμο δεν πληρούν τα διεθνή πρότυπα διεθνής δικής.
Σημερα, τα γεγονότα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, με αποκορύφωμα τον βομβαρδισμό του μαιευτηρίου στην Μαριούπολη, μαρτυρούν άλλη μια περίπτωση ωμής βίας απέναντι στους κανόνες του ανθρωπιστικού δικαίου, προσβάλλοντας την ανθρώπινη υπόληψη.
Και ενώ οι παραβιάσεις αυτές, κάθε άλλο παρά κορυφώνονται, πρέπει να εξετάσουμε τόσο τις αιτίες που πυροδοτούν αυτές τις βάρβαρες καταστάσεις, όσο και τις κυρώσεις που πρέπει να επιβάλλονται. Η διάρθρωση του δικαστικού συστήματος, καθως και οι μηχανισμοί του δικαίου κρίθηκαν ανεπαρκείς για την εξασφάλιση της μεγίστης δυνατής εφαρμογής του, με αποτέλεσμα τα περιστατικά να κλιμακώνονται ολοένα και περισσότερο με πρωτοφανή βαρβαρότητα.
Εν συνεχεία, οι αλλεπάλληλες παραβιάσεις αποδίδονται στις γενικά τεταμενες σχεσεις των κρατών στο διεθνές σύστημα, τα οποία επιδιώκουν την επικράτηση στην εξαιρετικά ανταγωνιστική διεθνή σκηνή, προβαίνοντας σε ακραίες πολιτικές που έρχονται σε ρήξη με τις ανθρωπιστικές αξίες που πρεσβεύει το ΔΑΔ.
Η ΕΕ υπογραμμίζει τον σημαντικό συμπληρωματικό ρόλο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου σε περίπτωση που ένα κράτος δεν είναι σε θέση ή δεν έχει τη βούληση να διεξαγάγει πραγματική έρευνα ή δίωξη και ενθαρρύνει ενεργά τα κράτη να εξασφαλίζουν επαρκή προστασία για τα θύματα και τους επιζώντες σεξουαλικής και έμφυλης βίας σε ένοπλες συγκρούσεις, να διερευνούν και να διώκουν τους δράστες τέτοιων εγκλημάτων.
Το Συμβούλιο της ΕΕ υπενθυμίζει την ανάγκη η διεθνης κοινότητα να ενισχύσει την πρόληψη των συγκρούσεων, να καταβάλει προσπάθειες για την επίλυσή τους και να αντιμετωπίσει καλύτερα τις αναπτυξιακές ανάγκες σε όλες τις ανθρωπιστικές κρίσεις, προκειμένου να επιτευχθούν οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης. Υπογραμμίζεται ότι η πολυμερής προσέγγιση είναι απολύτως απαραίτητη και ότι ο ρόλος των Ηνωμένων Εθνών είναι, εν προκειμένω, ουσιαστικός.
Διαβάστε περισσότερα:
Όσα μας προκάλεσαν αηδία τις τελευταίες ημέρες
Οι ευαίσθητοι και ψυχοπονιάρηδες αλληλέγγυοι με το καταγγελτικό ύφος τώρα κρύβονται πίσω από λέξεις που τις έχουν κάνει σημαία της εμετικής τους ουδετερότητας.
Ελλάδα και προεδρική δημοκρατία: ένας ανέφικτος συνδυασμός
Ανέκαθεν οι Έλληνες διακατέχονταν έντονα από την επιθυμία ενασχόλησης με τα κοινά.
Λένε ότι όλοι οι άνθρωποι υποφέρουν το ίδιο σε ένα πόλεμο
‘’ Τώρα όσοι μου επιτίθεντο έχουν μια δικαιολογία για να ασκήσουν πάνω μου το μίσος και τη βία τους.’’
